توجه به فقراء و مستمندان

21:03 - 1391/12/16
يكى از مشكلات مهم جامعه، وجود فقر است كه آيات و روايات متعددى براى ريشه كنى آن وارد شده است. دين مبين اسلام براى رفع تبعيض و درهم شكستن مرزهاى بين فقرا و اغنيا راهكارهايى را در نظر گرفته كه پرداخت زكات واجب و انفاق از اين نمونه است.
محبت

يكى از مشكلات مهم جامعه، وجود فقر است كه آيات و روايات متعددى براى ريشه كنى آن وارد شده است. دين مبين اسلام براى رفع تبعيض و درهم شكستن مرزهاى بين فقرا و اغنيا راهكارهايى را در نظر گرفته كه پرداخت زكات واجب و انفاق از اين نمونه است.

اين توجه و تأكيد نسبت به اين قشر در جامعه در ايام نوروز مخصوصاً در خانواده هاى داراى فرزند زياد، بيش تر احساس مى شود.

معصومين عليهم السلام تأكيد فراوانى بر مقام والاى اين گروه در دنيا و آخرت دارند،

چنانكه امام صادق عليه السلام به فُضيل مى فرمايد:

«يَا فُضَيْلُ لَا تَزْهَدُوا فِي فُقَرَاءِ شِيعَتِنَا فَإِنَّ الْفَقِيرَ مِنْهُمْ لَيَشْفَعُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِي مِثْلِ رَبِيعَةَ وَ مُضَرَ؛(1)

اى فضيل! در مورد فقيران شيعيان ما زهد نورزيد [و فقيران شيعه ما را دست كم مگيريد] كه يك فقير از اينها در روز قيامت به اندازه قبيله ربيعه و مضر را شفاعت مى كند.»

ديدار و تجليل از بزرگ ترها
شادكردن هر مؤمن مخصوصاً سالخوردگانى كه عمرى را در عبادت و پرستش خداوند متعال گذرانيده اند، بسيار با فضيلت و داراى ثواب و پاداش مى باشد و عيد نوروز يكى از فرصتهاى مناسب براى ديدار از آنها مخصوصاً بزرگان فاميل و افرادى كه در خانه سالمندان مى باشند، خواهد بود.

رسول گرامى اسلام صلى الله عليه وآله مى فرمايد:

«مِنْ إِجْلَالِ اللَّهِ إِجْلَالُ ذِي الشَّيْبَةِ الْمُسْلِمِ؛(2)

يكى از صُوَر تكريم [و تقديس ذات اقدس الهى، [احترام و ]تجليل سالخورده مسلمان است.»

و نيز فرمود: «مَنْ وَقَّرَ ذَا شَيْبَةٍ فِي الْإِسْلَامِ آمَنَهُ اللَّهُ مِنْ فَزَعِ يَوْمِ الْقِيَامَةِ؛(3)

كسى كه پير مسلمانى را توقير [و تجليل ]نمايد، خداوند او را از ترس روز قيامت ايمن مى دارد.»

امام صادق عليه السلام فرمود: «لَيْسَ مِنَّا مَنْ لَمْ يُوَقِّرْ كَبِيرَنَا وَ يَرْحَمْ صَغِيرَنَا؛(4)

از ما نيست كسى كه بزرگسال ما را احترام نكند و به خردسال ما ترحم ننمايد.»

ديدار دوستان و برادران دينى
يكى از برنامه هاى پسنديده و مورد تاكيد اسلام ديدار از برادران دينى است، و اگرچه نمى توان آن را مختص به زمان خاصى دانست ولى تعطيلات نوروز، زمان مناسبى براى اين امر مهم است.

پيامبر مكرم اسلام صلى الله عليه وآله با تاكيد بر رفت و آمدبين برادران دينى مى فرمايد:

«مَنْ زَارَ أَخَاهُ فِي بَيْتِهِ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ أَنْتَ ضَيْفِي وَ زَائِرِي عَلَيَّ قِرَاكَ وَ قَدْ أَوْجَبْتُ لَكَ الْجَنَّةَ بِحُبِّكَ إِيَّاهُ؛(5)

كسى كه براى ديدن برادر دينى اش به خانه او برود، خداوند عز و جل به او مى فرمايد: تو مهمان و زائر من هستى، و بر من است كه تو را احترام كنم، بخاطر دوستى تو با آن برادرت، بهشت را بر تو واجب كردم.»

و امام صادق عليه السلام فرمود:

«مَنْ زَارَ أَخَاهُ فِي جَانِبِ الْمِصْرِ ابْتِغَاءَ وَجْهِ اللَّهِ فَهُوَ زَوْرُهُ وَ حَقٌّ عَلَى اللَّهِ أَنْ يُكْرِمَ زَوْرَهُ؛(6)

كسى كه برادر مؤمنش را بخاطر خشنودى خدا در گوشه اى از شهر زيارت كند، پس او زائر خدا است و بر او است كه زائرش را تكريم كند.»

و امام كاظم عليه السلام فرمود:

«مَنْ لَمْ يَقْدِرْ عَلَى زِيَارَتِنَا فَلْيَزُرْ صَالِحِي إِخْوَانِنَا يُكْتَبْ لَهُ ثَوَابُ زِيَارَتِنَا؛(7)

كسى كه نمى تواند به زيارت ما بيايد، پس به ديدن دوستداران صالح ما برود. كه ثواب زيارت ما براى او نوشته مى شود.»

