یکی از اندیشه‌های اساسی دین زرتشت، ظهور منجی است که سبب آبادانی و هدایت جامعه انسانی می‌شود که از آن تعبیر به «سوشيانس»، «استوت ارت» می‌کنند.
اعتقاد به ظهور منجى بزرگ جهانى، اندیشه‌ای فراگیر است که تمام ملت‌ها و صاحبان ادیان آسمانی و شبه‌دینی و غالب گروهها و جمعيتها آن را قبول دارند، در این میان، دین زرتشت یکی از پیشگامان این اندیشه است، از این‌رو در این نوشتار تلاش می‌کنیم، ظهور منجی را بر اساس این تفکر مورد واکاوی قرار دهیم، برای این منظور به کتاب اوستا[1] که کتاب مقدس آیین زرتشت است؛ مراجعه می‌کنیم و عبارت‌هایی که حکایت‌کننده از این حقیقت است را از نظر می‌گذرانیم.
الف) گات‌ها
اشتودگات، يسنا 46: «چه زمانی، اى مزدا، سپيدهدم در آيد و جنس بشر به سوی راستى روى كند؟ كى نجات دهندهى بزرگ با گفتار پر از حكمت خويش به مراد رسد؟ چه کسانی هستند که هومن به یاری آنان می‌آید.»
سپنتمدگات، يسنا 48: «اى اهورا، من‌را آگاه ساز، زيرا كه تو آگاهى؛ آيا پيش از فرا رسيدن زمانی که تو مقرّر داشتى، طرفداران درستی، بر پیروان دروغ غالب خواهند شد؟ آرى، اين غلبه از براى جهان يك پيام پارسايى خواهد بود.»
وهيشتواشت گات، يسنا 53: «آنانی که زشت كردارند، ناگزير، از فريفته شدگانند؛ لاجرم محکوم به زوال گردند. همگى فرياد و خروش برآورند. شهريار نيكى، بايد تا آنان را گرفتار ساخته، به خاك وخون دركشد و اينچنين در مملكت خرّم، صلح برقرار کند ... افراد مخالف آيين مقدّس، تلاش دارند كه دین‌داران را پست کنند و تن آنان به گناه آلوده است. كجاست نگهبان آيين؟ آن سرور دادگر تا آنان را از زندگى و آزادى بىبهره سازد؟ اى مزدا، تراست توانايى که از پرتو آن، بينوايان راستكردار را با بهترين مزد، کمک خواهی کرد.»
ب: يشتها
فروردينيشت، بند 128- 129: «به «استوت ارت» درود مىفرستيم به آن‌کسی که «سوشيانت»[2] پيروزگر خواهد شد ... . او را از این‌رو سوشيانت نامند که به همهى موجودات مادّى سود بخشد. او را از این‌جهت استوت ارت گويند براى آنكه آنچه در جهان داراى جسم و جانىست؛ از پرتو او به يك زندگانى فناناپذير رسد.»
زامياديشت بندهاى 89 تا 97: «ما فركيانى توانا را مىستاييم كه در ميان سوشيانتها به آن پيروزمند و يارانش مختصّ خواهد شد كه جنس بشر را نو كند كه هيچ وقت پير نشود ... وقتی‌که استوت ارت پيك مزدا اهورا ... از درياچهى «كيانسو» ظهور كند ... جهان راستى را از دروغ پاك خواهد نمود. او با ديدگان دانا به‌سوی مخلوقات خواهد نگريست ... ياران استوت ارت پيروزمند نيز با او ظهور كنند کسانی که نيكانديش، نيكگفتار، نيككردار و به‌دین‌اند. کسانی که هيچ وقت قولى كه با زبان خويش دادهاند نشكنند ... انديشهى زشت را به‌واسطه‌ی انديشهى خوب مغلوب خواهند نمود. گفتار دروغين را با كلام راستين شكست خواهند داد.»
ج: ونديداد
فرگرد 19 بند 5: «زرتشت گفت: اى «اهريمن» ناپاك، من مخلوقات آفريدهى ديو را خواهم برانداخت ... تا آنكه سوشيانت پيروزمند از آب «كانس اوايه» از طرف مشرق، از طرف مشرق متولّد شود.»
