سوال اعتقادی: اثبات خداوند...

با سلام و عرض ادب خدمت شما کاربر محترم

خداوند در قرآن کریم دو مورد «ایمان» و «عمل صالح» را باعث نجات انسان و ورود او به بهشت می‌داند: «وَ بَشِّرِ الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْري مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهار»؛[1] «به کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده‌اند، بشارت ده که باغ‌هایی از بهشت برای آنهاست که نهرها از زیر درختانش جاریست»، پس آنچه لازم است، ایمان و عمل صالح است که هر کدام از این دو، شامل زیرشاخه‌های گوناگونی می‌شود که معمولا شیعیان انجام می‌دهند.

اما ایمان دارای درجاتی است که در روایت فرمودند که حضرت سلمان دارای درجه نهم از ایمان بود. 

با توجه به این روایت، هرچند در درجه پایین از ایمان باشد، باز هم دارای ایمان است و مؤمن به او گفته می‌شود. 

همچنین امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید: خداوند عز و جل، ایمان را بر هفت بخش و سهم قرار داده است: بر نیکی و راستگویی و یقین و رضا و وفا و علم و حلم . برخی دارای هر هفت بخش می باشند و ایمانشان کامل است و برخی دارای یک سهم و برخی دو سهم و برخی سه سهم تا برسد به هفت سهم[2]
در برخی روایات به ده درجه ایمان اشاره دارد. امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید: «ایمان 10 درجه‏ دارد؛ مثل نردبان که باید از آن، پله پله و یکى پس از دیگرى بالا رفت. نباید کسى که داراى دو درجه از ایمان است به آنکه داراى یک درجه از ایمان است بگوید: تو داراى منزلت و مقامى از ایمان نیستی! و همین‌طور درجه‌به‌درجه تا برسد به درجه دهم. و نباید تو ساقط کنى و از ارزش بیاندازى آن کس را که پایین‌‏تر از توست که در این صورت ساقط می‌کند و از ارزش مى‌‏اندازد تو را آن کس که بالاتر از توست: معرفت و شناخت خداوند، اطاعت، علم، عمل، تقوی و ورع، کوشش و اجتهاد، صبر، یقین، رضا، تسلیم».[3]

البته این دو روایت با هم منافاتی ندارند؛ زیرا نوع و خاستگاه تقسیم‌بندی متفاوت است، برخی در حوزه عمل است و برخی در حوزه قلب، یقین و باور.  

البته ایمان، آفاتی دارد که باید انسان از آفات ایمان نیز خودداری کرده تا بتواند درجات ایمان خود را روزبه‌روز زیادتر کند.

نکته مهم: خداوند از هر کسی به اندازه ظرفیت و قدرت فهم و عقل او از او انتظار دارد، هر چه قدرت فهم انسان بیشتر باشد انتظار از او بیشتر خواهد بود؛ بنابراین انسان همواره باید تلاش خود را داشته باشد. 

با توجه به آنچه گذشت؛ هر چند انسان باید همواره تلاش کند که ایمان به خدا و صفات الهی را روزبه‌روز برای خود بیشتر کند و از طرفی نباید به داشته‌های قبلی خود اکتفا کرده و توقف داشته باشد. 

در مورد صفات الهی نیز همینطور است، اگر توان و قدرت دارد باید تا جایی که می تواند تلاش خود را در شناخت خدا و صفات  او به کار گیرد. البته لزومی ندارد که فقط از مباحث خشک کلامی استفاده کند؛ بلکه از امور عادی زندگی خود نیز می‌تواند به صفات الهی واقف شده و آنها را برای خود هضم کند. 

از باب نمونه: خدا ستّار[پوشاننده عیوب و نواقص] است، انسان از حرکت در بین مردم جامعه، متوجه می‌شود که دیگران بسیاری از عیب‌هایش را نمی‌بینند و همین امر یعنی خداوند عیب‌هایش را مخفی کرده است. هر چه در این زمینه بیشتر فکر کند، باور او قوی‌تر و نتیجه شناخت او نسبت به خداوند بیشتر می‌شود. 

یا مثلا خدا رازق است و شبانه‌روز انسان‌ها از رزق خدا بهره‌مند می‌شوند؛ زیرا قدرت بازو، فهم، شعور، عقل و دانش را به انسان داده است و انسان از این وسایل در حال به دست آوردن رزق و روزی خویش است. 

بنابراین هرچند به نحو اجمالی کفایت می کند؛ ولی باید سعی کند در حد توان شناخت خود را به طور عادی افزایش دهد، نه در حد بحث‌های سنگین دانشگاهی و حوزوی!

برای مطالعه بیشتر به لینک زیر مراجعه کنید.
https://btid.org/fa/news/109372

پی نوشت:
[1]. بقره: 25. 
[2]. بحارالانوار، ج 69، ص 159. 
[3]. میزان الحکمه، ج 1، ح 1350.