اخلاق

اعتماد به پیامبر(ص) و مؤمنان نیز می‌تواند در راستای اعتماد به خدا باشد و نیز اعتماد عرفی و عادی به انسان‌هایی که در جامعه وجود دارند، منافاتی با اعتماد به خدا ندارد، بلکه آن اعتمادی به دیگران مذموم است که انسان از نقش خدا در زندگی‌اش غافل شده و دیگران را همپای خدا تصور کند.

در برخی موارد چنین عبارتهایی از پیشوایان دینی وجود دارد که حتی با فرض آموزشی نبودن دعا و حقیقی بودنش، معنایش آن نیست که آن بزرگواران از آمدن به دنیا ناراضی‌اند، بلکه چنین عباراتی تنها اشاره به سختی مسیر و عذاب جهنم دارد...جهنم

انسان برای به دست آوردن ایمان و عمل صالح باید به صورت مستمر به مبارزه با شیطان و هوای نفس بپردازد، و این مبارزه بسیار سخت است؛ و به همین دلیل در تعالیم دینی از آن به جهاد اکبر تعبیر شده است

اگر کسی پی ببرد که گناه او چنین آثار بدی دارد و پر از ضرر و زیان است، در دل او ترس ممدوح ایجاد می‌شود و بدین وسیله گناهان را ترک می‌کند و اعمال نیک انجام می‌دهد، و به سوی اطاعت الهی گام برمی‌دارد. این روش، در واقع اهمیت دادن به تربیت درونی و بیرونی انسان است

پنج چیز قلب را صیقل داده  و سنگ‌دلی را از بین می‌برد: همنشینی با دانشمندان، دست کشیدن بر سر یتیم، بسیار طلب آمرزش کردن در سحرگاهان، شب زنده‌داری، و روزه گرفتن.

«مرنج و مرنجان» یک موضوع اخلاقی مهم است که به صورت مختصر و در قالب دو واژگان فارسی از سوی برخی علمای اخلاق توصیه شده است. این توصیه - علاوه بر آن‌که موافق با فطرت خداجوی انسانی می‌باشد، در آموزه‌های اسلامی نیز بر آن تأکید شده است.

آنچه عقل به طور اخلاقی بدان  حکم  می‌کند  همان  حقیقتی است که مبتنی بر شرع است و تفاوتی میان اصول اخلاقی دینی و شرعی و اصول اخلاقی عقلانی وجود ندارد. چنان‌که امام على(ع) فرمود: «پس [خداوند] رسولانش را در میان آنان فرستاد و هر چند گاه، پیامبرانى روانه ساخت تا ادا کردن حق میثاق الست

بر اساس سخن رسول خدا(ص) هرکس ظاهر پاک او مخالف باطن ناپاکش باشد، منافق است، در هر کجا، هر زمان، و در هر رتبه و مقامى که باشد!

پیامبر(ص) فرمود: در دل مؤمن نورى است که نیست روشنایى آن نور، مگر در متابعت کردن حقّ و اجتناب نمودن از باطل و اختیار کردن وسط در جمیع امور، و دورى کردن از طرف افراط و تفریط، و این نور، نور پیامبران است که خداوند عالم، آن نور را در دل‌هاى مؤمنان امانت گذاشته است.

عقل، حیاء و دین. آدم گفت من عقل را انتخاب می‌کنم. جبرئیل به حیاء و دین گفت: شما بروید. ولی آن‌دو به جبرئیل گفتند: به ما دستور داده شد هر جا که عقل بود، همان‌جا باشیم. جبرئیل گفت: به آنچه که دستور دارید عمل کنید. سپس عروج کرد

رفتاری اخلاقى است که در آن، «غیر» هدف باشد، نه «خود انسان»؛ به عبارتی هر فعلى که هدف از انجام آن، خود انسان باشد، «غیر اخلاقى» و هر آنچه هدفش دیگری باشد، «اخلاقى» خواهد بود.

نباید انسان‌ها را حتی با بهترین سوابق، معیار شناخت حق قرار داد؛ چرا که معیار حق دین خدا است و شناخت حق و حقیقت نیاز به اندیشه و تفکر دارد؛ لذا شخصیت‌ها و اندیشه‌هایشان را باید با معیار و ملاک حق و حقیقت محک زد و سنجید؛ بنابر این هیچ شخصیت، اندیشه، جمعیت و جامعه‌ای مساوی با حق، و یا معیار و ملاک حق نیستند.