با سلام خدمت شما کاربر گرامی و محترم و تشکر بابت اعتمادی که به کارشناسان سایت اندیشه برتر داشتهاید.
مطالب گوناگونی را در پرسشتان مطرح فرمودید که در ادامه سعی میکنم به طور مختصر پاسخ بدهم و برای مطالعه بیشتر شما را به مقالات کارشناسان سایت ارجاع میدهم.
یک) اعمال انسان تعیین کننده سرنوشت او
آیات مختلف قرآن به صراحت بیان میکنند که ملاک ورود افراد به بهشت اعمال آنهاست. خداوند در قرآن انسانها را جز با داشتن ایمان و عمل صالح در کنار یکدیگر، زیانکار معرفی میکند و میفرماید:
« إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِي خُسْرٍ؛ إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ[۱] بى ترديد انسان در زيان كارى بزرگى است؛ مگر كسانى كه ايمان آورده و عمل هاى شايسته كردهاند.»
در آیه متعدد خداوند فقط کسانی که ایمان و عمل صالح دارند شایسته بهشت میداند:
« إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ جَنَّاتُ النَّعِيمِ؛[۲] و يقيناً كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده اند، براى آنان بهشت هاى پرنعمت خواهد بود.»
شایستهترین افراد در نزد خدای متعالی نیز کسانی هستند که بیشتر از دیگران تقوای الهی دارند؛ خداوند میفرماید:
« إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ؛[۳] بى ترديد گرامى ترين شما نزد خدا پرهيزكارترين شماست.»
بنابراین هر چقدر انسان عمل بیشتری داشته باشد و از دستورات خداوند پیروی کند جایگاه بهتری نزد خدای تعالی خواهد داشت.
البته باید توجه کنیم یک عمل به تنهایی اعمال گذشته انسان را نابود نمیکند مگر این که شخص دچار شرک و کفر شود. داستانهایی که از نابودی اعمال برخی عابدان و زاهدان در آخر عمر گفته میشود ناظر به همین موضوع است؛ یعنی شیطان با فریب و حیله در آخر عمر آنان عبودیت و ایمان به خداوند جدا کرده و وادار به پرستش خودش میکند.
دو) شفاعت شامل چه کسانی میشود؟
شفاعت امری خارج از حیطه رضایت و بخشش خداوند نیست. ائمه علیهمالسلام تنها با اذن و اجازه خداوند شفاعت میکنند. شفاعت ایشان بر پایه مصالحی صورت میگیرد و بدون حساب و کتاب کسی شفاعت نمیشود. به عنوان نمونه در روایات ما اشاره شده است کسانی که نماز را سبک میشمارند و کسانی که خیانتکار هستند مورد شفاعت واقع نمیشوند.[۴]
برخی افراد گرچه به ظاهر گناهان زیادی دارد اما ممکن است به خاطر یک عمل نیکی که با نیت خالص برای رضای خدا انجام داده، شایستگی ورود به بهشت را داشته باشد. اینجا ائمه علیهمالسلام شفاعت او را میکنند.
چه بسا انسانی سنت حسنهای را بعد از خود بر جای بگذارد یا مسجد و حسینیهای تاسیس کند که تا سالیان طولانی مردم به خاطر فعل آن شخص هدایت شوند؛ این گونه اعمال میتواند زمینه شفاعت شخص را فراهم کرده و او را عذاب جهنم نجات بدهد.
این لطف خداوند است که شامل حال آن شخص میشود اینگونه نیست که خداوند بیعدالتی کرده، به یک نفر سخت بگیرد و او را مجازات کند و به شخص دیگری آسان گرفته و از اعمال بد او صرفنظر نکند. گاهی شخص در کارنامه اعمال خود، رفتاری دارد که شایستگی لطف و رحمت الهی را پیدا میکند.
بنابراین شفاعت با مسئله عدالت در تنافی نیست و هرکس براساس شایستگیهایی که دارد مورد شفاعت ائمه قرار میگیرد.
