عَن اَبى هُرَيرَةِ قالَ: سَمِعتُ رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله وسلم يَقولُ: اِنَّما اَنتُم خَلَفُ ماضينَ وَبَقِيَّةُ مُتِقَدِّمينَ كانوا اَكبَرَ مِنكُم بَسطَةً وَ اَعظَمَ سَطوَةً فَاُزعِجوا عَنها اَسكَنَ ما كانوا اِلَيها ]وَ غَدَرَت بِهِم[ وَ اُخرِجوا مِنها اَوثَقَ ما كانوا بِها فَلَم يَمنَعهُم قُوَّةُ عَشيرَةٍ وَ لا قُبِلَ مِنهُم بَذلُ فِديَةٍ فَارحِلوا اَنفُسَكُم بِزادٍ مُبَلِّغٍ قَبلَ اَن تُؤخَذوا عَلى فَجأَةٍ وَ قَد غَفَلتُم عَنِ الإستِعدادِ.
از ابوهريره روايت شده كه گفت از پيامبر صلی الله علیه و آله وسلم شنيدم كه فرمود: شما بازمانده پيشينيان وجانشين گذشتگان هستيد، پيش از شمااقوامى قوى‌تر ونيرومندتر بودند، پس خداوند آنان را در حالى كه در نهايت آرامش وآسايش بودند وبه دنيا كمال اطمينان داشتند به جهان آخرت برد و(اين در حالى بود كه) نيرومندى قوم وقبيله نتوانست مانع رفتنشان شود و(براى اينكه در دنيا بمانند) از آنان پولى و ـ به‌طور كلّى ـ فديه‌اى پذيرفته نشد. پس قبل از اينكه بدون آمادگى ودر حال غفلت به‌طور ناگهانى شما را از دنيا ببرند، خودتان توشه فراوان (كه براى شما در آن جهان كافى باشد) برداريد وآماده رفتن شويد.[1]
نور هدايت
حديث ناظر به توجّه به تاريخ گذشتگان است كه قرآن كريم نيز بر آن تأكيد بسيار دارد ودر آيات متعدّد بدان اشاره كرده است. مى‌گويد: اقوامى در گذشته بودند كه بر شما از نظر مال و فرزندان وقدرت برترى داشتند وهرگز نيروى آنان باعث نشد كه ملك الموت به آنان مهلت بدهد. بترسيد كه شما نيز به همان سرنوشت گرفتار شويد وناگهان سقوط كنيد.
تاريخ يكى از منابع ششگانه معرفت است. ما نخستين قومى نيستيم كه بر روى زمين زندگى مى‌كنيم. پيش از ما هم اقوامى آثارى از خود به يادگار گذارده‌اند. اين آثار به‌جا مانده بر دو گونه است: آثار تدوينى وآثار تكوينى.
آثار تدوينى همين كتاب‌هاى تاريخى است. وقتى انسان در آنها سرنوشت اقوام را مطالعه مى‌كند خيلى خوب مى‌تواند عبرت بگيرد.
آثار تكوينى همين شهرهاى ويران شده آنهاست كه قرآن به آن اشاره مى‌كند ومى‌گويد: در مسيرتان به شام كه مى‌رويد ويرانه‌هاى شهرهاى قوم لوط، عاد، ثمود و امثال اينها پيداست. چرا پيام اين ويرانه‌ها را نمى‌شنويد؟ چرا عبرت نمى‌گيريد؟ وقتى از كنار گورستان مى‌گذريد چرا به فرياد مردگان توجّه نمى‌كنيد؟ كاخ‌هاى شاهان وقدرتمندان را ببينيد كه ويران شده‌اند. به آثار فراعنه نگاه كنيد. اهرامى كه از ميليون‌ها سنگ ساخته شد ـ وحدود ده بيست سال طول كشيد ـ وهزاران كارگر زحمت كشيدند تا آن را بسازند وهنوز كسى نتوانسته توضيح بدهد كه چگونه اين سنگ‌ها را تهيّه كرده‌اند، زيرا در آن منطقه كه اهرام تهيّه شده است تا هزار كيلومترى آن، كوه بزرگى نيست كه ممكن باشد از آن سنگ تهيّه كرد. همه اينها را به عنوان قبر براى فرعون ساخته‌اند.
اينها خودش درس است. آيا با آن‌همه قدرت ويال وكوپال توانستند خود را زنده نگاه دارند وجلوى مرگ را بگيرند؟درس‌هاى عبرت فراوان است. همين شاه منحوس، محمّدرضا پهلوى، در سقف كاخش دو دستگاه برقى تعبيه شده بود كه اگر شب هوس مى‌كرد آسمان را ببيند با كليدى سقف باز مى‌شد وتازه اين جزئى از امكانات مادّى بود كه براى خود فراهم كرده بودند. اينها به كجا رسيدند؟ مگر نه اين است كه سرانجام در دل خاك خانه كردند.انبيا واولياى الهى كه گل سرسبد هستى بودند از اين دنيا رخت بربستند تا چه رسد به ديگران. لذا رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: بترسيد از اينكه شما را به‌سوى آخرت حركت دهند، در حالى كه شما آماده مرگ نباشيد. آمادگى براى مرگ همان توبه است. يعنى بايد دل وجان را از گناهان شست‌وشو داد تا آماده ديدار مرگ باشد.
------------------------------------------------------------------
[1] . بحارالانوار،ج77،ص 181