عجله‌ای که به کام شیطان شد!

"مع العجل یکثر الزلل." [۱]
"بخاطر عجله، لغزش‌ها افزایش می‌یابد."
این کلام نورانی حضرت امیر (علیه‌السلام) را همه‌ی ما در زندگی خود، کم و بیش تجربه کرده‌ایم. هروقت که به جای اندیشه‌ی عمیق و تحقیق همه جانبه، شتابزدگی و عجله را در دستور کار قرار دادیم، دچار حسرت و پشیمانی شدیم؛ چون عملی که از تحقیق و فکر کافی برخوردار نباشد حتما دچار آفت خواهد شد و گریبان صاحب خود را خواهد گرفت.
ماجرای ملال‌آورِ توافق هسته‌ای یا همان برجام هم متاسفانه به چنین بلایی مبتلا شده است. در این مدتی که از امضای برجام می‌گذرد، دولت آمریکا اقدامات خصمانه‌ی فراوانی -که همگی ناقض توافق هسته‌ای بودند- را انجام داده است که جدیدترین آن ها مربوط به تمدید ده ساله‌ی تحریم هاست. مجلس نمایندگان آمریکا به طرح تمدید 10ساله ی تحریم‌ها علیه ایران رأی مثبت داد؛ قانونی که در سال 1996 میلادی برای مجازات شرکت‌هایی که در بخش انرژی ایران سرمایه گذاری می‌کنند، وضع شده است.‎ این تحریم‌ها در صورتی که تمدید نشوند، تا پایان سال 2016 میلادی منقضی خواهند شد. این طرح باید در سنا نیز تصویب شود و در نهایت باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا آن را امضا کند.
متاسفانه دولت محترم -مثل موارد متعدد مشابه- موضع گیری درستی در این خصوص نداشته است و این، رهبر معظم انقلاب بود که برای دفاع از منافع ملت ایران پا به میدان گذاشت و در اظهارنظری قاطع فرمودند: «من اینجا لازم میدانم عرض بکنم [اینها] کارهای متعدّدی کردند، تخلّفهای متعدّدی کردند، یکی دو تا نیست، تازه‌ترینش این تمدید تحریم ده ساله است، اگر این تحریم [تمدید] بشود، قطعاً نقض برجام است -بدون تردید- و بدانند جمهوری اسلامی حتماً در مقابل آن واکنش نشان خواهد داد.» [۲]
اما جای این سوال باقی است که چرا پس از دو-سه سال مذاکره، هنوز گشایشی در امور پیدا نشده است؟ نه تنها گشایشی نیست بلکه بندهای مندرج در برجام، به ابزاری برای إعمال فشار بر کشورمان تبدیل شده است و طرف مقابل ما با استناد به بندهای آن، اقدامات خلاف خود را توجیه میکند! پاسخ این سوال را باید اینگونه داد که «وقتی عجله داریم که کار را زودتر تمام کنیم و به جایی برسانیم، از جزئیات غفلت می‌کنیم و گاهی غفلت از یک امر جزیی، موجب ایجاد رخنه و نقطه‌ی سلبی در آن کار می‌شود.»[۳]
عجله ی دولت در امضای برجام و اجرای یکطرفه ی همه ی تعهدات -مثل خارج کردن قلب راکتور هسته ای و پر کردن جای آن با سیمان!- و عجله ی مجلس در تصویب بیست دقیقه ای برجام را می توان از مصادیق بارز شتابزدگی و غفلت از جزییات برشمرد. این شتابزدگی تا جایی بود که حتی رییس گروه مذاکره ایران یعنی آقای ظریف هم از برخی جزییات در متن برجام بی خبر بود! روز سه شنبه ۳۰ تیر ۱۳۹۴ وقتی آقای ظریف برای گزارشی از برجام به مجلس آمده بود یکی از نمایندگان گفت: در حالی که لااقل ۴ بار لفظ تعلیق صراحتا در برجام آمده است چرا آقای وزیر، چند بار با تأکید گفتند تمام تحریم ها لغو شده است؟ با کمال تعجب، ظریف در پاسخ گفت: "اصلا تعلیق هیچ جا نیامده، در هیچ جای برجام تعلیق نیامده، هر کس تعلیق ترجمه کرده اشتباه کرده، هیچ جای برجام تعلیق نیامده. کلمه تعلیق وجود ندارد..." این نماینده در ادامه، کلمه ی انگلیسی suspend را در متن برجام با ماژیک برجسته کرد و به آقای دکتر ظریف نشان داد. ظریف هم در کمال تاسف و تعجب گفت: من ندیده بودم![۴]
حالا معلوم نیست که در متن برجام، باز چه چیزهایی وجود دارد که مذاکره کنندگان ما با عجله آن را امضا کردند درحالیکه از آن بی خبر هستند! سفارش به عجله نکردن را رهبر انقلاب قبلاً هم بیان کرده بودند اما متاسفانه گوش شنوایی نبود![۵] گوش نکردن به نصایح دلسوزانه‌ی افراد موجه و کارشناس از یکسو و عجله‌ی دولت از سوی دیگر، وضعیتی را بوجود آورده است که چشم انداز مطمئنی از آینده‌ی برجام دیده نمی‌شود و طرف مقابل به اقدامات خصمانه‌ی خود ادامه می‌دهد و آن ها را ناقض برجام نمی‌داند. از قدیم گفتند "عجله کار شیطان است" ولی این‌بار انگار هم کار شیطان است و هم به کام شیطان!

پی‌نوشت:
[۱] غرر الحكم، حدیث 9740
[۲] سوم آذر ۱۳۹۵
[۳] رهبر انقلاب، هفتم آذر ۱۳۹۵
[۴] ظریف : در برجام اصلاً تعلیق وجود ندارد
[۵] سابقه تذکر رهبرانقلاب درباره عجله نکردن در توافق هسته‌ای