-از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳، فعالیت‌های مجرمان و خلافکاران با بیت کوین، این ارز دیجیتالی را به شهرت رساند. آنها با کمک این ارز دیجیتالی، فعالیت‌های مجرمانه خود را به دور از چشم ناظران و قانون پیگیری می‌کردند.
بیت کوین چیست؟
بیت کوین نوعی ارز دیجیتال است. این ارزها خطوطی از رمزهای رایانه‌ای هستند که ارزش پولی دارند. این خطوط رمز با رایانه‌های قوی و مصرف انرژی برق بسیار زیاد و با محاسبات ریاضیاتی پیچیده تولید می‌شوند.[1] از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳، فعالیت‌های مجرمان و خلافکاران با بیت کوین، این ارز دیجیتالی را به شهرت رساند. آنها با کمک این ارز دیجیتالی، فعالیت‌های مجرمانه خود را به دور از چشم ناظران و قانون پیگیری می‌کردند.[2]
تفاوت بیت کوین با سایر ارزهای دیجیتال
از نظر حقوقی هنوز هیچ کشوری آن را به عنوان پول قانونی به رسمیت نشناخته است. از نظر فنی بیت کوین نخستین پول دیجیتال غیرمتمرکز است؛ چرا که بدون بانک مرکزی یا مسئول مرکزی کار می‌کند. این شبکه همتا به همتا است و تراکنش‌ها، مستقیماً و بدون واسطه بین کاربران انجام می‌شود. هیچ‌کس مالک شبکه بیت‌کوین نیست و مانند ایمیل، این کاربران بیت‌کوین هستند که آن را کنترل می‌کنند. کاربرد‌های بیت‌کوین در هیچ‌کدام از دیگر سیستم‌های پرداخت دیگر یافتنی نیست.[3] بیت کوین از جمله ارزهای دیجیتالی است که هیچ‌کس نمی‌داند سازنده آن کیست. هیچ دولت، نهاد و ارگانی روی آن نظارت ندارد و هیچ بانک مرکزی یا موسسه مالی رسمی مسئولیت آن را عهده دار نیست. چون این ارز پشتوانه دقیق و روشنی ندارد می تواند اقتصاد کشورها را با پولشویی و دور زدن حق حاکمیت به خطر بیندازد.[4]
نظر کارشناسان درباره بیت کوین
محققان دانشگاه ادینبورگ می گویند: کیف پول های سخت افزاری ذخیره سازی بیت کوین به علت حفره امنیتی خود، تزریق نرم افزارهای آلوده را ممکن می کنند و این نرم افزارها با سرقت داده های رد وبدل شده میان کیف پول و رایانه می تواند بیت کوین های خریداران را سرقت کنند. کیف پول های سخت افزاری یکی از گزینه های محبوب مورد انتخاب خریداران پول های دیجیتال است که به کیف پول های نرم افزاری ترجیح داده می شود. علت این امر امنیت بیشتر اعلام شده است، اما بررسی های تازه نشان می دهد حتی کیف پول های سخت افزاری نیز مشکلات امنیتی جدی دارند و سیستم ارتباطی مورد استفاده در این کیف پول ها حتی در برابر نفوذ یک بدافزار ساده آسیب پذیر است.
محسن قادری مدیرعامل شاپرک (شبکه الکترونیکی پرداخت کارت) در میزگرد بررسی ارزرمزها همزمان با برگزاری هفتمین همایش بانک داری الکترونیک و نظام پرداخت ها با بیان اینکه امروزه تکنولوژی زنجیره بلوک یا بلاک چین به جای موضوع پول در گردش بحث اصلی سیستم بانکی است، عنوان کرد: ۷۵ درصد ماینرها یا داده کاوهای ارزرمز بیت کوین های موجود در ایران در کشور چین مستقر هستند و این در حالی است که بیت کوین می تواند به ایجاد تورم منفی در کشورها دامن زده و مانع از رشد اقتصادی شود.[5]
بانک مرکزی کشورمان نیز پس از بررسی کارشناسان این بانک اعلام کرد که بیت کوین را تایید نمی کند و به مردم درباره عواقب استفاده از این ارزهای دیجیتال هشدار داد.[6]
پشت پرده بیت کوین
ناتالیا کسپراسکای از موسسان کسپراسکای فاش کرد بیت کوین پروژه آژانس های اطلاعاتی آمریکاست تا به وسیله آن فعالیت های اطلاعاتی آمریکا، انگلیس و کانادا در کشورهای مختلف سریعا تامین مالی شوند. او همچنین فاش کرده که ساتوشی ناکاموتو (نامی که به عنوان موسس یا موسسان بیت‌کوین ثبت شده است)، نه یک شخص حقیقی که نام یک گروه کدنویسی آمریکایی است.[7]
بیت کوین در کدام کشورها غیر قانونی است؟
با توجه به پشت پرده بیت کوین به راحتی می توان حدس زد بیت کوین در کدام کشورها قانونی است و کدام کشورها آن را ممنوع کرده اند.
