سوال اخلاقی: دانش آموزان می پرسند آیا این حق النفس نیست؟؟؟

عرض سلام و ادب و احترام خدمت شما استاد گرامی

از اینکه مسئله خود را با اساتید و مشاورین مرکز تبلیغ مجازی در میان گذاشتید خوشحالیم امیدواریم نکاتی که خدمت شما ارائه می‌شود بتواند به شما کمک نماید.

نکته اول: برای پاسخ صحیح و اصولی به این سوال ابتدا سزاوار است معنای حق النفس را به خوبی درک و فهم نماییم.

نکته دوم: وقتی که سخن از حق النفس به میان می‌آید در درجه اول  بعد روحانی و نفسانی انسان مورد توجه قرار می گیرد. از این رو  در منابع روایی از امام سجاد علیه‌السلام این‌چنین نقل شده است:  «حَقُّ نَفْسِکَ عَلَیْکَ أَنْ تَسْتَعْمِلَهَا بِطَاعَةِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَل‏؛[1] حق نفس تو این است که او را در راه اطاعت خداوند به کار گیری.» در واقع معنای حق النفس این نیست که انسان خود را از لذت‌های دنیوی محروم نکنید؛ بلکه مقصود این است که انسان از لحاظ اخلاقی به دنبال تربیت بعد روحانی خود باشد.

 نکته سوم: در واقع شهدا نیز با مواردی که شما اشاره کردید مواردی همچون گذشت، سخاوتمندی، اولویت قراردادن دیگران به دنبال تربیت بعد روحانی و تقویت ملکات اخلاقی خود بودند این سلوک و روش شهدا در مقدم قراردادن دیگران در واقع ریشه در مفاهیم  و آموزه‌های دینی و قرآنی دارد کمااینکه دراین‌خصوص خدای متعال در توصیف بندگان خاص خود این‌چنین بیان فرموده است:

«وَيُؤْثِرُونَ عَلَىٰ أَنْفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ ۚ وَمَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ﴿حشر: ۹﴾و ديگران را بر خويش ترجيح مى‌دهند هر چند خود نيازمند باشند. و آنان كه از بخل خويش در امان مانده باشند رستگارانند.»

نکته چهارم: در واقع رفتارهایی که شهدا و رزمندگان اسلام در دفاع مقدس از خود نشان می دادن مصداق ایثار و از خودگذشتگی بوده این ایثار و فداکاری و برای خدمت‌رسانی به دیگران نیز در جهت تربیت نفسانی و اخلاقی بود. در این راستا نیز آیات زیبایی در فرهنگ قرآن کریم وجود دارد که درس‌آموز  است: «وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ؛[بقره: 207]«و بعضی از مردم از جان خود در راه رضای خدا درگذرند؛ و خدا با چنین بندگان رئوف و مهربان است.»

در پایان اگر نیاز به راهنمایی بیشتر بود در خدمت شما هستیم با درج دیدگان و نظر خود ما را در جهت بهبود فرایند پاسخگویی کمک نمایید با تشکر از حضور شما

پی نوشت‌ها:

[1]. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 619، انتشارات جامعه مدرسین، قم، 1413 ق.