من فرد بی حوصله ای هستم و نیاز به اصلاح دارم؟!

با سلام به شما کاربر محترم

درباره سوال اولتان باید عرض کنم که اختلال وسواس فکری؛ عبارت است از افکار، تصاویر یا انگیزه‌های غیرارادی که به صورت مکرر در ذهن ایجاد می‌شود، بدون اینکه فرد بخواهد یا توان جلوگیری آن افکار را داشته باشد. این افکار وسواس‌ گونه، اغلب ناراحت‌ کننده و مزاحم هستند، اما زمانی این مسئله تبدیل به یک اختلال در فرد می شود که اینگونه افکار غیرارادی آنقدر ذهن فرد را مشغول می کند که مانع از روال طبیعی زندگی او می شود؛ مثلا فرض بگیرید آنقدر فرد درگیر آن افکار مزاحم می شود و به آنها ترتیب اثر می دهد که زندگی روزمره خودش را تحت تاثیر قرار می دهد؛ به طوری که رابطه اش با دیگران و محیط بیرون کاملا تحت تاثیر همان افکار مزاحم منفی می شود یا مثلا فرد درباره همسرش آنقدر افکار منفی دارد که رابطه اش با همسرش خراب می شود و زندگی طبیعی خود را ازدست می دهد.

این توضیح کلی درباره وسواس فکری است، اما اینکه آیا هرکسی می تواند ابتلای به وسواس فکری خود را تشخیص بدهد؟ در بعضی از موارد فرد به جهت مطالعات روانشناسی چه بسا متوجه وجود رگه‌های از وسواس فکری در خود بشود؛ به خصوص اگر این وسواس فکری باعث آزار او در زندگی شده باشد. البته اگر خدای نکرده این اختلال تبدیل به اختلال شخصیت شده باشد، احتمال بسیار کمی وجود دارد که فرد متوجه اختلال شخصیت وسواس فکری خودش بشود؛ چرا که عموما کسانی که مبتلا به یکی از اختلالات شخصیت می شوند، اصلا متوجه اختلال خودشان نمی شوند و آن را کاملا عادی می پندارند، در حالی که دیگران متوجه اختلال او می شوند و این مسئله تنها دیگران را آزار می دهد.

لذا درباره اختلالات بالینی باید گفت که خود فرد مبتلا باتوجه به مطالعات روانشناسی که داشته ممکن است تشخیص بدهد، ولی طبیعتا تشخیص دقیق، علمی و کارشناسی آن باید توسط متخصص و روان درمانگر انجام شود.

درباره سوال دومتان هم آن طور که توضیح دادید، هیچ نشانه‌ای که که دلالت بر وسواس فکری شما باشد مشاهده نشد، بلکه شما الگوی رفتاری خودتان در مواجهه با دیگران را بیان کردید  که الگوی ارتباطی شما با دیگران چگونه است. اینکه این الگوی ارتباطی خوب است یا نه؟ چه فواید و مضراتی دارد، سرجای خودش، ولی مشغولیت ذهنی شما درباره درستی یا نادرستی این الگوی رفتاری، لزوما معنایش ابتلا به وسواس فکری نیست! در واقع برای شما سوالی طرح شده است و دنبال پاسخ گرفتن به این سوال هستید که آیا این مدل و الگوی ارتباطی که با دیگران دارید، درست و موثر است یا نه؟ قطعا با دریافت پاسخ در این زمینه، سوال شما هم برطرف خواهد شد.

اینکه در برابر اشتباهات و اهانتهای دیگران، سعی می کنید تغافل کنید و رابطه خود را قطع نمی کنید، اتفاقا این نوع رفتار به صورت کلی ارزشمند و اخلاقی است؛ به خصوص در فضای خانه، خانواده و تعامل و ارتباط با فرزندان، استفاده از اصل تغافل بسیار توصیه شده تا جایی که در آموزه‌های دینی بیان شده که یک سوم زندگی، تغافل است.[1] لذا استفاده از این اصل در ارتباط با دیگران جزو مولفه‌های مهم ارتباط موثر است. اما توجه به یک نکته در اینجا اهمیت دارد؛ آیا استفاده مداوم از اصل تغافل در برابر خطاها و اشتباهات دیگران درست است؟

منظور از این سوال این است که اگر ما همواره در برابر اشتباهات دیگری از اصل تغافل استفاده کنیم، آیا در حذف آن خطا و اشتباه و توجه دادن به فرد موثر است؟ مثلا فرض بگیرید که اگر دخترخانم یا آقاپسرتان یکی دو بار اشتباه کرد و شما تغافل کردید، اگر آن خطا چند بار دیگر هم توسط دختر و پسرتان تکرار شد، آیا ادامه تغافل کار درستی است؟ قطعا تکرار آن خطا و اشتباه در دفعات بعدی نشان می دهد که ادامه آن تغافل موثر نیست و باید شیوه رفتار را تغییر داد.

