خلاصه: حضرت عبدالمطلب(علیه السلام)، از شخصیت‌هایی شمرده می‌شود که باوجود آنکه عصری پر از آشوب و رذایل، خود را از نافرمانی خداوند محفوظ نگهداشتند. خداوند متعال پاداش این کار با پذیرش بعضی از سنت‌ها داد.
بسم اللہ الرحمن الرحیم
حضرت عبدالمطلب(علیه السلام)، جد پیامبر اکرم(صلی اللہ علیه و آله و سلم) و زمامدار و رئیس قریش بود. به گفته‌ی مورخان، او از پرستش بت‌ها خوددارى مى‌کرد و به خداى یگانه ایمان داشت. وى به سنت‌هایى عمل مى‌کرد که پیامبر اکرم(صلی اللہ علیه و آله و سلم) نیز پذیرفت. وى به شرافت و فضیلت شهره بود و مردم قریش، به سبب بخشش و جودش، او را «فیض» یا «فیاض» مى‌نامیدند. وى از جمله شخصیت‌هاى استثنایی تاریخ است که هرگز از عادت‌هاى نادرست زمان و محیط فاسد خود تأثیر نپذیرفت. و ھیچ گاہ مرتکب کار ناشایسته نشد مانند بت پرستى، مى گسارى، رباخوارى، آدم کشى و بدکارى، بلکه همواره مردم را از کارھای بد بازداشت. عبدالمطلب به معاد، اعتقاد کامل داشت. خود وى مى‌فرماید: «پس از این جهان، جهانى خواهد بود که در آن نیکوکاران و بدکاران، به پاداش کردار و کیفر اعمال خود خواهند رسید»[۱]
عبدالمطلب مرجع مستضعفان و محرومان بود و همگان، حتى پرندگان و چرندگان صحرا و حیوانات وحشى، از سفره‌ی گسترده‌ی احسان او استفاده مى‌کردند. راز و نیاز و نیایش و خلوص او در درگاه خداوند بزرگ، موجب برکت و بارندگى در بیابان‌ها و صحراها مى‌شد. ابوطالب در وصف پدر مى‌گوید: «پدرم شفیع و پناه مردم است».[۲]
مرحوم کلینی در کافی از امام صادق(علیه السلام) دربارہ عبدالمطلب(علیه السلام) یک روایت را نقل کرده است: «یُحشَرُ عَبدُالمُطَّلِب یَومَ القیامَه أُمَّه واحِدَهً عَلَیهِ سیماءُ الانبِیاء وَهَیبَته المُلُوک؛ عبدالمطلب در روز قیامت، خود، تنها وارد محشر خواهد شد، درحالى که داراى قیافه‌ی انبیا و هیبت پادشاهان است»
در حدیث دیگر شیخ صدوق(ره)، از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) روایتی نقل کرد که پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) به امام علی فرمود: همانا عبدالمطلب(علیه السلام)، در دوران جاهلیت پنج سنت‌هایی را ایجاد کرده که خداوند متعال آن پذیرفت و اسلام همه آن را امضا کرده است. مانند:
۱. همسر پدر را بر پسران حرام قرار دادن،
۲. خمس دادن در راه خدا برای کسی که خزانه ای بیابد،
۳. وقتی وی زمزم را حفره می‌کرد نام آن "سقیایه الحاج" گذاشت،
۴. تعیین دیه‌ی کامل به یک صد شتر،
۵. هفت مرتبه طواف کعبه،
بعد پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «یا على! اِنَّ عَبدُالمُطَّلِب کان لایَعبُدُ الأصنامَ وَلایَأکلُ ما ذُبِحَ عَلَى النُّصُب وَ یقولُ: أنا عَلى دِینِ إِبراهیم[۴]؛ ای علی! بی گمان عبدالمطلب، بت‌های نمی‌پرستید و چیزهایی که برای بت‌ها قربانی می‌کردند آن را نمی‌خورد و می‌گفت: من بر دین ابراهیم(علیه السلام) باقی هستم»
نتیجه:
از مطالب مذکوره روشن می‌شود که حضرت عبدالمطلب(علیه السلام) موحّد بود و بر دین حضرت ابراهیم(علیه السلام) باقی ماند. در دوران جاهلیت نیز ایمان خود را محفوظ نگهداشت. خداوند به همه ما بر ایمانی که معصومین(علیهم السلام) به ما یاد دادند نگهدارد.
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
منابع:
[۱] علی بن برهان الدین الحلبی، السیره الحلبیه، ج۱، ص۴.
[۲] أبونا شفیع الناسِ حینَ سُقوابِهِ مِنَ الغیثِ رَجّاسُ العَشیرِ بَکورُ. علی ابن حسین مسعودی، اثبات الوصیه، ص۱۱۰، انصاریان، ایران، قم، ۱۳۸۴ ش.
[۳] محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۴۷، دارالکتاب الاسلامیه، تھران، ۱۴۰۷.
[۴] محمد بن علی، ابن بابویه، من لایحضرہ الفقیه، ج۴، ص۳۶۵، دفتر انشارات اسلامی، قم، ۱۴۱۳ھ ق.