حرفه‌ها

در صناعات و حرفه‌ها نیز معیار مصلحت جامعه اسلامی است؛ یعنی هر صنعت و حرفه‌ای كه موجب تقویت جامعه اسلامی می‌باشد و صلاح، رشد و تعالی مسلمانان را به ارمغان می‌آورد، از منظر امام صادق علیه السلام مجاز است و هر حرفه‌ای كه موجب مفسده و تضعیف جامعه باشد، ممنوع است. شراب سازی، جادوگری، صنایعی كه موجب ترویج فساد و فحشاء باشند، وسایلی كه موجب تضعیف و یا تخریب اعتقادات مسلمانان شوند، همكاری با ستمگران، سرقت و... از قبیل صنایع و حرفه‌های حرام می‌باشند.
اگر كارگزاران و كارمندان حكومتی تحت نظر حاكم عادل و امامان معصوم علیهم السلام و وكلای آنان انجام وظیفه كنند، درآمد و حقوقشان حلال است وگرنه حرام می‌باشد؛ مگر اینكه كارمندان زمامدار غیر عادل، با اجازه از حاكم شرع و یا اینكه به خاطر مصالح مسلمانان وارد دستگاه حكومتی شده باشند.
در مورد اجاره‌ها و درآمد املاك و كارگران نیز قضیه همین است؛ یعنی اولا، صلاح و فساد جامعه مدنظر می‌باشد و ثانیا، كالاها و انگیزه‌های حلال و حرام سرنوشت ساز است. (18)
مشاغل برتر از نظر امام ششم علیه السلام
حضرت صادق علیه السلام پیروان خود را همواره به انتخاب كسبهای حلال و مورد نیاز جامعه توصیه می‌نمود؛ اما در میان آنها برخی از مشاغل را بیشتر می‌پسندید كه به چند نمونه اشاره می‌كنیم:
باغداری و كشاورزی
ششمین ستاره آسمان ولایت در تفسیر آیه «و علی الله فلیتوكل المتوكلون.» (19) فرمود: «بارزترین مصداق انسانهای متوكل دهقانان و كشاورزان هستند..» (20)
ابن هارون واسطی می‌گوید: روزی از امام صادق علیه السلام در مورد دهقانان و زارعین پرسیدم. امام فرمود: «برزگران گنجینه الهی در روی زمین هستند..» سپس اضافه كرد: «وما فی الاعمال شی ء احب الی الله من الزراعة و ما بعث نبیا الا زراعا الا ادریس فانه كان خیاطا؛ (21) از میان كارها چیزی در نزد خداوند محبوب‌تر از كشاورزی نیست و خداوند هیچ پیامبری را مبعوث نكرد، مگر اینكه كشاورز بود، به جز ادریس كه خیاط بود..»