مجلس شورای اسلامی دارای جایگاه و اختیارات ویژه‌ای در جمهوری اسلامی ایران است و صلاحیتها و مسئولیتهای مهمی در برنامه ریزی، سیاست گذاری، ارائه قوانین لازم و نظارت دارد.
از نظر امام راحل رحمه الله «مركز همه قانونها و قدرتها، مجلس است. این مجلس عصاره زحمتهای طاقت فرسای این ملت مسلمان بوده و مجلس در راس همه امور واقع است... .» (1) و از دیدگاه مقام معظم رهبری نیز «مجلس مطلوب، خانه ملت، تجلی گاه عزت اسلامی و ملی، تامین كننده منافع عمومی، حافظ امنیت كشور و سد مستحكمی در برابر تعرض و طمع ورزیهای دشمنان، (2) نقطه امید نظام و مظهر اقتدار و اختیار ملت، خانه مردم و ملجا دولت مردمی و مظهر ارزشهای اسلام ناب محمدی صلی الله علیه و آله و... (3) است.»
سیستم قانون گذاری ایران، تك مجلسی بوده و هیچ كس قدرت انحلال مجلس را ندارد. رئیس جمهور حق وتوی مصوبات آن را ندارد (برعكس خیلی از كشورها) و هیچ دستگاهی خارج از مجلس در مورد دستور جلسات آن دخالت نمی‌كند و از جهت مالی و تعیین بودجه خود كاملا استقلال دارد و دامنه قانون گذاری آن وسیع است. (4)
مجلس شورای اسلامی ایران، طبق اصول 71 - 90 قانون اساسی، دارای اختیارات و صلاحیتهای زیر است:
تصویب قانون در عموم مسائل در چارچوب قانون اساسی؛ تفسیر قوانین مصوب خود؛ بررسی لایحه و طرح قانونی؛ حق تحقیق و تفحص در تمام امور كشور؛ تصویب معاهدات بین المللی و تغییر در خطوط مرزی؛ استقراض دولت؛ برقراری حكومت نظامی در موارد ضروری؛ حق اظهار نظر در تمام مسائل كشور؛ سؤال از وزیران، استیضاح آنان و رای عدم اعتماد به آنان؛ رسیدگی به شكایات مردم از هر سه قوه؛ و... . (5)
این اختیارات و صلاحیتها، نشانگر اهمیت و جایگاه والای مجلس شورای اسلامی در ایران و حاكی از مسئولیت نمایندگان مجلس در برابر قانون اساسی، دین اسلام و مردم است و هر گونه ضعف، كم كاری، سستی و اهمال، سوء استفاده و... قابل اغماض و چشم پوشی نیست و ادعای وجود مانع و مشكل، فریب و فرار از مسئولیت است. البته این وظایف و اختیارات، محدود به شرایط و چهارچوبهایی است كه مهم‌ترین آنها قانون اساسی، دستورات شرع مقدس، مصلحت و منافع ملی - دینی و تبعیت از نظام دینی است كه نمایندگان باید وجدانا، قانونا و شرعا ملتزم به رعایت این حدود باشند.
مجلس ششم، كاستی‌ها و ناكارآمدی‌ها
21:52 - 1394/03/23
برچسب‌ها: