خود تحقیری و عدم اعتماد به نفس

سلام و عرض ادب خدمت شما مخاطب گرامی!

از اینکه به مجموعه ما اعتماد فرمودید و سؤالتان را با مطرح کردید، متشکرم.

شما ناراحت و خسته هستید از اینکه سال‌ها با مسائلی مثل اعتماد به نفس پایین و یا ترس و استرس مواجه هستید. به شما حق می‌دهم و حال احساسی شما برای من قابل درک است.

شما چند مسئله را مطرح نمودید، کمبود اعتماد به نفس، خود تحقیری، ترس، استرس. درست است که برخی از آن‌ها کاملاً به هم مربوط و یا هم‌پوشانی دارند و برخی از آن هم از هم متفاوت. البته بستگی دارد به اینکه شما چه معنایی از هرکدام برداشت می‌کنید، پس بهتر بود؛ مثلاً یک مصداقی از ترس و استرس می‌فرمودید و اینکه شما از چه چیزی می‌ترسید؟ چه زمان‌هایی استرس دارید؟ و یا اینکه می‌نوشتید در چه حوزه‌ای خود تحقیری دارید؟ اما به هر حال در این زمینه نکاتی را خدمتتان می‌گویم که انشا الله برایتان مفید باشد.

خود تحقیری مسئله‌ای است که همه انسان‌ها در دوره یا دوره‌هایی از زندگی خود تجربه می‌کنند، اما گاهی این احساس در فرد آن‌قدر زیاد می‌شود که تقریباً تمام جنبه‌های زندگی او را در برمی‌گیرد و خود و تمام جنبه‌های خود را به نحوی کوچک و حقیر می‌پندارد که نوعی احساس و حالات افسردگی به او دست می‌دهد و این احساس روی رفتار او تأثیر منفی می‌گذارد به‌طوری‌که کارایی مثبت فرد از دست می‌رود و روی روابط اجتماعی او تأثیر می‌گذارد؛ بنابراین بهتر است هر چه زودتر برای رفع این مسئله مهم اقدام کرد. برای همین شما را تحسین می‌کنم که به فکر راهکار هستید.

شاید بهتر باشد ابتدا کمی درمورد علت‌هایی که این احساس سراغ برخی از افراد می‌آید صحبت کنیم. برخی از علت‌ها بر می‌گردد به دوران کودکی و تجاربی که فرد در آن زمان‌ها داشته است. یک علت دیگر که باعث می‌شود فرد دچار خود کم بینی شود، نقص‌هایی است که فرد در جسمش وجود دارد و نوع برداشت منفی‌ای که نسبت به جسم و روان خود دارد. برخی از افراد خود زشت پندارند و این روی اعتماد به نفسشان تأثیر می‌گذارد. یا شکست‌هایی که در زندگی نه فقط در دوران کودکی تجربه می‌شوند. یک علت دیگر کمال‌گرایی است. فرد چون می‌خواهد همه کارها و کلاً خودش بیست باشد، هر زمانی نشد احساس سرخوردگی پیدا می‌کند و دچار خود سرزنشی می‌شود و بعد برای دفعات بعدی خودش را کم می‌بیند و خود را تحقیر می‌کند و این در او تثبیت می‌شود. یک علت دیگر افکار منفی‌ای است که ممکن است در شما وجود داشته باشد و ...

برای رفع این خود کم بینی و همچنین برای بالارفتن اعتماد به نفستان به نکات زیر توجه بفرمایید:

1-ابتدا دقت کنید این مسئله فقط منحصر به شما نیست. یعنی این‌طوری نبینید که فقط شما درگیر این مسئله هستید، بلکه خیلی از افراد دچار هستند. اگر این نوع نگاه را داشته باشید هیچگاه خود را خاص نمی‌دانید و وقتی فکر کنید فردی وجود دارد که مثل شماست در جمع، کمتر احساس خود کم بینی دارید.

2- لطفاً لیستی از افکاری که موجب این احساس در شما می‌شود تهیه کنید و در مورد آن‌ها فکر کنید. معمولاً افکار منفی و خود انتقادی، زیربنای این احساس است که با چالش کشیدن این افکار شما می‌توانید از شر این افکار خلاص بشوید.

