این سوال شما بستگی به این دارد که ما از چه زاویه‌ای به آن پاسخگویی کنیم. اگر از منظر دینی و آموزه‌های اسلامی نگاه کنیم بارها در آیات قرآن و روایات می‌خوانیم که انسان‌ها را به مومن و کافر،[1] پرهیزکار و منافق، حق و باطل، بهشت و جهنم، گناهکار و پاک[2] تقسیم بندی کرده است. به علاوه اگر از منظر رواشناختی و حتی جامعه شناختی هم به این مسئله بنگریم باز این تقسیم بندی وجود دارد؛ افراد سالم و ناسالم، افراد بهنجار و نابهنجار، شخصیت سالم و ناسالم و جامعه سالم و ناسالم، جامعه بهنجار و نابهنجار ...
اما نکته بعدی این است که این تقسیم بندی‌های همگی ناظر به رفتار انسانهاست؛ به عبارتی وقتی فردی دچار خطا و گناه و رفتار نابهنجاری می‌شود، به چنین فردی گفته می‌شود که انسان هنجارشکن، گناهکار و ... این تعابیری که بکار برده می‌شود به خاطر رفتارهای بد و گناه آلود فرد است همچنانکه انسانی که از گناه و خطا و اشتباه خودداری می کند گفته می‌شود انسان پاک و سالمی است. اما یکی از آثار مثبت این تقسیم بندی ها این است که افراد همواره در مسیر سلامت و پاکی قدم بگذارند و اگر چنین تقسیم بندی وجود نداشت و اگر شاخص (انسان‌ها خوب و متعالی همچون پیامبران الهی و امامان معصوم) برای تشخیص خوبی از بدی، ایمان از کفر، پاکی از گناه وجود نداشت در آن صورت چه انگیزه‌ای باعث می‌شد که انسان به سمت خوبی، پاکی و سلامت و تعالی قدم بردارد!
اما نکته آخر اینکه خدای متعال باتوجه به نگاه رحمت آمیزی که به همه بندگانش دارد، بنابه حدیثی از پدر و مادر انسان هم بیشتر بندگانش (حتی اگر گناهکار باشد) را دوست می‌دارد، ولی در نگاه رحیمیت او، بندگاه صالح، مومن، پاک و باتقوای او در جایگاه بالاتری نسبت به سایر بندگانش قرار دارند و ارج و قرب بالاتری دارند. بنابراین تقسیم انسان پاک و ناپاک، مومن و کافر و ... همگی باتوجه به جایگاه و مقامی که در نزد خدای متعال بدست می‌آورند معنا پیدا می‌کند.
موفق باشید.
پی‌نوشت:
[1]. «مَثَلُ الْفَریقَینِ کالْاعْمی وَ الْاصَمِّ وَ الْبَصیرِ وَ السَّمیعِ هَلْ یسْتَوِیانِ مَثَلًا افَلا تَذَکرُونَ؛ حال این دو گروه (مؤمنان و کافران)، حال نابینا و کر و بینا و شنواست؛ آیا این دو، همانند یکدیگرند؟! آیا پند نمی گیرید؟!» [هود، 24]
«أَفَنَجْعَلُ الْمُسْلِمینَ کَالْمُجْرِمینَ؛ آیا پس [انتظار دارید] مسلمانان [= تسلیم‌شدگان در برابر حقیقت] را همانند مجرمان قرار دهیم؟!» [قلم، 35]
«اللَّهُ وَلِی الَّذینَ آمَنُوا یخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ الَی النُّورِ وَ الَّذینَ کفَرُوا اوْلِیائُهُمُ الطَّاغُوتُ یخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ الَی الظُّلُماتِ اولئِک اصْحابُ النَّارِ فیها خالِدُونَ؛ خداوند، ولی و سرپرست کسانی است که ایمان آورده اند؛ آنهارا از ظلمت ها به سوی نور بیرون می برد. [امّا] کسانی که کافر شدند، اولیای آنها طاغوت ها هستند؛ که آنها را از نور، به سوی ظلمت ها بیرون می برند؛ آنها اهل آتشند و همیشه در آن خواهند ماند.» [بقره، 257]
[2]. امام علی (ع) فرق گذاردن میان نیکوکاران و گناهکاران را چنان مهم می‌دانند که سیاست حکومت اسلامی را بر همین اساس ترسیم می‌کنند و خطاب به مالک اشتر می‌فرمایند: «و لا یکونن المحسن و المسیء عندک بمنزله سواء فانّ فی ذلک تزهیداً لا هل الاحسان فی الاحسان و تدریبا لااهل الاساءه علی الاساءه؛مبادا نیکوکار و بدکردار در نظرت برابر باشند، زیرا موجب کم شدن رغبت نیکوکار به نیکی است و بدکردار را به بدی وادار می‌کند.» [نهج‌البلاغه نامه ۵۳]
«أَمْ نَجْعَلُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ كَالْمُفْسِدِينَ فِي الْأَرْضِ أَمْ نَجْعَلُ الْمُتَّقِينَ كَالْفُجَّار"ِ. آیا ما آنان را که ایمان آورده و به اعمال نیکو پرداختند مانند مردم (بی ایمان) مفسد در زمین قرار می‌دهیم؟ یا مردمان با تقوا و خداترس را مانند فاسقان بدکار قرار می‌دهیم (و مانند آنان جزا خواهیم داد).» [ص، 28]
با سلام به شما کاربر محترم
این سوال شما بستگی به این دارد که ما از چه زاویه‌ای به آن پاسخگویی کنیم. اگر از منظر دینی و آموزه‌های اسلامی نگاه کنیم بارها در آیات قرآن و روایات می‌خوانیم که انسان‌ها را به مومن و کافر،[1] پرهیزکار و منافق، حق و باطل، بهشت و جهنم، گناهکار و پاک[2] تقسیم بندی کرده است. به علاوه اگر از منظر رواشناختی و حتی جامعه شناختی هم به این مسئله بنگریم باز این تقسیم بندی وجود دارد؛ افراد سالم و ناسالم، افراد بهنجار و نابهنجار، شخصیت سالم و ناسالم و جامعه سالم و ناسالم، جامعه بهنجار و نابهنجار ...
