امام حسن عسکری (علیه السلام) از نگاه معتمد عباسی

فضایل اخلاقی و کمالات معنوی امام حسن عسکری (علیه السلام) موجب آن بود که نه تنها دوستان، بلکه دشمنان نیز به عظمت و بزرگواری او اعتراف نمایند مخالفینی مثل معتمد عباسی هم معترف فضایل اخلاقی و کمالات معنوی امام حسن عسکری علیه السلام بود ، و این هم یک امر تسلیم شده هست که بنو امیه و بنو عباس هر دو می دانستند که امر خلافت و امامت حق اهل بیت (علیهم السلام) است، و از روایات و دلالتی که بر حق بودن اهل بیت را ثابت می کند اینها بیشتر از دیگران می دانستند و آگاهی کامل داشتند ، چنان که رفتار آئمه (علیهم السلام) هم ثبوت بین بر این بود که امامت حق اهل بیت (علیهم السلام) است.
جعفر؛ برادر امام حسن عسكرى عليه السّلام از خلیفه خواست كه او را جانشين برادرش (امام حسن عسكرى(علیه السلام)) كند ولى خليفه باو گفت: اعْلَمْ أَنَّ مَنْزِلَةَ أَخِيكَ لَمْ تَكُنْ بِنَا إِنَّمَا كَانَتْ بِاللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ نَحْنُ كُنَّا نَجْتَهِدُ فِي حَطِّ مَنْزِلَتِهِ وَ الْوَضْعِ مِنْهُ وَ كَانَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ يَأْبَى إِلَّا أَنْ يَزِيدَهُ كُلَّ يَوْمٍ رِفْعَةً بِمَا كَانَ فِيهِ مِنَ الصِّيَانَةِ وَ حُسْنِ السَّمْتِ وَ الْعِلْمِ وَ الْعِبَادَةِ فَإِنْ كُنْتَ عِنْدَ شِيعَةِ أَخِيكَ بِمَنْزِلَتِهِ فَلَا حَاجَةَ بِكَ إِلَيْنَا وَ إِنْ لَمْ تَكُنْ عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَتِهِ وَ لَمْ يَكُنْ فِيكَ مَا فِي أَخِيكَ لَمْ نُغْنِ عَنْكَ فِي ذَلِكَ شَيْئاً[۱] مقامى كه برادرت داشت از جانب ما نبود، بلكه خداوند او را اين طور در نظر مردم بزرگ و محترم كرده بود ما سعى ميكرديم مقام او را پائين بياوريم و در نظر مردم از اعتبار بياندازيم، ولى خداوند نمي گذاشت و هر روز مقام او را بواسطه تقوى و حسن منظر و علم و عبادتش بالا ميبرد اگر تو نزد پيروان برادرت، در اين جهات مثل او هستى احتياج بما ندارى، و اگر نزد آنها چنين نيستى و آنچه در او بود در تو نيست، بفرض اينكه تو را تقويت كنيم چيزى عايدت نميشود!
از کلام معتمد می توان دو نکته اخذ کرد:
۱۔خلفاء عباسی کسانی هستند که همیشه سعی کردن که نور امامت خاموش شود و نام و نشان آنها باقی نماند امام اینجا خود معتمد عباسی اقرار فضیلت امام را می کند و اقرار این فضیلت ما را به بطرف آیه قرآن متوجه میکند چنان که خداوند می فرماید: يُرِيدُونَ لِيُطْفِؤُا نُورَ اَللّٰهِ بِأَفْوٰاهِهِمْ وَ اَللّٰهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَ لَوْ كَرِهَ اَلْكٰافِرُونَ  ﴿الصف‏، 8﴾ آنان می‌خواهند نور خدا را با دهان خود خاموش سازند؛ ولی خدا نور خود را کامل می‌کند هر چند کافران خوش نداشته باشند!
۲۔ معتمد عباسی گفت که مقام و منزلت امام بخاطر خوبی  ایشان هست که در ذات ایشان وجود دارد و اگر شما هم می خواهی مثل ایشان باشی پس شما هم در درون خود اخلاق خوب و رفتار ایشان پیدا کنید.
امام یازدهم شخصیتی و آن سجایای بالائی داشت که دشمن با کوشش بسیار  نتوانست امام را مورد نکوهش قرار بدهد و ذره ای از بدی را پیدا کند لذا اگر ما پیرو حقیقی آن حضرت هستیم پس ما هم باید کردارش را واسه خودمان اسوه قرار دهیم و به آن عمل کنیم ، نگوییم که ایشان امام بودند بخاطر همین آن جایگاه بلندی را داشتند ما سعی خود مان را باید بکنیم تا اخلاق ما هم خوب شود و نوری از انوار امام کسب شود.
-----------------------------------------------------------------------------
پی نوشت
[1] محمد باقرمجلسى، بحار الأنوارالجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، دار إحياء التراث العربي - بيروت، دوسری چاپ، ج۲، ص۵۰، ۱۴۰۲ ق.