یک ضرب المثل یا یک جمله حکیمانه وجود دارد که می‌گویند:«اُسْتُرْ ذَهَبَكَ وَ ذَهابَكَ وَ مَذْهَبَكَ» یعنی ثروت، رفت و آمد و عقیده‌ات را پنهان نگه دار.
این جمله در منابع حدیثی نیست هر چند برخی احتمال دادند که از سخنان معصومین باشد.[1] اما مضمون این سخن در برخی احادیث اهل بیت وجود دارد. امیرالمومنین فرمودند: «لَا تَقُلْ مَا لَا تَعْلَمُ بَلْ لَا تَقُلْ كُلَّ مَا تَعْلَمُ»[2] یعنی هر چه را نمی‌دانی نگو حتی هر چه را که می‌دانی نیز بازگو نکن.
امام جواد (علیه السلام) فرمودند: «إِظْهَارُ الشَّيْءِ قَبْلَ أَنْ يُسْتَحْكَمَ مَفْسَدَةٌ لَهُ»[3] یعنی نشان دادن و ابراز یک چیز پیش از آنکه قوام بگیرد و مستقر شود، باعث فساد و نابودی آن می‌شود. بر همین اساس پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) پنهان‌کاری در خواستگاری را توصیه کردند. «أظهروا النكاح و أخفوا الخطبة»[4] یعنی ازدواج را آشکار کنید ولی خواستگاری را پنهان نگه دارید.
در مورد مخفی نگه داشتن عقیده و مسائل درونی نیز به مومنان توصیه شده است. امام صادق (علیه السلام) فرمودند:«طُوبَى لِعَبْدٍ نُوَمَةٍ عَرَفَ النَّاسَ فَصَاحَبَهُمْ بِبَدَنِهِ وَ لَمْ يُصَاحِبْهُمْ فِي أَعْمَالِهِمْ بِقَلْبِهِ فَعَرَفَهُمْ فِي الظَّاهِرِ وَ لَمْ يَعْرِفُوهُ فِي الْبَاطِن»[5] یعنی خوشا بحال بنده گمنامى كه مردم را شناخته باشد با جسمش همنشين آنان باشد ولى دلش با رفتار آنان همراه نباشد او مردم را در ظاهر شناخته و مردم از باطن او آگاه نباشند.
همچنین امام سجاد (علیه السلام) فرمودند:«وَدِدْتُ وَ اللَّهِ أَنِّي افْتَدَيْتُ خَصْلَتَيْنِ فِي الشِّيعَةِ لَنَا بِبَعْضِ لَحْمِ سَاعِدِي النَّزَقَ وَ قِلَّةَ الْكِتْمَان»[6] یعنی به خدا دوست دارم كه براى ایجاد دو ویژگی در شيعيان، قدرى از گوشت بازويم را فدا کنم؛ كمى صبر هنگام خشم و كمى راز نگهدارى.
سلام. ممنون از سوال شما.
یک ضرب المثل یا یک جمله حکیمانه وجود دارد که می‌گویند:«اُسْتُرْ ذَهَبَكَ وَ ذَهابَكَ وَ مَذْهَبَكَ» یعنی ثروت، رفت و آمد و عقیده‌ات را پنهان نگه دار.
این جمله در منابع حدیثی نیست هر چند برخی احتمال دادند که از سخنان معصومین باشد.[1] اما مضمون این سخن در برخی احادیث اهل بیت وجود دارد. امیرالمومنین فرمودند: «لَا تَقُلْ مَا لَا تَعْلَمُ بَلْ لَا تَقُلْ كُلَّ مَا تَعْلَمُ»[2] یعنی هر چه را نمی‌دانی نگو حتی هر چه را که می‌دانی نیز بازگو نکن.
امام جواد (علیه السلام) فرمودند: «إِظْهَارُ الشَّيْءِ قَبْلَ أَنْ يُسْتَحْكَمَ مَفْسَدَةٌ لَهُ»[3] یعنی نشان دادن و ابراز یک چیز پیش از آنکه قوام بگیرد و مستقر شود، باعث فساد و نابودی آن می‌شود. بر همین اساس پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) پنهان‌کاری در خواستگاری را توصیه کردند. «أظهروا النكاح و أخفوا الخطبة»[4] یعنی ازدواج را آشکار کنید ولی خواستگاری را پنهان نگه دارید.
در مورد مخفی نگه داشتن عقیده و مسائل درونی نیز به مومنان توصیه شده است. امام صادق (علیه السلام) فرمودند:«طُوبَى لِعَبْدٍ نُوَمَةٍ عَرَفَ النَّاسَ فَصَاحَبَهُمْ بِبَدَنِهِ وَ لَمْ يُصَاحِبْهُمْ فِي أَعْمَالِهِمْ بِقَلْبِهِ فَعَرَفَهُمْ فِي الظَّاهِرِ وَ لَمْ يَعْرِفُوهُ فِي الْبَاطِن»[5] یعنی خوشا بحال بنده گمنامى كه مردم را شناخته باشد با جسمش همنشين آنان باشد ولى دلش با رفتار آنان همراه نباشد او مردم را در ظاهر شناخته و مردم از باطن او آگاه نباشند.
همچنین امام سجاد (علیه السلام) فرمودند:«وَدِدْتُ وَ اللَّهِ أَنِّي افْتَدَيْتُ خَصْلَتَيْنِ فِي الشِّيعَةِ لَنَا بِبَعْضِ لَحْمِ سَاعِدِي النَّزَقَ وَ قِلَّةَ الْكِتْمَان»[6] یعنی به خدا دوست دارم كه براى ایجاد دو ویژگی در شيعيان، قدرى از گوشت بازويم را فدا کنم؛ كمى صبر هنگام خشم و كمى راز نگهدارى.
پی‌نوشت:
[1]. اطيب البيان فى تفسير القرآن، ج4، ص: 79.
[2]. نهج البلاغة، حکمت 382.
[3]. تحف العقول، ص: 457.
[4]. کنز العمال، ح44532.
[5]. الخصال، ج1، ص: 28-27.
[6]. الكافي، ج2، ص: 222-221.