باسمه تعالی
با عرض سلام و خسته نباشید
الف: قبل از هر چیزی باید علم و معرفتتان را نسبت به گناه بالا ببرید که در این زمینه کتاب «گناهان کبیره» شهید دستغیب و کتاب «اخلاق الهی» استاد اخلاق مرحوم آیت الله مجتبی تهرانی را می توانید مطالعه بفرمایید.
ب:برای رسیدن به ملکه ورع و پرهیز از محرمات، انسان پيوسته و دائما باید به محاسبه نفس خویش بپردازد. چنان‌چه امام صادق علیه السلام برای ورع، يازده اصل و پايه ذكر كرده‌اند، و اولين آن را محاسبه نفس بیان نموده‌اند: «اَصْلُ الْوَرَعِ دَوَامُ مُحَاسَبَةِ النَّفْسِ»،[1]؛«اصل و ریشه ورع،دوام محاسبه نمودن نفس است.»
اصل محاسبه که یکی از ملزومات اخلاقی و از راه‌های مهم مبارزه با نفس اماره قلمداد می‌گردد، اساس تهذیب و تصفیه باطن است. انسان تا محاسبه نفس نکند، به عیوب خود پی نمی‌برد، و تا به عیوب خویش آگاه نشود، در صدد اصلاح نفس بر نخواهد آمد.لذا امیرمؤمنان علی علیه السلام در فرمایشی فرمودند: «ثَمَرَةُ الْمُحَاسَبَةِ إِصْلَاحُ النَّفْس»،[2؛«میوه و نتیجه حساب گری، اصلاح نفس است»
امام صادق علیه السلام در بیانی طریقه محاسبه نفس را بیان فرموده‌اند: «يا ابنَ جندب، حَقٌّ على كُلِّ مُسْلِم يَعْرِفُنا أنْ يَعرِضَ عَمَلَهُ في كلِّ يوم و لَيْلَة على نَفْسِهِ فَيَكُونُ محاسِبَ نَفْسِهِ، فَاِنْ رَأى حَسَنةً إِسْتَزادَ مِنْها و إنْ رَأى سَيِّئَةً اسْتَغْفَرَ مِنْها لِئَلاّ يُخُزى يَومَ القيمةِ»،[3]؛ « اى پسر جندب، بر هر مسلمانى كه ما را مى‌شناسد، لازم است كه در هر روز و شب، اعمالش را بر خود عرضه بدارد و از نفس خود حساب بكشد؛ اگر كار خوبى در آنها يافت، بر آن بيفزايد و اگر كار زشتى يافت، طلب بخشايش نمايد تا در قيامت دچار رسوايى نگردد.»
طبق اين روايت، انسان بايد در محاسبه نفس خود توجه داشته باشد، که اگر كار خوبى انجام داده، و از عهده وظایف خویش برآمده، آن‌را لطفی از جانب خدا بداند، و از او توفيق بخواهد كه آن امور را بيش‌تر انجام دهد، و اگر هم لغزش و خطایی در اعمال خود مشاهده نماید، در صدد توبه و تدارک بر آید. مثلا، اگر عمل واجبی از او فوت شده، قضا نمايد يا اگر حقى از كسى ضايع ساخته، ادا كند و يا چنان‌چه كار زشت ديگرى انجام داده، آن را جبران نمايد.
در واقع شناخت گناه، محاسبه نفس و تعیین جریمه سنگین و عملی نمودن آن جریمه سنگین می تواند ما در گناه نکردن موفق کند.
در کنار این امور، دوری از دوستان ناباب، پرهیز از بیکار بودن و تنها بودن و ورزش نمودن و ارتباط خود را با خدا محکم کردن خصوصا در مقوله نماز نیز، انسان را در این امر کمک خواهد نمود.
موفق باشید.
..........................................
پی نوشت:
[1].نورى، حسين بن محمد تقى، مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل،ج11،ص271، : مؤسسة آل البيت عليهم السلام،قم،1408 ق .
[2].تميمى آمدى، عبد الواحد بن محمد،غرر الحكم و درر الكلم،ص329،دار الكتاب الإسلامي،قم،1410 ق.
[3].ابن شعبه حرانى، حسن بن على،تحف العقول،ص301،: جامعه مدرسين،قم،1404 / 1363 ق.