لذا شما به عنوان مادر، دخترخانم یا آقاپسرتان را کنار می کشید و درباره اشتباهاتشان صحبت می کنید و آنها را متوجه خطایشان می کنید. در مواجهه با دیگران نیز اگر با یکی دو بار تغافل شما، طرف مقابل متوجه خطایش نشد؛ مثلا فردی به شما اهانت کرده است و شما بی آنکه واکنشی نشان دهید، تغافل کردید و روز بعد مانند روزهای دیگر با او عادی رفتار کردید. اگر این تغافل شما باعث شد که فرد پی به اشتباهش ببرد و از شما بابت اشتباه خود عذرخواهی کند یا حداقل پشیمانی را در رفتار و ظاهرش مشاهده کردید، در آن صورت باید گفت که این تغافلی که شما انجام دادید موثر واقع شده است. اما اگر این تغافل شما منجر به برداشت غلط در طرف مقابل شد؛ به طوری که فرد نه تنها متوجه خطای خود نشد، بلکه بیشتر حق به جانب شد و در مسیر اشتباه خود بیشتر باقی ماند، در اینجا ادامه دادن این تغافل درست نیست، بلکه در اینگونه موارد با رعایت ادب و متانت به طرف یادآوری کرد که آن رفتارش باعث ناراحتی شما شده است و از او دلگیر هستید، ولی به خاطر علاقه ای که به او دارید، سعی کردید که این ناراحتی را از دل خودتان بیرون بریزید.

این نوع بیان باعث می شود که در قدم اول، فرد متوجه ناراحتی شما شود و در قدم بعدی، متوجه بزرگواری و قلب رئوف شما هم بشود که علیرغم ناراحتی که از او دارید، اجازه ندادید که این ناراحتی در دل شما تبدیل به کینه شود و یا رابطه را قطع کنید. این نوع روش رفتاری، اثرگذاری بهتری در ارتباط با دیگران دارد.

اینکه شما در برابر خطاها و اشتباهات دیگران سعی می کنید بگذرید و عادی رفتار کنید، علیرغم اینکه ممکن است از فرد خاطی قلبا ناراحت و دلگیر باشید، این می تواند هم نشان از ادب و تربیت شما باشد و هم می تواند نشان از این باشد که یک ترسی بابت از دست دادن دیگران داشته باشید که باعث می شود که در بزنگاه های حساس ارتباطی، عقب نشینی کرده و عادی رفتار کنید. به عبارتی نگران از دست دادن ارتباط خود با دیگران هستید. لذا در بیشتر اوقات سعی می کنید اولین فرد صلح جو باشید. در هر دو صورت؛ باتوجه به توضیحاتی که در بالا داده شد می توانید ارتباط موثرتر، سالم تر و رضایت بخشی را تجربه کنید.

اینکه علایق و سلیقه شما مانند سایر خانم ها نیست و ... چیز بدی نیست و اتفاقا معنایش بی حوصلگی نیست، بخصوص وقتی شما در زندگی، علایق، سلایق و توانمندی هایی دارید که سعی می کنید در آن حوزه ها فعالیت داشته باشید. بی حوصله، افسرده و ... به کسی گفته می شود که هیچ گونه فعالیتی نمی کند و هیچ انگیزه ای برای انجام هیچ فعالیتی هم ندارد. لذا با توجه به اشاره ای از حوزه علایق خود دادید، برداشت بنده این است که علایق ارزشمندی دارید و توصیه می کنم این علایق خود به تحصیل را با همکاری و توافق خانواده دنبال کنید.

پی نوشت:
[1]. امام صادق (عليه‌السلام): «صَلاحُ حالِ التَّعايُشِ و التَّعاشُرِ مِلْ ءُ مِكيالٍ : ثُلثاهُ فِطنَةٌ و ثُلثُهُ تَغافُلٌ: درستى وضع زندگى اجتماعى و معاشرت، پيمانه پُرى را مانَد كه دو سوم آن توجه و هوشيارى است و يك سومش چشم پوشى(تغافل).» [تحف العقول، ص 359]

موفق باشید.