اما نکته بعدی این است که این تقسیم بندی‌های همگی ناظر به رفتار انسانهاست؛ به عبارتی وقتی فردی دچار خطا و گناه و رفتار نابهنجاری می‌شود، به چنین فردی گفته می‌شود که انسان هنجارشکن، گناهکار و ... این تعابیری که بکار برده می‌شود به خاطر رفتارهای بد و گناه آلود فرد است همچنانکه انسانی که از گناه و خطا و اشتباه خودداری می کند گفته می‌شود انسان پاک و سالمی است. اما یکی از آثار مثبت این تقسیم بندی ها این است که افراد همواره در مسیر سلامت و پاکی قدم بگذارند و اگر چنین تقسیم بندی وجود نداشت و اگر شاخص (انسان‌ها خوب و متعالی همچون پیامبران الهی و امامان معصوم) برای تشخیص خوبی از بدی، ایمان از کفر، پاکی از گناه وجود نداشت در آن صورت چه انگیزه‌ای باعث می‌شد که انسان به سمت خوبی، پاکی و سلامت و تعالی قدم بردارد!
اما نکته آخر اینکه خدای متعال باتوجه به نگاه رحمت آمیزی که به همه بندگانش دارد، بنابه حدیثی از پدر و مادر انسان هم بیشتر بندگانش (حتی اگر گناهکار باشد) را دوست می‌دارد، ولی در نگاه رحیمیت او، بندگاه صالح، مومن، پاک و باتقوای او در جایگاه بالاتری نسبت به سایر بندگانش قرار دارند و ارج و قرب بالاتری دارند. بنابراین تقسیم انسان پاک و ناپاک، مومن و کافر و ... همگی باتوجه به جایگاه و مقامی که در نزد خدای متعال بدست می‌آورند معنا پیدا می‌کند.
موفق باشید.
پی‌نوشت:
[1]. «مَثَلُ الْفَریقَینِ کالْاعْمی وَ الْاصَمِّ وَ الْبَصیرِ وَ السَّمیعِ هَلْ یسْتَوِیانِ مَثَلًا افَلا تَذَکرُونَ؛ حال این دو گروه (مؤمنان و کافران)، حال نابینا و کر و بینا و شنواست؛ آیا این دو، همانند یکدیگرند؟! آیا پند نمی گیرید؟!» [هود، 24]
«أَفَنَجْعَلُ الْمُسْلِمینَ کَالْمُجْرِمینَ؛ آیا پس [انتظار دارید] مسلمانان [= تسلیم‌شدگان در برابر حقیقت] را همانند مجرمان قرار دهیم؟!» [قلم، 35]
«اللَّهُ وَلِی الَّذینَ آمَنُوا یخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ الَی النُّورِ وَ الَّذینَ کفَرُوا اوْلِیائُهُمُ الطَّاغُوتُ یخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ الَی الظُّلُماتِ اولئِک اصْحابُ النَّارِ فیها خالِدُونَ؛ خداوند، ولی و سرپرست کسانی است که ایمان آورده اند؛ آنهارا از ظلمت ها به سوی نور بیرون می برد. [امّا] کسانی که کافر شدند، اولیای آنها طاغوت ها هستند؛ که آنها را از نور، به سوی ظلمت ها بیرون می برند؛ آنها اهل آتشند و همیشه در آن خواهند ماند.» [بقره، 257]
[2]. امام علی (ع) فرق گذاردن میان نیکوکاران و گناهکاران را چنان مهم می‌دانند که سیاست حکومت اسلامی را بر همین اساس ترسیم می‌کنند و خطاب به مالک اشتر می‌فرمایند: «و لا یکونن المحسن و المسیء عندک بمنزله سواء فانّ فی ذلک تزهیداً لا هل الاحسان فی الاحسان و تدریبا لااهل الاساءه علی الاساءه؛مبادا نیکوکار و بدکردار در نظرت برابر باشند، زیرا موجب کم شدن رغبت نیکوکار به نیکی است و بدکردار را به بدی وادار می‌کند.» [نهج‌البلاغه نامه ۵۳]
«أَمْ نَجْعَلُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ كَالْمُفْسِدِينَ فِي الْأَرْضِ أَمْ نَجْعَلُ الْمُتَّقِينَ كَالْفُجَّار"ِ. آیا ما آنان را که ایمان آورده و به اعمال نیکو پرداختند مانند مردم (بی ایمان) مفسد در زمین قرار می‌دهیم؟ یا مردمان با تقوا و خداترس را مانند فاسقان بدکار قرار می‌دهیم (و مانند آنان جزا خواهیم داد).» [ص، 28]