باسمه تعالی
با عرض سلام و خسته نباشید
الف: قبل از هر چیزی باید علم و معرفتتان را نسبت به گناه بالا ببرید که در این زمینه کتاب «گناهان کبیره» شهید دستغیب و کتاب «اخلاق الهی» استاد اخلاق مرحوم آیت الله مجتبی تهرانی را می توانید مطالعه بفرمایید.
ب:برای رسیدن به ملکه ورع و پرهیز از محرمات، انسان پيوسته و دائما باید به محاسبه نفس خویش بپردازد. چنان‌چه امام صادق علیه السلام برای ورع، يازده اصل و پايه ذكر كرده‌اند، و اولين آن را محاسبه نفس بیان نموده‌اند: «اَصْلُ الْوَرَعِ دَوَامُ مُحَاسَبَةِ النَّفْسِ»،[1]؛«اصل و ریشه ورع،دوام محاسبه نمودن نفس است.»
اصل محاسبه که یکی از ملزومات اخلاقی و از راه‌های مهم مبارزه با نفس اماره قلمداد می‌گردد، اساس تهذیب و تصفیه باطن است. انسان تا محاسبه نفس نکند، به عیوب خود پی نمی‌برد، و تا به عیوب خویش آگاه نشود، در صدد اصلاح نفس بر نخواهد آمد.لذا امیرمؤمنان علی علیه السلام در فرمایشی فرمودند: «ثَمَرَةُ الْمُحَاسَبَةِ إِصْلَاحُ النَّفْس»،[2؛«میوه و نتیجه حساب گری، اصلاح نفس است»
امام صادق علیه السلام در بیانی طریقه محاسبه نفس را بیان فرموده‌اند: «يا ابنَ جندب، حَقٌّ على كُلِّ مُسْلِم يَعْرِفُنا أنْ يَعرِضَ عَمَلَهُ في كلِّ يوم و لَيْلَة على نَفْسِهِ فَيَكُونُ محاسِبَ نَفْسِهِ، فَاِنْ رَأى حَسَنةً إِسْتَزادَ مِنْها و إنْ رَأى سَيِّئَةً اسْتَغْفَرَ مِنْها لِئَلاّ يُخُزى يَومَ القيمةِ»،[3]؛ « اى پسر جندب، بر هر مسلمانى كه ما را مى‌شناسد، لازم است كه در هر روز و شب، اعمالش را بر خود عرضه بدارد و از نفس خود حساب بكشد؛ اگر كار خوبى در آنها يافت، بر آن بيفزايد و اگر كار زشتى يافت، طلب بخشايش نمايد تا در قيامت دچار رسوايى نگردد.»
طبق اين روايت، انسان بايد در محاسبه نفس خود توجه داشته باشد، که اگر كار خوبى انجام داده، و از عهده وظایف خویش برآمده، آن‌را لطفی از جانب خدا بداند، و از او توفيق بخواهد كه آن امور را بيش‌تر انجام دهد، و اگر هم لغزش و خطایی در اعمال خود مشاهده نماید، در صدد توبه و تدارک بر آید. مثلا، اگر عمل واجبی از او فوت شده، قضا نمايد يا اگر حقى از كسى ضايع ساخته، ادا كند و يا چنان‌چه كار زشت ديگرى انجام داده، آن را جبران نمايد.
در واقع شناخت گناه، محاسبه نفس و تعیین جریمه سنگین و عملی نمودن آن جریمه سنگین می تواند ما در گناه نکردن موفق کند.
در کنار این امور، دوری از دوستان ناباب، پرهیز از بیکار بودن و تنها بودن و ورزش نمودن و ارتباط خود را با خدا محکم کردن خصوصا در مقوله نماز نیز، انسان را در این امر کمک خواهد نمود.
موفق باشید.
..........................................
پی نوشت:
[1].نورى، حسين بن محمد تقى، مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل،ج11،ص271، : مؤسسة آل البيت عليهم السلام،قم،1408 ق .
[2].تميمى آمدى، عبد الواحد بن محمد،غرر الحكم و درر الكلم،ص329،دار الكتاب الإسلامي،قم،1410 ق.
[3].ابن شعبه حرانى، حسن بن على،تحف العقول،ص301،: جامعه مدرسين،قم،1404 / 1363 ق.