در جستجوى استناد به «حدیث غدیر» در كلمات نورانى فاطمه زهراعلیها السلام

در سال دهم هجرت، بعد از انجام حج (حجة الوداع) توسط پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله و حدود 120 هزار نفر از مسلمانان، در روز هجدهم ذی حجّه، در «غدیر خم» آیه تبلیغ نازل شد كه «یا اَیهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما اُنْزِلَ اِلَیكَ مِنْ رَبِّكَ وَاِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ»؛ (1) «ای پیامبر! آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده است، كاملاً [به مردم] برسان و اگر نرسانی رسالت خدای را انجام نداده ای.»
پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله، بعد از نزول آیه فوق، فرمودند: «ای مردم! من و شما كنار حوض كوثر یكدیگر را خواهیم دید، هشیار باشید كه پس از من با دو گوهر گرانبها چگونه رفتار خواهید نمود؟ عرض كردند، آن دو چیست؟ فرمود: كتاب خدا، و اهل بیت من. خدا به من خبر داده است كه این دو از هم جدا نمی‌شوند تا در كنار حوض كوثر به من برسند... از آن دو پیشی نگیرید كه هلاك خواهید شد و از آن دو عقب نمانید كه باز موجب هلاكت است.»
در این هنگام دست علی بن ابی طالب علیهما السلام را بالا برد، تا مردم او را ببینند. آن گاه فرمود: «ای مردم! چه كسی به مؤمنان از ایشان سزاوارتر است و بر آنان ولایت و سرپرستی دارد؟ گفتند: خدا و پیامبرش داناترند. فرمود: خدا بر من ولایت دارد، و من بر مؤمنان و مسلمانان ولایت دارم. سپس فرمود: «مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَهذا عَلِی مَوْلاهُ؛ (2) هر كس من پیشوای اویم، علی سرپرست و ولی اوست.» و این جمله را سه یا چهار بار تكرار نمود.
آیه فوق را همراه حدیث مذكور، حدود 110 نفر از اصحاب پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله بدون واسطه و هشتاد و چهار نفر از تابعین با واسطه نقل كرده‌اند. (3) از علمای اهل سنت عده زیادی آیه و حدیث فوق را كه مربوط به ولایت و امامت امیرالمؤمنین علیه السلام می‌شود نقل كرده‌اند. (4)
بعد از پایان خطبه پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله، حوادث و مسائلی پیش آمد؛ مانند تبریك گفتن ابابكر و عمر به علی علیه السلام با بیان جملاتی چون «بَخٍّ بَخٍّ لَكَ یا عَلی اَصْبَحْتَ مَوْلای وَمَوْلی كُلِّ مُؤْمِنٍ وَمُؤْمِنَةٍ؛‌ای علی بر تو مبارك باد كه امروز مولای من و مولای هر مرد و زن مؤمن گشتی.» (5)
فاطمه زهراعلیها السلام در همان لحظه‌های آغازین اعلام ولایت امیرالمؤمنین در غدیر خم، و تحقق بیعت عمومی‌برای ولایت، از پیمان شكنی و دوروئی مخالفان غدیر، آگاهی داشت.
آن گاه كه حارث بن نعمان مخالفت كرد و گفت: «خدایا اگر ولایت علی علیه السلام بحق از طرف تو اعلام شده، سنگی بر من فرود آید و به زندگی من خاتمه دهد،» - كه فوراً عذاب الهی رسید و سنگی از آسمان فرود آمد و به زندگی او خاتمه داد -، (6) حضرت زهراعلیها السلام نگاهی معنادار به امام علی علیه السلام نمود و گفت: «اَتَظُنُّ یا اَبَاالْحَسَنِ اَنَّ هَذَا الرَّجُلَ وَحْدَهُ؟! وَاللَّهِ ما هُوَ اِلاَّ طَلیعَةَ قَوْمٍ لا یلْبِثُونَ اَنْ یكْشَفُوا عَنْ وُجُوهِهِمْ اَقْنِعَتُها عِنْدَ ما تَلُوحُ لَهُمُ الْفُرْصَةَ؛‌ای ابوالحسن! آیا گمان می‌كنی [در مخالفت با غدیر،] این مرد تنهاست؟ سوگند به خدا او پیشگام قومی‌است كه هنوز نقاب چهره هاشان فرو نیفتاده است و آن گاه كه فرصت به دست آورند مخالفت خود را آشكار خواهند ساخت.» (7)
علی علیه السلام در پاسخ فرمود: من دستور خدا و پیامبر را انجام می‌دهم و به خدا توكل می‌كنم كه بهترین یاری دهنده است.
پیشگویی فاطمه علیها السلام كه از علم الهی او سرچشمه می‌گرفت، دیری نپایید كه به حقیقت پیوست. هنوز مراسم تدفین پیامبرصلی الله علیه وآله انجام نشده بود كه عده‌ای از انصار و مهاجرین به طمع این كه شخصی از قبیله خود را روی كار بیاورند در مكانی به نام «سقیفه» گرد هم جمع شدند و در نهایت ابوبكر را به عنوان خلیفه انتخاب كردند. این كار آنقدر عجولانه انجام شد كه عمر می‌گوید: «خلافت و بیعت با ابوبكر با عجله و بدون در نظر گرفتن حكمت و مصلحت انجام شد و خدا بود كه ما را از شر آن حفظ نمود.» (8) سپس می‌گوید: «ما ترسیدیم كه اگر بدون بیعت با ابوبكر از آن جا خارج شویم، انصار با شخص دیگری بیعت كنند.» (9)
فاطمه زهراعلیها السلام كه این حوادث را از قبل می‌دانست و آن را به علی علیه السلام نیز یادآوری كرد، نمی‌توانست در مقابل آن ساكت و آرام باشد و مسؤولیت سنگین خویش را در دفاع از «امامت و ولایت» نادیده بگیرد، لذا هم خود او و هم خانه‌اش تبدیل به محور و مركزی در دفاع از حقوق از دست رفته امیرمؤمنان علیه السلام گردید و این دفاع را به گونه‌های مختلف و به خوبی انجام داد كه یكی از آن گونه‌ها، روشن گری و گوشزد نمودن «حدیث غدیر»، بزرگترین سند ولایت و امامت بود.
فاطمه زهراعلیها السلام با درك اوضاع و استبداد حاكم بر زمان و جامعه آن روز تلاش كرد، خفته‌ها را بیدار و غافلان و فراموش كاران را به خود آورد، لذا در موارد عدیده‌ای جریان «غدیر خم» و گفته‌های پیامبرصلی الله علیه وآله را یادآوری و گوشزد می‌نمود كه به اهم موارد آن اشاره می‌شود.