3- قطعاً شما فرد توانمندی هستید که در حال حاضر توانایی دیدن آن را ندارید؛ بنابراین بهتر است لیستی از توانمندی‌های خود را تهیه کنید و به خود ببالید بابت داشتن آن‌ها. مثل مادر بودن، مسئولیت سه فرزند کم نیست که شما در حال گذراندن آن هستید، حالا به هر ترتیبی که باشد.

4- سعی کنید خود را دوست بدارید و سبک زندگی خود را به نحوی مطلوب در جهت سلامت جسم و وران خود، تغییر دهید. به خودتان برسید. اگر لازم است به پزشک بروید و اطلاعی از میزان تیروئید و کم خونی یا متعادل بودن آن پیدا کنید. معمولاً افرادی که کم خونی دارند، عصبی می‌شوند و یا افکار منفی بیشتر آن‎‌ها را درگیر می‌کند.

5- حتماً ورزش را در برنامه زندگی خود بگنجانید. ورزش باعث تعادل عملکرد سیستم عضلانی و روانی فرد می‌شود که به طور مستقیم و غیر مستقیم روی اعتماد به نفس شما مؤثر است.

6- سعی بفرمایید خود را هیچگاه با فرد دیگری مقایسه نکنید. مقایسه موجب می‌شود که شما توانمندی‌های خود را نبینید.

7- توصیه می‌کنم حتماً استعدادهای خود را بشناسید و در جهت افزایش کارایی استعداد و توانمندی‌های خود تلاش کنید. مثلاً در امور هنری و یا ورزشی و یا تحصیلی و درسی توانایی دارید؟ پس برای افزایش آن بهتر است در یک کلاسی ثبت نام کنید و برای افزایش آن‌ها تلاش کنید این برای افزایش اعتماد به نفس شما و عدم مشغولیت به افکار منفی بسیار مؤثر است.

8- توصیه می‌کنم خودتان را همان گونه که هستید بپذیرید. یعنی حتی نقاط منفی خود را نیز بپذیرید و آن‌ها را در کنار نقاط قوت خود بدانید. همه انسان‌ها هم نقاط قوت دارند و هم منفی.

9- از نیروهای معنوی برای ارتقای آرامش روانی خود کمک بگیرید. مثلاً نماز، دعاها و توسل به ائمه اطهار و خواندن زندگی‌نامه‌های بزرگان دینی به افزایش آگاهی در مورد جوانب مختلف زندگی کمک کننده است.

10- فرمودید به دیگران پناه می‌برید. اگر این مورد را توضیح می‌فرمودید بسیار بهتر بود. یعنی شما برای رهایی از افکار خودتخریبی خود، متوسل به دیگران می‌شوید؟ یعنی چون خود را باور ندارید و فکر می‌کنید کم هستید، بنابراین برای همین به دیگران وابسته می‌شوید؟ اگر این‌گونه است که بهتر است نکات بالا را در نظر داشته باشید به علاوه اینکه به صورت حضوری به مشاور بروید و در مورد این موارد بیشتر به مشاور توضیح دهید. البته ما مشاوران مرکز اندیشه برتر هم به صورت پیامکی در خدمت شما هستیم.

11- یکی از کارهای دیگری می‌تواند مؤثر باشد، از خود انتظار واقع‌بینانه داشته باشید. گفتیم که یکی از علت‌های عدم اعتماد به نفس، کمال‌گرایی است. برای همین بهتر است در مورد اهداف و انگیزه‌های خود کمی فکر کنید و آن را بازسازی کنید و تغییر دهید.

12- در عین حالی که تعاملاتتان را ارتقا می‌دهید در روابطتان قاطعیت بیشتری داشته باشید که مجبور نشوید هم رنگ آن‌ها شوید. گاهی ما درون خود استقلال درونی نداریم و برای اینکه قاطعیت مخالفت نداریم، مجبور می‌شویم همرنگ آن‌ها شویم.

13- در مورد موضوعات مورد علاقه خود کتابی انتخاب کنید و سطح مطالعه خود را بالا ببرید.

14- فرمودید ترس و استرس دارید. از کی این‌جور هستید و نسبت به چه چیزهایی و در چه موقعیت‌هایی بیشتر استرس دارید؟ به صورت کلی سعی کنید نوع فکرتان را نسبت به مسائل و مشکلات تغییر دهید. تا زمانی که نگاهمان به مسائل ترس‌آور باشد، مشکلات به نوعی استرس‌زا هستند.

در خدمت شما هستم. انشا الله موفق باشید.