سلام.نمیدونم حالا این مطالب رو کارشناسی حساب میکنی یا نه.ولی مینویسم دیگه خودت میدونی.نگاه ادما به زندگی دو تا خواستگاه اساسی و کلی داره.یکی مربوط به ژنتیک و نفسه و یکی اکتسابیه که از جهان بینی انسان شکل میگیره موئمن نسبت به حوادث دنیا منقلب نمیشه.اینکه امروز چقدر سود کردم یا زیان .امروز فلانی چی گفت.خدای نکرده بیماری خودم یا اعضای خانواده م رو ازار میده.یا حتی کسی فوت بکنه خونه رو دزد ببره یا در قرئه کشی برنده  بشه.البته بعنوان بنده باید به تکلیفش عمل کنه.اگه بیماری ای بود با تمام وجود اما با خونسردی واقعی برای درمان تلاش کنه.نیاز به کمک بود بره کمک کنه.دزد خونه رو زد در حد متعارف پیگیر بشه.و...حضرت امیر الموئمنین وقتی به خلافت رسید همون حالی رو داشت که حقش رو غصب کردن.حالا بسته به شخصیت انسانها این مرزها بالا پایین میشه.برای خلافت خوشحال نشدن کار هر کس نیست باید علی ع باشی.اما من مثلا اگه در ارتقائ شغلی حالی به حالی نشم خوبه برام.خب این اکتسابیه.ارتباطی به ژن نداره یا اصلا اگه هم مطابقت داشته باشه کاری با اون نداریم مهم اینه ادم خواسته و اگاهانه نسبت به حوادث روزگار ملایم باشه.فلسفه ش هم اینه که در عالم هیچ چی بدون برنامه اتفاق نمیافته.مسائل کوچیکو بزرگ زندگی از مدتها قبل توسط شعور هستی زمینه سازی میشه که به موقع اتفاق بیافته.دختر خانمی سن ازدواجش رد شد اگه حواسش باشه که داستان مربوط به عالم تکوینه و قرار به همین بوده.و سر موعد ازدواجش سر میگیره یا نمیگیره اصلا مجرد از دنیا میره.یعنی ایمان داشتن به این چیزها مشکله ولی خب طبق روایات موئمن همینطور به مسائل زندگی نگاه میکنه و هیچ وقت بخاطر حوادث دنیا بالا پایین نمیشه.در مسائل اخلاقی که بطریق اولی همینه.ماجرای مالک اشتر و توهینی که بهش شد رو همه میدونیم.بارها به امامان ما اهانت کردن چه اهانتی.عربه هر چی از دهنش دراومد به امام حسن گفت حضرت صبر کرد حرف اون تموم که شد فرمود پیداست خیلی خسته ای حالا بیا پایین از اسبت بریم منزل ببینم چی شده.و....خیلی موارد مشابه که از پیامبر و سایر ائمه داریم .معلومه که بحث بیخودی و بگو مگو درست نیست و جاهل رو باید به حال خودش رها کرد اغلب مجادله های ما مصداق لغو هستن.

اما یوقت هم ممکنه همین روحیات نشات گرفته از یک مشکل روحی باشه.مثلا افراد افسرده جوری هستند که نسبت به هیچ اتفاقی واکنش خاصی ندارن .مهم نیست اصلا.یا بیخیاله طرف.هر چی میخواد پیش بیاد شد شد نشد نشد.کسی بهش ظلم کنه میگه ولش کن بابا یچند روز دیگه یادمون میره و....

پیداست که این حالت نمیتونه مقبول باشه و جزو صفات منفیه.لذا باید بخودتون نگاه کنید که خواستگاه این حسو حال شما کدومه.حوصله ی جرو بحث نداشتن اگه بخاطر اینه که واقعا این کارو عبث و لغو میدونید و توجه نمیکنید بهش چون ارزشهاتون میگه نباید انسان با اینجور مسائل باعث ناراحتی خودش و دیگران بشه خب مرحله ای از تکامله و معرفت رو نشون میده.اما اگه نه اصلا صحبت این حرفا نیست فقط حوصله ی جرو بحث ندارید مثلا اعصاب نمیکشه و...خب این چیز ارزشمندی نیست.که ادم بخواد ازش دفاع کنه یا نقطه قوت محسوب بشه.

اگرچه اگه بخواییم بین واکنش نشون دادن سر هر چیز بیخود که باعث بشه بعدش پشیمانی ببار بیاد یا زیادی شلوغ کاری بشه و بی خیالی نفسانی یکیش رو انتخاب کنیم شاید بشه گفت در مسائل بی اهمیت بهتر باشه ادم بیخیال باشه اما انتخاب بین بد و بدتره .نه ببن بد و خوب..

گاهی اوقات هر دو هست یعنی نسبت به مسائلی که مثال زده شد ذاتا بی خیاله اما خب خودسازی هم کرده ادم با معرفتیه و نهایتا همون واکنش نداشتن میشه.که از بعد معرفتیش ارزشمنده.نه از بعد نفسانیش.و ارزش واقعی وقتیه که ذاتا طرف تند مزاجه و اگه خودسازی نکرده بود حتما یه دعوایی راه مینداخت اما بخاطر شخصیت اکتسابی و ارزشهاش خویشتن داری میکنه