برای انجام کار خیر و خصوصا اعمال مستحب، انسان نیاز به انگیزه برای انجام آن کارها دارد و إلا به خاطر خمودگی و تنبلی آن عمل را از دست می دهد و نمیتواد خود را به فیض این مستحب برساند. برای همین در کلام معصومین روایاتی در باب انگیزه سازی برای انجام کار خیر داریم.
ایام زیارت اربعین حضرت اباعبدالله حسین(علیه اسلام) نزدیک است و باید با شور هیجان هر چه بیشتر این تجمع با محبت را تقویت کرد. یکی از کارهایی که باعث تقویت این حضور میلیونی می شود، بحث ایجاد انگیزه در دل محبان حضرت اباعبدالله حسین(علیه اسلام) است و با بیان روایات مربوط به زیارت، شوق و هیجان لازم را برای انجام این مستحب موکد فراهم کنیم.
امام صادق(علیه السلام) در دعای زیبایشان بعد نماز انگیزه های زائران حرم جدشان را بیان می کنند، که این بیان می تواند کمک به تقویت انگیزه و ایجاد روحیه برای زائران اربعین باشد.
معاویه بن وهب میگوید وارد منزل امام صادق(علیه السلام) شدم تا به خدمتِ ایشان شرفیاب شوم، دیدم حضرت نماز میخوانند. من هم نشستم تا نمازشان تمام شود. بعد شنیدم که حضرت با خداوند مناجات میکند و چنین میگوید:
«یَا مَنْ خَصَّنَا بِالْکَرَامَةِ وَ خَصَّنَا بِالْوَصِیَّةِ وَ وَعَدَنَا الشَّفَاعَةَ وَ أَعْطَانَا عِلْمَ مَا مَضَى وَ مَا بَقِیَ وَ جَعَلَ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوِی إِلَیْنَا، اغْفِرْ لِی وَ لِإِخْوَانِی وَ لِزُوَّارِ قَبْرِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الْحُسَیْنِ ع الَّذِینَ أَنْفَقُوا أَمْوَالَهُمْ وَ أَشْخَصُوا أَبْدَانَهُمْ رَغْبَةً... [1]
ای خدایی که ما را به کرامت و جانشینی پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) اختصاص دادی و به ما وعدۀشفاعت دادی و علم آنچه که گذشته است و آنچه که باقی مانده است را به ما عنایت فرمودهای. ای خدایی که دلهای مردم را به سوی ما سوق دادهای، مرا و برادرانم را و زوار قبر اباعبدالله(علیه السلام) را ببخش و بیامرز، همان کسانی که مالهای خود را در راه امام حسین(علیه السلام) انفاق کردند و بدنهای خود را رهسپار زیارت قبر اباعبدالله(علیه السلام) کردند...»
از اینجا به بعد امام در مقام بیان انگیزه زائران جد غریبشان هستند:
رَغْبَةً فِی بِرِّنَا
به ما اهلبیت(علیه السلام) نیکی کنند.
قطعا ما در مقام و جایگاه نیکی به اهلبیت نیستیم. ولی چرا خداوند هم در قران دعوت به قرض دادن می کنند و می فرمایند: «مَنْ ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَيُضَاعِفَهُ لَهُ وَلَهُ أَجْرٌ كَرِيمٌ [حدید، 11] كيست آن كس كه به خدا وامى نيكو دهد تا [نتيجه اش را] براى وى دوچندان گرداند و او را پاداشى خوش باشد»، پس مشخص است خداوند از وام دادن ما برای خودش بی نیاز است و فقط برای فهماندن عظمت قرض و نیکی، خودش را مطرح می کند تا باور ما به کار خیر عمیق تر شود.
وَ رَجَاءً لِمَا عِنْدَکَ فِی صِلَتِنَا
امید دارند به آن اجر ویژهای که تو به خاطر اتصالشان با ما اهلبیت(علیه السلام)، به آنان میدهی.