سه) محبت بدون عمل بیفایده است
روایات متعددی داریم که محبت اهل بیت علیهمالسلام را بدون عمل به دستورات ایشان، بیفایده معرفی میکند. امام باقر علیهالسلام به جابر بن عبدالله انصاری میفرمایند:
«ای جابر هر کس اطاعت خدا را کند و به ما محبت ورزد، دوست و محب ماست و هر کس خدا را معصیت کند، حب ما برایش نافع نیست.»[۵]
بنابراین به هیچ عنوان نمیتوان گفت شخصی با صرف ارادت به اهل بیت گناهانش بخشیده شده و وارد بهشت میشود. البته باید توجه کنیم حب اهل بیت علیهمالسلام وسیلهی بسیار خوبی است که میتواند انسان را از چنگال شیطان نجات دهد. حب اهل بیت باعث میشود که انسان گناهکار از گذشته خود پشیمان شده و با توبه و جبران خطاهای گذشته خود زمینه رحمت و بخشش خداوند را فراهم کند.
برای اطلاع بیشتر در مورد رابطهی بین محبت و عمل میتوانید به لینکهای زیر مراجعه کنید: https://btid.org/fa/news/70996. https://btid.org/fa/news/137188. https://btid.org/fa/news/43982
نتیجه
با توجه به مطالبی که گفتیم روشن شد که محبت اهل بیت به تنهایی نمیتواند انسان را از عذاب رهایی بخشد و عمل صالح نیز باید ضمیمه ارادت گردد. همچنین کسانی که گمان میکنند با یک زیارت امام رضا گناهانشان بخشیده میشود سخت در اشتباه هستند و خود حضرت نیز از آنان راضی نمیباشد.
با سلام خدمت شما کاربر گرامی و محترم و تشکر بابت اعتمادی که به کارشناسان سایت اندیشه برتر داشتهاید.
مطالب گوناگونی را در پرسشتان مطرح فرمودید که در ادامه سعی میکنم به طور مختصر پاسخ بدهم و برای مطالعه بیشتر شما را به مقالات کارشناسان سایت ارجاع میدهم.
یک) اعمال انسان تعیین کننده سرنوشت او
آیات مختلف قرآن به صراحت بیان میکنند که ملاک ورود افراد به بهشت اعمال آنهاست. خداوند در قرآن انسانها را جز با داشتن ایمان و عمل صالح در کنار یکدیگر، زیانکار معرفی میکند و میفرماید:
« إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِي خُسْرٍ؛ إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ[۱] بى ترديد انسان در زيان كارى بزرگى است؛ مگر كسانى كه ايمان آورده و عمل هاى شايسته كردهاند.»
در آیه متعدد خداوند فقط کسانی که ایمان و عمل صالح دارند شایسته بهشت میداند:
« إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ جَنَّاتُ النَّعِيمِ؛[۲] و يقيناً كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده اند، براى آنان بهشت هاى پرنعمت خواهد بود.»
شایستهترین افراد در نزد خدای متعالی نیز کسانی هستند که بیشتر از دیگران تقوای الهی دارند؛ خداوند میفرماید:
« إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ؛[۳] بى ترديد گرامى ترين شما نزد خدا پرهيزكارترين شماست.»
بنابراین هر چقدر انسان عمل بیشتری داشته باشد و از دستورات خداوند پیروی کند جایگاه بهتری نزد خدای تعالی خواهد داشت.
البته باید توجه کنیم یک عمل به تنهایی اعمال گذشته انسان را نابود نمیکند مگر این که شخص دچار شرک و کفر شود. داستانهایی که از نابودی اعمال برخی عابدان و زاهدان در آخر عمر گفته میشود ناظر به همین موضوع است؛ یعنی شیطان با فریب و حیله در آخر عمر آنان عبودیت و ایمان به خداوند جدا کرده و وادار به پرستش خودش میکند.
برای اطلاع بیشتر از رابطهی عمل و سرنوشت انسان میتوانید به لینکهای زیر مراجعه کنید:
https://btid.org/fa/news/62299.
https://btid.org/fa/news/158361.
https://btid.org/fa/news/100262.
https://btid.org/fa/news/158316.
