راز خلقت جهان در شش روز

مسئله خلقت آسمان و زمین و پیدایش حیات از مسائلی بوده که همواره ذهن‌های کنجکاو را به خود جلب کرده است. خداوند در قرآن کریم نیز بارها به آن پرداخته و آن را حاصل قدرت و حکمت خویش در مدت زمانی خاص بیان کرده است. در این میان برخی دچار پرسش شده‌اند. آنها اینگونه می‌پرسند که اگر خداوند توانا است، پس چرا خلقت را به صورت یکباره ایجاد نکرده و شش روز تشکیل آسمان‌ها و زمین به طول انجامیده است؟ خداوند در قرآن سوره ق فرموده که: «وَ لَقَدْ خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ وَمَا مَسَّنَا مِنْ لُغُوبٍ [ق/ ۳۸] همانا ما آسمان ها و زمین و آنچه را میان آنهاست در شش روز آفریدیم، و هیچ رنج و درماندگی به ما نرسید.» و در آیات دیگر نیز به خلقت در شش روز پرداخته شده است؛ ولی چرا باید خلقت در شش روز صورت بگیرد؟
برای پاسخ به این پرسش بررسی دو نکته ضروری است:
الف- معنای یوم در آیات خلقت
همچنان که در آیه فوق می‌بینیم زمان خلقت با عبارت "فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ" بیان شده است. امّا باید بدانیم که منظور از یوم در این عبارت همین شبانه روز کنونی یا ۲۴ ساعت نیست؛ چرا که در طی خلقت هنوز خورشید و زمین شکل نگرفته بود تا معیاری از روز به معنای کنونی مطرح باشد. به علاوه آنکه دستاوردهای کنونی بشری اثبات کرده که زمین و آسمان به صورت کنونی در یک بازه زمانی چند میلیارد ساله شکل گرفته و کامل شده است. بنابراین منظور از یوم و ایام، دوران‌هاى آفرینش است که گاه میلیون‌ها یا میلیاردها سال به طول می‌انجامیده است.[۱]
ب- خدا قادر است اما...
اینکه خلقت شش دوره یا چند میلیارد سال طول کشیده دلیلی بر عدم توانایی خداوند بر خلقت سریع و یکباره نیست؛ چرا که خداوند قدرتی نامحدود دارد و هیچ کاری نیست که او از انجام آن ناتوان باشد، ولی از آنجا که خلقت آسمان‌ها و زمین به صورت گام به گام و مرحله به مرحله، علاوه بر آنکه بیانگر عظمت هستی است، مطابق قوانین طبیعت و ماده نیز به شمار می‌رود. در اینگونه موارد می‌توان گفت: خداوند توانایی انجام کار را دارد اما عالم ماده و طبیعت گنجایش پیاده سازی چنین کاری را نمی‌دهد. به عنوان مثال یک قهرمان پرتاب نیزه به راحتی می‌تواند نیزه را چندین متر پرتاب کند اما پرتاب کردن یک پَر به میزان حتی دو متر از همین قهرمان نشدنی است. البته که این به معنای ناتوانی قهرمان نیست، بلکه به دلیل ناکارآمدی پَر برای چنین فرآیندی است. در اینجا می‌گویند فاعل و انجام دهنده توانایی کار را دارد اما آن قابل، قدرت و قابلیت پذیرش چنین واقعه‌ای را ندارد.
نتیجه‌گیری
خلقت آسمان‌ها و زمین در شش دوره مختلف رخ داده است. دوران‌هایی که در سوره فصلت به آن اشاره شده است. اما شکل گرفتن این خلقت در شش دوران، به هیچ عنوان بیانگر ناتوانی خداوند نیست. بلکه خبر از محدودیت‌های عالم ماده و قوانین طبیعت برای پذیرش خلقت دفعی می‌دهد.

پی‌نوشت
[۱] . رک: آیه الله مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج‏۲۰، صص۲۲۱-۲۲۶.