پاسخی به مدعیان تحریف قرآن

یکی از مباحث مهم و اساسی در کتب و منابع علوم قرآنی، موضوع تحریف ناپذیری قرآن کریم است. اهمیت و جایگاه این بحث را می‌توان این چنین بیان کرد که اگر مصونیت قرآن از تحریف به اثبات نرسد، در استناد و اثبات بسیاری از آموزه‌های وحیانی و قرآنی با مشکل مواجه خواهیم شد. در طول تاریخ نیز برخی افراد معاند و مخالف با مبانی و اصول اسلامی، سعی داشته‌اند با فتنه‌انگیزی، به هر نحو ممکن در جهت اثبات تحریف قرآن کریم گام بردارند، تا اینکه در معارف وحیانی آن خدشه وارد کنند.

افسانه‌ی تحریف قرآن:
برخی افراد با دلایلی اثبات نشده، و با متمسک شدن به مدارک و نسخه‌های غیر معتبر، سعی دارند اتقان و اعجاز قرآن کنونی را زیر سؤال برده و قائل به تحریف آن شوند. آنها مدعی شده‌اند که قرآن کنونی با قرآن زمان پیامبر اکرم(صلی الله علیه و اله) متفاوت بوده و در آن نسخه تحریف و تغییر صورت گرفته است!. 

جواب کوتاه به شبهه: 
ادعای وجود یک نسخه کهن و متفاوت با نسخ فعلی قرآن، تنها یک ادعای اثبات نشده و فاقد اعتبار است. نوعاً کسانی که خبر از این چنین نسخه‌ی کهن و متفاوتی می‌دهند، افراد شیاد و کلاهبرداری هستند، که به دنبال تخریب آموزه‌های وحیانی هستند. قاطبه‌ی مسلمانان جهان بر اساس آموزه‌های قرآنی به خوبی آموخته‌اند، هرگاه این چنین افرادی مطلبی را بیان داشتند، بدون دلیل و سند صحیح، سخن ایشان را قبول نکنند و تابع سخن آنان نشوند. «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِنْ جاءَكُمْ فاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا[حجرات/6] اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! اگر شخص فاسقى خبرى براى شما بياورد، درباره آن تحقيق كنيد.»

نکته‌ی تفسیری از مفسران قرآن:  اين نكته قابل توجه است كه ساختن خبرهاى دروغين و تكيه بر اخبار غير موثق يكى از حربه‌هاى قديمى نظام هاى جبار و استعمارى بوده كه به وسيله آن سعی می‌کردند جو كاذبى به نفع خود ايجاد کنند، تا با فريب و اغفال مردم ناآگاه آنها را گمراه ‏سازند، و سرمايه‌هاى آنها را به تاراج برند. اگر مسلمانان دقيقاً به این دستور الهى كه در اين آيه وارد شده عمل كنند و خبرهاى فاسقين را بدون تحقيق و تبيین نپذيرند از بلاهاى بزرگ مصون خواهند ماند.»[1]

جواب تفصیلی به شبهه:
اهتمام و کوشش مسلمانان به صیانت و نگهداری آیات الهی: منابع تاریخی و اسلامی به خوبی گواه و شاهد بر اهتمام و حفظ آیات الهی توسط مسلمانان است. به طوری که از ابتدای نزول آیات الهی، افراد بسیاری مأمور حفظ کردن آیات قرآن کریم شدند. این مطلب را می توان در آمارهای تاریخی مشاهده کرد، برای نمونه، قرطبى مى‌گويد: هفتاد تن از قراء در جنگ يمامه به قتل رسيدند و در دوران خود پيغمبر (صلی الله علیه واله) نيز در بئر معونه به همين مقدار كشته شدند. در روايت دهم كه قبلا آورديم تعداد قاريانى كه در جنگ يمامه كشته شدند چهارصد نفر گزارش شده است.[2] این آمار به خوبی گویای اهتمام مسلمانان به یادگیری و صیانت مسلمانان از آیات الهی دارد.