دو) شفاعت شامل چه کسانی میشود؟
شفاعت امری خارج از حیطه رضایت و بخشش خداوند نیست. ائمه علیهمالسلام تنها با اذن و اجازه خداوند شفاعت میکنند. شفاعت ایشان بر پایه مصالحی صورت میگیرد و بدون حساب و کتاب کسی شفاعت نمیشود. به عنوان نمونه در روایات ما اشاره شده است کسانی که نماز را سبک میشمارند و کسانی که خیانتکار هستند مورد شفاعت واقع نمیشوند.[۴]
برخی افراد گرچه به ظاهر گناهان زیادی دارد اما ممکن است به خاطر یک عمل نیکی که با نیت خالص برای رضای خدا انجام داده، شایستگی ورود به بهشت را داشته باشد. اینجا ائمه علیهمالسلام شفاعت او را میکنند.
چه بسا انسانی سنت حسنهای را بعد از خود بر جای بگذارد یا مسجد و حسینیهای تاسیس کند که تا سالیان طولانی مردم به خاطر فعل آن شخص هدایت شوند؛ این گونه اعمال میتواند زمینه شفاعت شخص را فراهم کرده و او را عذاب جهنم نجات بدهد.
این لطف خداوند است که شامل حال آن شخص میشود اینگونه نیست که خداوند بیعدالتی کرده، به یک نفر سخت بگیرد و او را مجازات کند و به شخص دیگری آسان گرفته و از اعمال بد او صرفنظر نکند. گاهی شخص در کارنامه اعمال خود، رفتاری دارد که شایستگی لطف و رحمت الهی را پیدا میکند.
بنابراین شفاعت با مسئله عدالت در تنافی نیست و هرکس براساس شایستگیهایی که دارد مورد شفاعت ائمه قرار میگیرد.
برای اطلاع بیشتر از مسئله شفاعت و شرایط و حدود آن میتوانید به لینکهای زیر مراجعه کنید:
https://btid.org/fa/news/41105.
https://btid.org/fa/news/13085.
https://btid.org/fa/news/183398
https://btid.org/fa/news/190144.
https://btid.org/fa/news/101337.
https://btid.org/fa/news/173792.
سه) محبت بدون عمل بیفایده است
روایات متعددی داریم که محبت اهل بیت علیهمالسلام را بدون عمل به دستورات ایشان، بیفایده معرفی میکند. امام باقر علیهالسلام به جابر بن عبدالله انصاری میفرمایند:
«ای جابر هر کس اطاعت خدا را کند و به ما محبت ورزد، دوست و محب ماست و هر کس خدا را معصیت کند، حب ما برایش نافع نیست.»[۵]
بنابراین به هیچ عنوان نمیتوان گفت شخصی با صرف ارادت به اهل بیت گناهانش بخشیده شده و وارد بهشت میشود. البته باید توجه کنیم حب اهل بیت علیهمالسلام وسیلهی بسیار خوبی است که میتواند انسان را از چنگال شیطان نجات دهد. حب اهل بیت باعث میشود که انسان گناهکار از گذشته خود پشیمان شده و با توبه و جبران خطاهای گذشته خود زمینه رحمت و بخشش خداوند را فراهم کند.
برای اطلاع بیشتر در مورد رابطهی بین محبت و عمل میتوانید به لینکهای زیر مراجعه کنید:
https://btid.org/fa/news/70996.
https://btid.org/fa/news/137188.
https://btid.org/fa/news/43982
نتیجه
با توجه به مطالبی که گفتیم روشن شد که محبت اهل بیت به تنهایی نمیتواند انسان را از عذاب رهایی بخشد و عمل صالح نیز باید ضمیمه ارادت گردد. همچنین کسانی که گمان میکنند با یک زیارت امام رضا گناهانشان بخشیده میشود سخت در اشتباه هستند و خود حضرت نیز از آنان راضی نمیباشد.
پینوشت
[۱] سوره عصر، آیه ۱ـ۲.
[۲] سوره لقمان، آیه ۸.
[۳] حجرات، آیه ۱۳.
[۴] معاد در قرآن، ج۲، ص۱۴۵.
[۵] بحارالانوار، ج۶۸، ص۱۷۹.