اسلام و اجبار

ما مسلمانان برخلاف برخی از غیر مسلمانان، می‌دانیم که اسلام دین اجبار و زور نیست؛ زیرا آیات قرآنی بسیاری را داریم که اعتقاد به اسلام اجباری نیست؛ بلکه آنچه در اسلام واجب و ضروری است عمل به شریعت اسلام است. معنای این سخن چنین است که در احکام عملی، خصوصا احکام شرعی اجتماعی، باید اسلام و احکام آن محترم باشند؛ لکن این لزوم به فکر و اعتقاد به اسلام نمی‌رسد و انسانها در این باب آزادند.

دو آیه زیر در این رابطه می‌باشد:
1. «لَا إِكْرَاهَ فىِ الدِّينِ  قَد تَّبَينَ‏ الرُّشْدُ مِنَ الْغَىِّ  فَمَن يَكْفُرْ بِالطَّغُوتِ وَ يُؤْمِن بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى‏ لَا انفِصَامَ لَهَا  وَ اللَّهُ سمَيعٌ عَلِيم‏ [بقره/256] در دين هيچ اجبارى نيست. و راه از بيراهه بخوبى آشكار شده است. پس هر كس به طاغوت كفر ورزد، و به خدا ايمان آورد، به يقين، به دستاويزى استوار، كه آن را گسستن نيست، چنگ زده است. و خداوند شنواىِ داناست»
2. «وَ لَوْ شاءَ رَبُّكَ لَآمَنَ مَنْ فِي الْأَرْضِ كُلُّهُمْ جَميعاً أَ فَأَنْتَ تُكْرِهُ النَّاسَ حَتَّى يَكُونُوا مُؤْمِنينَ [یونس/99] و اگر پروردگار تو مى‏‌خواست، قطعاً هر كه در زمين است همه آنها يكسر ايمان مى‌‏آوردند. پس آيا تو مردم را ناگزير مى‏‌كنى كه [به اسلام] بگروند؟»

خوب است توجه داشته باشیم که دو مسئله وجود دارد و نباید آنها را با هم خلط کنیم: فکر و اندیشه و اعتقاد به اسلام، و دوم شریعت اسلامی. غیر مسلمانان در انتخاب یا احیانا عدم انتخاب اسلام آزادند ولی مسلمانان (یعنی کسانی که اسلام را بعنوان دین پذیرفته‌اند) باید به احکام شریعت ملتزم باشند و این اجبار در التزام مانعی برای عدم وجود اکراه در اسلام نیست؛ چراکه معنای عدم اکراه به اعتقادات و عدم قابلیت اجباری بودن آنها بمانند قوانین راهنمائی و رانندگی برای تردد در شهر است. گزاره اعتقاد به قوانین راهنمایی و رانندگی چه بسا در بین رانندگان وجود نداشته باشد؛ لکن این مهم نیست. آنچه مهم است رعایت آن قوانین و برهم نخوردن نظم شهر است. در مسأله ما نیز آنچه مهم است رعایت قوانین و احکام اسلامی است. با این گفته علت بسیاری از احکام تعزیری و تنبیهی اسلام از جمله اعدام و غیره مشخص می‌شود.