بیان منادیان وحدت در بین اهل سنت و شیعه

با کمال صراحت اعجاب خود را نسبت به این نویسنده، «مرتضی عسکری» اعلان می‌‌کنم و او و کتابش را به بزرگی و اهمیت یاد می‌کنم.

سلفی‌گری اصلاحی ذاتا با دیگر جریان‌های سلفی متفاوت است. این جریان بر خلاف دیگر فرقه‌های سلفی در جهت تقریب و هم‌گرایی اقدام می‌کند.

شیخ محمدعبده، مصلح مصری با اندیشه تقریب، با این‌که بسیاری از شیوخ سنتی سلفیه و مقلد الازهر با او مخالف بودند، موفق شد یک ساختمان فکری طراحی کند که هنوز بعد از یک قرن، اصلاح‌گران دینی خود را منتسب به آن می‌دانند.

شیخ محمدعبده، مصلح مصری، برای مقابله جوامع اسلامی با انحطاط و اصلاح این جوامع، راه‌کارهایی ازجمله «رهایی عقل از قیود جاهلانه»، «رجوع به فهم سلیم از دین» و «قرار دادن قرآن و سنت به عنوان منبع اصلی عقیده دینی»، ارائه کرد.

شیخ عبدالمجید سلیم، از بانیان تقریب در مصر، متأثر از استادش، محمد عبده، گام‌های‌ مهمی‌ در راستای‌ منویات‌ و تفکرات‌ او برداشت و با اهتمام‌ تمام‌ در دارالتقریب‌ مصر فعالیت‌ می‌کرد؛ شلتوت‌ مهم‌ترین شاگردش به حساب می‌آید.

موجی‌ از مخالفت‌ها علیه‌ نهضت‌ تقریب‌، در آغاز کار در مصر برخاست‌؛ دو جریان‌ علیه‌ این‌ جمعیت‌ وارد عمل‌ شدند؛ استعمار و نویسندگان‌ مزدور وابسته‌ به‌ استعمار که‌ انواع‌ کتاب‌ها و تبلیغات‌ دروغ‌ را علیه‌ شیعه‌ نشر می‌دادند.

شیخ محمدغزالی السقا، می‌نویسد: «با این‌که من در پاره‌ای از احکام فقهی، خود با شیعیان اتفاق نظر ندارم، ولی هیچ‌گاه نظر خودم را به عنوان وحی منزل نمی‌دانم که دیگری در صورت مخالفت با آن، مرتکب گناه شده است!»

شیخ محمدغزالی السقا، می‌نویسد: «عقاید، از پیامدهای آشوب‌های فرقه‌ای، جان سالم به‌در نبرده است؛ مسلمانان به دو بخش شیعه و سنی تقسیم شده‌اند؛ هر دو گروه به خدا و رسالت محمد(ص) ایمان دارند و هیچ‌یک بر دیگری برتری ندارد.

شیخ محمد غزالی، در تأیید فتوای تاریخی شلتوت می‌گوید: وظیفه علمای اسلام است که اوضاع را تصحیح و توهمات را از بین ببرند و گمان می‌کنم فتوای استاد شلتوت گامی بزرگ در این راه است که به نظر من این فتوا شروع کار است.

محمد غزالی بن احمد السقا، از شاگردان معروف شلتوت و حسن البنا، و از علمای بزرگ الازهر و عالم تقریبی مصر معتقد بود اختلاف میان شیعه و اهل سنت تنها در فروع است که در میان مذاهب چهارگانه اهل سنت هم موجود است.

شیخ محمدجواد مَغنیه می‌گوید: در سفرم به مصر با شلتوت دیدار کردم، از انگیزه فتوایش بر جواز تعبد به مذهب جعفری جویا شدم؛ پاسخ داد: من در مقام استنباط احکام فقهی، مشاهده کردم که دلایل فقه شیعه از قوت خاصی برخوردار است.

بوطی روحانی سنی سوری، معتقد بود که نباید وقایع گذشته موجب ایجاد اختلافات در آینده شود.