یک شاهد تاریخی: نقل شده است، هنگام کتابت مصاحف در زمان عثمان، ‌اشخاصی خواستند حرف «واو» در آیه«وَالَّذِينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَالْفِضَّةَ »[التوبة/ 34] حذف کنند در این هنگام ابی بن کعب اعلام کرد: یا واو را سر جایش می‌گذارید یا شمشیر می‌کشم و با شما به جنگ می‌پردازم آنها دیدند سخن از شمشیر است حرف «واو» را سرجایش گذاشتند.[3] علت اراده حذف حرف «واو» از صدر جمله (وَالَّذِينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَالْفِضَّةَ) اين بوده است كه اگر اين «واو» حذف شود، جمله (َالَّذِينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَالْفِضَّةَ) صفت احبار و رهبان خواهد شد؛ يعني اين احبار و رهبان هستند كه اگر طلا و نقره را انبان كنند، عذاب خواهند شد؛ پس جمع کردن طلا و نقره براي احبار و رهبان و اهل كتاب نكوهيده است، اما اگر مسلماني يا حاكم و زمامداري خواست آنها را گرد آوری کند، مانعي ندارد. پيداست كه اين دسيسه از سوي باند سياسي و بني‏ اميه زر اندوز طرّاحي شد.[4] این رویداد تاریخی به خوبی حاکی از دغدغه فراوان مسلمانان برای حفظ و نگهداری آیات الهی است. با وجود این چنین اهتمامی در طول تاریخ ادعای مفقود شدن قرآن کریم، و پیدا شدن آن بعد از هزار سال از صدر اسلام و متفاوت بودن آیات آن دروغی بیش نیست.

دلیل قرآنی بر عدم تحریف:
بر اساس آموزه‌های وحیانی، خدای متعال پیامبر اکرم(صلی الله علیه و اله) را آخرین پیامبر خود معرفی فرموده است. «ما كانَ مُحَمَّدٌ أَبا أَحَدٍ مِنْ رِجالِكُمْ وَ لكِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَ خاتَمَ النَّبِيِّينَ وَ كانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْ‏ءٍ عَليماً[احزاب/40] محمّد (صلی الله علیه و اله) پدر هيچ يك از مردان شما نبوده و نيست ولى رسول خدا و ختم‏ كننده و آخرين پيامبران است و خداوند به همه چيز آگاه است!» پیامبری که پیام‌آور سعادت و خوشبختی بشر است، پیامبری که حامل آیات الهی است، از طرفی بر اساس آیات الهی خدای متعال خود ضامن حفظ و نگهداری قرآن شده است، «إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ[حجر/9] ما قرآن را نازل كرديم و ما بطور قطع نگهدار آنيم!» «حق اين است كه، خداوند طبق ظاهر آيه فوق وعده داده كه آن را از هر نظر حفظ و پاسدارى كند: محافظت از هر گونه تحريف و محافظت از فنا و نابودى و محافظت از  دشمنان فتنه گر.»[5] از آنجا که بر اساس معارف اسلامی بعد از رسول اکرم(صلی الله علیه و اله) پیامبری نخواهد آمد، اگر محتوای وحیانی رسالت او دستخوش تحریف و تغییر قرار گیرد همه ی انسان ها در ضلالت و گمراهی قرار خواهند گرفت؛ و این از حکمت الهی بدور است که انسان هایی را خلق کند و زمینه هدایت آنان را فراهم نکند. در واقع خدای متعال با حفظ و نگهداری آیات الهی خود به دنبال هدایت و رستگاری انسان است.

سخن آخر: اهتمام و کوشش مسلمانان به حفظ و کتابت آیات الهی از صدر اسلام تا کنون بهترین شاهد بر عدم تحریف آیات الهی است. اگر شبهه افکنان با دلایلی واهی سخن از تحریف و  تغییر قرآن می‌گویند، ما نیز علاوه بر ادله متقن و عقلی و همچنین با نشان دادن اسناد و مدارک تاریخی و باستانی آنان را متذکر نسخه های کهن قرآن می‌کنیم که هیچ گونه اختلافی با قرآن کنونی ندارند. قدمت بعضی از این نسخه ها حداقل 1370 سال تخمین زده شده که آن را در میان قدیمی‌ترین نسخه‌های موجود قرآن قرار می‌دهد.[6] این مطلب گویای این است که قرآن کریم که ۱۴۰۰ سال پیش نازل شد، تنها کتابی است که از گزند تحریف در امان مانده، قدیمی‌ترین نسخه‌های خطی قرآن که تاکنون کشف‌ شده‌‌اند، ثابت می‌کند که این کتاب آسمانی شکل اولیه خود را به خوبی حفظ کرده است.[7]
پی‌نوشتها:
[1]. تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، ناشر: دار الكتب الإسلامية، سال چاپ: 1374 ش، ج‏22، ص157.
[2]. بيان در علوم و مسائل كلى قرآن، نجمى، هاشم زاده هريسى، بی‌نا، بی‌تا، ص318.
[3]. ‌نزاهت قرآن از تحریف، جوادی آملی، ناشر: اسراء، سال چاپ: 1389، ص125، به نقل از الدور المنثور ج3ص232.
[4]. همان: ص125.
[5]. تفسير نمونه، ج‏11، ص18.
[6]. کشف قدیمی‌ترین نسخه خطی قرآن در انگلیس + تصاویر.
[7]. تصاویری دیده‌نشده از قدیمی‌ترین نسخه‌های خطی قرآن جهان