همه خوب می دانیم که شرط اتصال و انضمام به اهل بیت سنخیت است و به فرموده شهید مطهری(رحمه الله علیه): «در حقیقت علت اساسی جذب و دفع را باید در سنخیت و تضاد جستجو كرد، همچنانكه از نظر بحثهای فلسفی مسلّم است كه: «اَلسِّنْخِیَّةُ عِلَّةُ الْاِنْضِمام» گاهی دو نفر انسان یكدیگر را جذب می كنند و دلشان می خواهد با یكدیگر دوست و رفیق باشند. این رمزی دارد و رمزش جز سنخیت نیست».[2]
پس باید برای این اتصال لوازم آن را هم فراهم کنیم که یکی از آنها زیارت حرم حضرت اباعبدالله(علیه السلام) می باشد. البته خداوند در خلقت ما این اتصال را انجام داد و ما شیعیان را از اضافه گل اهل بیت خلق کرد زیرا پیامبر اسلام(صلی الله وعلیه وآله) به امام علی(علیه السلام) فرمودند: «شِيعَتُكَ خُلِقُوا مِنْ فَاضِلِ طِينَتِنَا [3] شیعه تو از زیادی گل ما آفریده شدند».
وَ سُرُوراً أَدْخَلُوهُ عَلَى نَبِیِّکَ صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ
خوشحالی و سروری که با این زیارت خود به قلبِ رسول الله(صلی الله علیه وآله وسلم) وارد میکنند.
و چه چیزی با ارزشتر از خوشحالی رسول خاتم و شاید جبران کمی از زحمت ها و زجرهای پیامبر اسلام(صلی الله وعلیه وآله) در رساندن دین به دست ما باشد چون خود حضرت اجر رسالتشان را نیکی به اهل بیت بیان کردند و فرمودند: «...قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى ... [شوری،23] بگو: من هیچ پاداشی از شما بر رسالتم درخواست نمیکنم جز دوستداشتن نزدیکانم (اهل بیتم)».
وَ إِجَابَةً مِنْهُمْ لِأَمْرِنَا
زیارت را به انگیزۀ اجابت کردنِ امر ما انجام میدهند.
این اجابتِ امر اهل بیت، هم دستوراتی است که درباره زیارت امام حسین(علیه السلام) به مارسیده و هم یک لبیک به ندای «کیست مرا یاری کند» خود امام عاشورا در سال 61 هجری.
وَ غَیْظاً أَدْخَلُوهُ عَلَى عَدُوِّنَا
این زیارت را به انگیزۀ ایجاد کردنِ غیض در دلِ دشمنان ما انجام میدهند.
قطعا تجمع میلیونی زائران امام حسین(علیه السلام) در کربلا و در روز اربعین، باعث نفرت و کینه دشمنان اسلام میشود. پس باید به باشکوه برگزار شدن این مراسم کمک کنیم و با حضور خود هم مشمول این روایت امام صادق(علیه السلام) قرار بگیریم و هم رعب و ترس را دل دشمنان اسلام و اهل بیت بیشتر کنیم.
أَرَادُوا بِذَلِکَ رِضَاکَ
آنها به واسطۀاین زیارت، رضای تو را طلب میکنند.
زائران برای خشنودی و محبت به خداوند به این سفر معنوی قدم می گزارند و می خواهند با محبتشان به امام حسین(علیه السلام) بگویند که خدا را دوست دارند زیرا رسول الله(صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: «حُسَيْنٌ مِنِّي وَ أَنَا مِنْ حُسَيْنٍ أَحَبَ اللَّهُ مَنْ أَحَبَ حُسَيْنا..[4]حسین از من و من از حسینم. هر کس حسین را دوست دارد خدا را دوست دارد..»
---------------------------------
پی نوشت:
[1]. الكافي، كلينى، محمد بن يعقوب، تاريخ وفات مؤلف: 329 ق، محقق / مصحح: غفارى على اكبر و آخوندى، محمد، موضوع: كتب اربعه، زبان: عربى، تعداد جلد: 8، ناشر: دار الكتب الإسلامية، مكان چاپ: تهران، سال چاپ: 1407 ق، ج4، ص 582.
[2]. مجموعه آثار شهید مطهری، ج16، ص: 225.
[3]. إرشاد القلوب إلى الصواب، ديلمى، حسن بن محمد، تاريخ وفات مؤلف: 841 ق، محقق / مصحح: ندارد، موضوع: اخلاق، زبان: عربى، تعداد جلد: 2، ناشر: الشريف الرضي، مكان چاپ: قم، سال چاپ: 1412 ق، ج2، ص423.
[4]. الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد، مفيد، محمد بن محمد، تاريخ وفات مؤلف: 413 ق، محقق / مصحح: مؤسسة آل البيت عليهم السلام، موضوع: تاريخ، زبان: عربى، تعداد جلد: 2، ناشر: كنگره شيخ مفيد، مكان چاپ: قم، سال چاپ: 1413 ق، ج2، ص 127.