خداوند متعال برای هدایت بشر از میان آن ها اشخاصی را به عنوان امام و راهنما انتخاب کرده است. اما این اشخاص باید دارای ویژگی های خاصی باشند.
ما در قرآن کریم آیات فراوانی را می بینیم که گویای فضائل امام علی علیه السلام وخلافت و امامت بلافصل ایشان و اولاد پاکشان است.
یکی از صفات امام که مسلمین حقیقی به آن اعتقاد دارند، عصمت از گناه است. به این معنا که پیامبر اسلام (صلّی الله علیه و آله وسلم) و دوازده امام بعد از ایشان، با این که از مثل همه ما انسان هستند؛ لکن از ارتکاب گناه و معصیت محفوظ هستند.
حال باید دید در قرآن کریم به این ویژگی امام و هدایت گر تصریح شده است یا خیر؟
خداوند متعال در قرآن کریم آیاتی را تحت عنوان آیات القصص یا همان واکاوی سرگذشت اقوام و پیامبران پیشین، بیان می کند.
در این آیات به روشنی بیان شده است که خداوند کسی را برای هدایت و امامت یک گروه انتخاب می کند که از هر جهت از دیگران بهتر باشد و ملکه ای در درون او باشد که او را از ارتکاب گناه و خطاء محفوظ دارد.
برای نمونه به تعدادی از آیات اشاره می کنیم:
1. آیه استخلاف حضرت آدم علیه السلام
" (به خاطر بیاور) هنگامی را که پروردگارت به فرشتگان گفت: «من در روی زمین، جانشینی [= نمایندهای] قرار خواهم داد.» " [1]
2. آیه نصب حضرت داوود علیه السلام
" ای داوود! ما تو را خلیفه و (نماینده خود) در زمین قرار دادیم " [2]
3. آیه امامت انبیاء
" و آنان را پیشوایانی قرار دادیم که به فرمان ما (مردم را) هدایت می کردند"[3]
4.آیه ابتلاءحضرت ابراهیم علیه السلام
" و(به یاد آر) هنگامی که خدا ابراهیم را به اموری امتحان فرمود و او همه را به جای آورد، خدا به او گفت: من تو را به پیشوایی خلق برگزینم، ابراهیم عرض کرد: به فرزندان من چه؟ فرمود: (اگر شایسته باشند میدهم، زیرا) عهد من به مردم ستمکار نخواهد رسید. "[4]
در نتیجه با اندکی درنگ در متن و مفهوم این آیات، دو نکته بسیار مهم را درمی یابیم.
1. انتخاب و انتصاب امام، امریست کاملا در اختیار خداوند متعال و بندگان به هیچ عنوان نمی توانند در این امر خطیر دخالتی داشته باشند. انتخاب امام و خلیفه الهی از راه شوری یا بیعت توسط مردم امری مردود است.
2. امامو خلیفه الهی باید معصوم از کناه و اشتباه باشد. زیرا فلسفه وجودی وی، سعادت و هدایت خلق است. اگر این جانشین الهی دچار اشتباه و گمراهی شود، مخلوقات هم گمراه خواهند شد.
پی نوشت ها:
[1] قرآن کریم (2:30) وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً ۖ
[2] قرآن کریم (38:26) يَا دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ
[3] قرآن کریم (21:73) وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا
[4] قرآن کریم (2:124) وَإِذِ ابْتَلَىٰ إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ ۖ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا ۖ قَالَ وَمِن ذُرِّيَّتِي ۖ قَالَ لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