اصلاح بين برادران دينى

سعى و كوشش براى اصلاح ميان مردم، يكى ديگر از نكته هاى اخلاقى است كه در قرآن و روايات اهل بيت عليهم السلام اهميت فوق العاده اى به آن داده شده است.

قرآن مى فرمايد:

«إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ(8)؛

«مؤمنان با يكديگر برادرند، بنابراين ميان دو برادر خود صلح برقرار سازيد و تقواى الهى پيشه كنيد تا مشمول رحمت او شويد.»

پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله فرمود: «اَفْضَلُ الصَّدَقَةِ اِصْلاحُ ذاتِ الْبَيْنِ؛(9)

بالاترين صدقه، اصلاح ميان مردم است.»

اصلاح ميان مؤمنان تا آنجا داراى اهميت است كه امام صادق عليه السلام براى رفع اختلافات مالى شيعيان از مال خود مبلغى را براى رفع و ختم نزاع اختصاص داد و به مفضّل فرمود:

«هنگامى كه بين دو تن از پيروان ما نزاعى مى بينى، از مال من غرامت بپرداز تا با يكديگر صلح كنند.» (10)

يكى از آخرين وصاياى اميرمؤمنان عليه السلام به فرزندان خويش سفارش به اصلاح ذات البين است، آن گاه كه مى فرمايد:

«... فَإِنِّي سَمِعْتُ جَدَّكُمَا رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وآله يَقُولُ صَلَاحُ ذَاتِ الْبَيْنِ أَفْضَلُ مِن عَامَّةِ الصَّلَاةِ وَ الصِّيَامِ؛(11)

از جد شما «پيامبر خداصلى الله عليه وآله» شنيدم كه فرمود: اصلاح بين مردم از يك سال نماز و روزه افضل است.»

از همه مهم تر اينكه، در قرآن و روايات از دروغ گفتن، بسيار نكوهش شده و يكى از گناهان كبيره به شمار مى آيد، اما يكى از مواردى كه دروغ گفتن جايز و شايد داراى ثواب نيز باشد اصلاح ميان ديگران است.

چنانكه امام صادق عليه السلام فرمود: «اِنَّ المُصْلِحَ لَيْسَ بِكَذَّابٍ؛(12) مصلح، دروغگو نيست.»

و سرّ اين نكته كه امام صادق عليه السلام فرمود:

«اگر دو نفر با يكديگر قهر كنند، مستوجب لعن خداوند مى شوند» همان است كه خود آن حضرت در جواب سؤال يكى از ياران خود كه پرسيد: در ميان آن دو نفر، آن كه ظلم كرده استحقاق لعنت دارد، اما آنكه مظلوم است چرا مستحق لعن باشد؟ فرمود: «براى اينكه برادر خود را به صلح و آشتى فرا نمى خواند و از گذشته هاى او صرف نظر نمى كند.» (13)

اعياد، بهترين زمان و فرصتهايى مغتنم براى ايجاد صلح و صفا و آشتى ميان انسانهاست. چرا كه طبيعت عيد، تغيير و تحوّل و زدودن كدورتها و افزايش نشاط و شادابى و صلح و صفا است.

توجه به گذر عمر
فرا رسيدن هر عيد نوروز، زنگ خطرى براى انسان است كه اى غافل! يكسال ديگر از عمرت گذشت و يا به عبارت ديگر يكسال از عمرت كم شد؛

چنانكه على عليه السلام مى فرمايد: «السَّاعَاتُ تَنْقُصُ الْأَعْمَار؛(14) ساعتها عمرها را كاهش مى دهند.»

رسول گرامى اسلام صلى الله عليه وآله در يكى از سفارشهايى كه به ابوذر دارد، مى فرمايد:

«يَا أَبَا ذَرٍّ كُنْ عَلَى عُمُرِكَ أَشَحَّ مِنْكَ عَلَى دِرْهَمِكَ وَ دِينَارِكَ؛(15) اى ابوذر، بر عمر خويش بخيل تر از درهم و دينارت باش.»

امام صادق صلى الله عليه وآله مى فرمايد: «الْمَغْبُونُ مَنْ غُبِنَ عُمُرُهُ سَاعَةً بَعْدَ سَاعَةٍ؛(16) مغبون كسى است عمرش ساعت به ساعت هدر رود.»

 

پی نوشت ها:

1) بحار الانوار، علامه محمدباقر مجلسى، دار احياءالتراث العربى، بيروت، ج 69، ص 41.
2) الكافى، ج 2، ص 165.
3) وسائل الشيعه، ج 12، ص 99.
4) همان، ص 98.
5) الكافى، ج 2، ص 176.
6) همان.
7) وسائل الشيعه، ج 14، ص 585.
8) حجرات / 10
9) كنز العمال، ج 3، ص 58.
10) الكافى، ج 2، ص 209.
11) بحار الانوار، علامه محمدباقر مجلسى، دار احياءالتراث العربى، بيروت، ج 42، ص 248.
12) الكافى، ج 2، ص 210.
13) همان، ص 344.
14) بحار الانوار، علامه محمدباقر مجلسى، دار احياءالتراث العربى، بيروت، ج 74، ص 239.
15) همان، ص 76.
16) وسائل الشيعه، حر عاملى، مؤسسه آل البيت لاحياء التراث، 1409، ج 16، ص 94

منبع:سایت ذی طوی

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز:
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
8 + 12 =
*****