برخی قواعد عربی به شعر

السَّلامُ عَلَيْكَ يَا نُورَ اللّٰهِ الَّذِي لَايُطْفَأُ

هَٰذَا لِسَانٌ عَرَبِيٌّ مُبِينٌ
اين (قرآن) زبان عربى روشن است. (1) 

در جهان امروز، کشورهای پیشرفته غربی هر چند سال، درباره شیوه آموزش و ادبیات، کنگره ها و همایش ها برگزار می کنند و در رابطه با روشهای جدید آموزش زبان به بحث و بررسی می پردازند و شیوه های جدید و مؤثر را بر می گزینند.

اینجانب به رسم ارادت به خاندان عصمت و طهارت، در سالهای جوانی آرزوی آن داشتم که بتوانم خدمتی هرچند کوچک به آموزش زبان عربی بنمایم. 
بر این مبنا در سال 1381 گزیده ای از قواعد زبان عربی را به قدر وسع و استعداد ناچیزم، به صورت اشعار ساده، در حد فراگیری محصلین مقاطع متوسطه درآوردم.
20 سال از آن زمان می گذرد و این روزها که با خودم خاطرات آن ایام را مرور می کنم، بر آن شدم که تعدادی از این اشعار را تقدیم نوجوانان کنم. باشد که رویش علاقه ای و اراده و ارادتی در فراگیری این زبان، در دلی جان تازه ای ببخشد. 

یکی از مباحث مهم زبان عربی یادگیری بحث افعال است. که از مباحث مهم کنکور هم هست و به نقل از مؤلفین کتب عربی متوسطه، مقام معظم رهبری تأکید بسیاری بر آموزش و تفهیم افعال دارند.  
برای مثال فعل مضارع فعلی معرب است که با حروفی که بر آن وارد می شود؛ حرکت حرف آخر و مفهومش تغییر می کند. ما در اینجا بنا داریم مقایسه ای بین فعل نفی و فعل نهی به زبان شعر داشته باشیم.

تفاوت لای نفی و لای نهی بر فعل مضارع:

بِسمِ رَبٍّ وَ اِلهِ الخالقِ الکُلِّ البَریّ
سَلِّموا وَ صَلّوا بِالنَّبیِّ بِاللسانِ العَربیّ

منم افعال منفی، که دارم لای نافی 
نه مجزومم، نه منصوب؛ مضارع هستم، مرفوع
بُوَد ضمه در آخر، به همراه (ن) آخر (2) 

تو ای یار همانند، بگو اسمت چه نامند؟!

بگفت: من فعل نهی ام، که لای نهی دارم!

بگفتم لای ناهی، تفاوت در چه داری؟

بگفت: نامند نامم نهی کننده
مضارع را کنم مجزوم، بنده
فقط نهی میکنم فعل مخاطب
نه از متکلمم، نه از مغایب
بَرَم ضمه زِ آخر، کنم مَن ساکن آخر
به جز جمع مؤنث، بَرَم (ن) را زِ آخر (3)

م.خ .... 1381. خاطرات ایام حق التدریس

اللَّهُمَّ وَفِّقْنا لِما تُحِبُّ وَ تَرضي

یاعلی
_____________________
1. نحل، 103
2. منظور از (ن) نون عوض رفع یا نون اعراب است. لا یفعلُ (بُوَد ضمه در آخر) لایفعلانِ_ لایفعلونَ (به همراه (ن) آخر)_ .... صرف تا 14 صیغه
3_ نون جمع مؤنث (ن) ضمیر است که حذف نمی شود. لاتَفْعَلْ (کنم مَن، ساکن آخر) لاتَفْعَلا_ لاتَفْعَلوا_ لاتَفْعَلی_ لاتَفْعَلا (بَرَم (ن) را زِ آخر) _ لاتَفْعَلْنَ (به جز جمع مؤنث که (ن) حذف نمی شود)

--------------------------------
کاربران محترم مي‌توانيد در همين بحث و يا مباحث ديگر انجمن نيز شرکت داشته باشيد: https://btid.org/fa/forums
همچنين مي‌توانيد سوالات جديد خود را از طريق اين آدرس ارسال کنيد: https://btid.org/fa/node/add/forum
تمامي کاربران مي‌توانند با عضويت در سايت نظرات و سوالاتي که ارسال ميکنند را به عنوان يک رزومه فعاليتي براي خود محفوظ نگه‌دارند و به آن استناد کنند و همچنين در مرور زمان نظراتشان جهت نمايش، ديگر منتظر تاييد مسئولين انجمن نيز نباشد؛ براي عضويت در سايت به آدرس مقابل مراجعه فرمائيد: https://btid.org/fa/user/registe+635