علاوه بر مواردی که ذکر شد، در برخی از آثار طرفداران زرتشت ــ که مربوط به دوران قبل از اسلام است ــ نکاتی ذکر شده است که می‌تواند در شناخت و معرفی منجی موعود زرتشت راه‌گشا باشد که به‌صورت فهرست‌وار به برخی از این موارد اشاره می‌کنیم و دوستاران مطالعه در این زمینه را به آن نوشتار ارجاع می‌دهیم.
1. مینوی خرد، پرسش یک‌بند 95؛
2. بهمنيشت، باب‌هاى 4، 7، 8 و 9؛
3. جاماسبنامه، باب‌هاى 16 و 17.
در نتیجه: با توجه به مطالبی که ذکر شد، به این حقیقت راه می‌یابیم که یکی از اندیشه‌های اساسی دین زرتشت، ظهور منجی است که سبب آبادانی و هدایت جامعه انسانی می‌شود که از آن به «سوشيانس»، «استوت ارت» تعبیر می‌کنند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
[1]. کتاب آسمانی زرتشتیان اوستا نام دارد که به معنای اساس و بنیان و متن است. این کتاب به خط و زبان اوستایی نوشته‌شده است که به ایران باستان تعلق دارد و با زبان پهلوی و سانسکریت هم‌ریشه است. به عقیده بسیاری از محققان، خط اوستایی در دوره ساسانیان (226-641 م.) پدید آمد و اوستا که قبلاً در سینه‌ها بود، به آن خط کتابت شد و به قولی این کار پس از ظهور اسلام صورت گرفته است. زرتشتیان و پژوهشگران بر این مسئله اتفاق دارند که اوستا در اصل بسیار بزرگ‌تر بوده است که به عقیده برخی روي 12000 پوست گاو نوشته بود. اوستای کنونی دارای 83000 کلمه است و احتمالاً اصل آن داراي 345700 کلمه (یعنی چهار برابر) بوده است. اوستای اصلی به 21 نسک (کتاب یا بخش) تقسیم می‌شد و اوستای کنونی نیز 21 نسک است. اوستا پنج بخش دارد:
الف. یسنا (یعنی جشن و پرستش)؛ قسمتی از این بخش گات‌ها نامیده می‌شود (به معناي سرود). این بخش که مشتمل بر ادعیه و معارف دینی و معروف‌ترین قسمت اوستاست، به خود زردشت نسبت داده می‌شود، درحالی‌که سایر قسمت‌های اوستا را به پیشوایان دین زردشت نسبت می‌دهند؛
ب. ویسپرد (یعنی همه سروران) مشتمل بر نیایش؛
ج. وندیداد (یعنی قانون ضد دیو) درباره حلال و حرام و نجس و پاك؛
د. یشت‌ها (یعنی نیایش سرود و تسبیح)؛
ر. خرده اوستا (یعنی اوستاي کوچک) درباره اعیاد و مراسم مذهبی و تعیین سرودهای آن‌ها زردشتیان، علاوه بر اوستا، تفسیری به نام زند اوستا و کتب مقدس دیگری به زبان پهلوی دارند. ر.ک. به آشنایی با ادیان بزرگ، حسین توفیقی، ناشر: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، سال چاپ: 1385 ش، ص39.
[2]. واژهاى «سوئشيانت» در زبان اوستائى و «سوشيانس» در زبان پهلوى به معناى سودرسان، نجاتبخش و سردار دينى آمده است، ولى هنگامی‌که به شكل مفرد يا با عنوان «استوت ارت»، همراه باشد، به معناى آخرين رهائىبخش جهان است كه همهى انسان‌ها را از ظلم و ستم رهایی خواهد بخشيد. ر.ک. سوشيانت موعود مزديسنا، ابراهيم پورداوود، انتشارات: دین شاه جىجى باهاى ايرانى، بمبئى، سال چاپ: 1927م، ص24.