آمریکا، انگلیس، کانادا و کشورهای اتحادیه اروپا از جمله کشورهایی هستند که بیت کوین در آنها قانونی است. استفاده و استخراج بیت کوین در آمریکا با وجود مخالفانی که داشته، قانونی اعلام شده است و خیلی از کمپانی های آمریکایی برای پرداخت خدمات و کالاها از بیت کوین استفاده می کنند.
اما از طرف دیگر کشورهایی مانند چین، روسیه، ویتنام، اکوادر، بولیوی و کلمبیا بیت کوین را ممنوع اعلام کرده اند. در چین استخراج بیت کوین به طور کلی ممنوع است و هر گونه معامله و پرداختی که به وسیله بیت کوین صورت بگیرد با پیگرد قانونی همراه است و دولتمردان آن اقداماتی را در راستای مختل کردن ماینرها در این کشور انجام داده اند. در روسیه نیز در صورتی که شخصی از بیت کوین برای پرداخت هزینه کالاها و یا خدمات استفاده کند تحت پیگرد قانونی قرار می گیرد.[8]
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران نیز در اردیبهشت ۱۳۹۷ اعلام کرد که به کارگیری بیت کوین و ارزهای مجازی دیگر در تمام مراکز پولی و مالی ممنوع است.[9]
نظر مراجع تقلید درباره بیت کوین
با توجه به وضعیت موجود بیت کوین هیچ یک از مراجع استفاده از بیت کوین را جایز ندانسته و بسیاری از آنها بر غیر شرعی بودن آن تصریح کرده اند. حضرات آیات وحید خراسانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی و نوری همدانی خرید و فروش بیت کوین را باطل اعلام کرده اند.[10] حضرات آیات خامنه ای[11] و شبیری زنجانی[12] استفاده از بیت کوین را منوط به قوانین جمهوری اسلامی دانسته اند.
دلایل عدم جواز شرعی بیت کوین
1- عدم مالیت: چون بیت کوین هیچ پشتوانه مالی ندارد، از نظر شرعی مالیت ندارد و خرید و فروش کالاهایی مه مالیت ندارند، جایز نیست.
2- معامله بیت کوین غرری و ضرری است: چون احتمال سقوط آن یا و ازبین رفتن سرمایه وجود دارد و هیچ کس این ضرر را عهده دار نمی شود.[13]
پی نوشت
[1] https://khanesarmaye.com/all-about-bitcoin/#gref
[2] https://khanesarmaye.com/all-about-bitcoin/#gref
[3] https://www.entekhab.ir/002OTJ
[4] yun.ir/icjva4
[5] https://www.magiran.com/article/3697696
[6] https://www.magiran.com/article/3697696
[7] https://www.donya-e-eqtesad.com/fa/tiny/news-3343445
[8] khabaronline.ir/news/1287112
[9] https://www.entekhab.ir/002OTJ
[10] http://noo.rs/QuG5l
[11] http://btid.org/node/153826
[12] http://noo.rs/QuG5l
[13] https://tn.ai/2085096
محققان دانشگاه ادینبورگ می گویند: کیف پول های سخت افزاری ذخیره سازی بیت کوین به علت حفره امنیتی خود، تزریق نرم افزارهای آلوده را ممکن می کنند و این نرم افزارها با سرقت داده های رد وبدل شده میان کیف پول و رایانه می تواند بیت کوین های خریداران را سرقت کنند.