اخلاق

چنین نیتی اگر در راستای هوای نفس و خودخواهی ما باشد ناپسند است، امّا می‌توان برای یاری دین خدا و قدرت عمل در برابر دشمنان دین، از خدا خواست تا چنین قدرت و دانشی را به ما بدهد که بتوانیم  از لحاظ موقعیت اجتماعی از دشمنان دین برتر بوده و به ترویج دین و اخلاق کمک کنیم که در این صورت، این نیت ما می‌تواند خالصانه باشد.

دروغ علاوه بر اثرات بدی که بر روح و اخلاق انسان خواهد گذاشت، بر جامعه و محیط افراد نیز آثار و پیامدهایی دارد که از جمله از بین رفتن ارزش و اعتبار اجتماعی: امام صادق(ع) از حضرت عیسی(ع) نقل فرمود: «مَنْ کَثُرَ کَذِبُهُ ذَهَبَ بَهَاؤُهُ»؛ کسی که بسیار دروغ گوید، ارزشش نزد خدا و مردم از بین می‌رود

ویژگى دیگر افراد بخیل آن است که آنها نعمت‌ها و امکاناتى را که خدا از فضل خود به آنها داده، همیشه مخفى می‌کنند و خود را به نادارى و فقر و تنگ‌دستى می‌زنند. این بدان جهت است که دیگران از آنها انتظار احسان و انفاق نداشته باشند.

زندگی اخروی نتیجه و ثمره اخلاق و رفتارِ این دنیا است؛ یعنی در آخرت فرصت و میدان عمل به انسان داده نمی‌شود؛ انسان در آخرت مهمان سفره‌ی اعمالی است که در این دنیا انجام داده است. علاوه بر این از نظر مباحث فلسفی و اخلاقی، ملکات نفسانی، خلق و خو و اخلاق در عوالم پس از مرگ نیز همراه انسان هستند و انسان با آنها محشور می‌شود.

خداوند در قرآن می‌فرماید: «نه دست خویش را بخیلانه به گردن ببند و نه در زندگی بریز و بپاش کن تا بعدها مورد سرزنش قرار گرفته و حسرت بخوری».

-

عارفان می‌گویند جمله‌ی «موتوا قبل ان تموتوا» اشاره به مرگ اختیاری، معنوی و ترک شهوات دارد؛ زیرا هرکس حقیقتاً خواهان خدا باشد، قلبش مملو از محبت خداوند خواهد شد و شهوات خود را می‌میراند؛ چون شهوات مانع و باز دارنده‌ی انسان از طاعت و قرب الهی است.

لعنی که در این نوع روایات آمده، به معنای دوری از رحمت الهی است که این دوری از رحمت، مکروهات را هم در بر می‌گیرد؛ لذا سزاوار آن است که انسان در تمام این موارد به احتیاط عمل کند...

درشت‌خویی در مواردی لازم است، اما ملایمت و نرم زبانی با شرایط خاصّ خود و در حدّ اعتدال، یکی از شیوه‌های مهم تربیتی و هدایتی دیگران در قالب امر به معروف و نهی از منکر و یا نصیحت و خیرخواهی خواهد بود و سبب سلامت در مناسبات و روابط تربیتی می‌شود.

اگر انسان به صفات خداوند متعال، اعتقاد توحیدی خالص کامل نداشته باشد، به تهذیب اخلاق (تخلّی از رذّایل و تحلّی به فضایل) دست نخواهد یافت؛ مثلاً در ایمان به قدرت خداوند هنوز به باور کامل نرسیده باشد  و گمان کند که برای دیگران نیز بهره‌ای از قدرت استقلالی وجود دارد...

اوقات فراغت، زمینه مناسبی برای رشد اخلاق فردی و اجتماعی می‌باشد. اگر برنامه‌های اوقات فراغت با جهت‌گیری سودمند و سالم انتخاب شود، بسیاری از نابسامانی‌های روحی و جسمی مردم و جوانان درمان می‌یابد و خلاقیت‌های فردی و اجتماعی به بار خواهد آمد.

اول تکبرکه از صفات شیطان است. شیطان نیز تکبر ورزید و در برابر حق تسلیم نشد دوم عامل «لجاجت» است. اگر کسی در زندگی خود، به جای تسلیم شدن در برابر حقایق، به لجبازی روی آورد، از درک حقیقت، محروم خواهد شد و برای همیشه، در منجلاب باطل، خواهد ماند.