خلاصه: تربیت اولاد، یکی مسائل مھم این دورہ زمان است، اگر میخواهيم فرزندان را درست تربیت کنیم، باید برای این کار معصومان(علیهم السلام) را مشعل راہمان قرار بدھیم تا اینکه در تربیت کم و کاستی نباشد و فردا به خدا پاسخ گو باشیم.
بسم اللہ الرحمن الرحیم
معصومان(علیھم السلام) قرآن مجسم ھستند، با پیروی ھمین شخصیات قرب خدا حاصل میشود، به ھمین سبب باید تلاش کنیم که در ھر عمل به آنان پیروی کنیم تا اینکه کردار آنان قرب خدا را حاصل کنیم، چون قرب خدا فقط و فقط با اتباع آنان ممکن است.
در نظر داشتن ھمین عنوان، برخی از انواع تربیت را از نگاہ امام باقر(علیه السلام) بیان میشود، تا اینکه راھی که امام(علیه السلام) به ما نشان دادہ است، تربیت فرزندان خود را انجام بدھیم.
امام(علیه السلام)، در تربيت فرزندان نيز براساس الگوهای قرآنی عمل میكرد و آن را تجسم میبخشيد. محمدبن مسلم، صحابی آن حضرت نقل میكند: من در خدمت امام باقر(علیه السلام) بودم. در اين هنگام فرزند خردسالش، جعفر(علیه السلام) وارد شد و در دستش عصايی بود كه با آن بازی میكرد. امام باقر(علیه السلام) او را به گرمی در آغوش گرفت و به سينه خود فشرد و خطاب به او فرمود: «پدر و مادرم به فدايت باد با اين چوب كار لهو انجام مده و بازی مكن، سپس فرمود: «ای محمد، پس از من او امام توست. از او پيروی كن و از دانش او استفاده نما، به خدا سوگند او همان صادقی است كه رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) او را توصيف نمود: شيعيان او در دنيا و آخرت پيروزند».[۱]
این رفتار و کردار امام باقر(علیه السلام) به ما میآموزد که وقتی در محفل فرزندتان داخل شود احترامش کنید و با مھر و محبت رفتارش کنید، چون از این رفتار، آنھا خوشحال میشوند و سعی کنیم که ھمیشه بچهھا را خوشحال کنیم.
در تربيت فرزندان، در محبت و احترام افراط نباید باشد، نه به آنھا آزادی مطلق دادہ شود که ھرچه دلبخواھد انجامش بدھد و نه اینقدر مقید کند که ھیچ تصمیمی نتواند بگیرد. باید پدر و مادر با بچهھا در تربیت آنان با بر پايه اعتدال عمل کنند.
امام باقر(علیه السلام) در تربيت و محبت بر پايه اعتدال عمل میكرد و هرگز از آن بيرون نمیرفت، چنان كه خود در اين باره میفرمايد: «شرالآباء من دعاه البر الي الافراط[۲]؛ بدترين پدران آنهايی هستند كه در نيكی و محبت نسبت به فرزندان خود زياده روی نمايند».
اگر درمیان فرزندان تفاوتهايی باشد، مانند یکی زیرک باشد اما دیگری این چنین نباشد، آنگاہ نیز درمیان آنان فرق نباید گذاشت. دراین بارہ امام صادق(علیه السلام) به نقل از پدر گرامیاش میفرمايد: به خدا قسم، رفتار من با بعضي از فرزندانم از روی تكلف و بیميلي است. درحالی كه اين همه احترام و محبت، شايسته فرزند ديگر من است. به اين تكلف تن میدهم تا آنكه فرزند شايستهام از شر آنان مصون باشد و آنان رفتاری را كه برادران يوسف(علیه السلام) با يوسف(عليه السلام) انجام دادند مرتكب نشوند.[۳]
برادران حضرت يوسف(علیه السلام)، بربنای حسد این کار را کردند. بر والدین لازم است که فرزندان خودشان را از گرفتاری با حسد محفوظ کنند، چون حسد تمام زندگیشان را از بین میبرد.
نتیجه:
ما باید در تربیت فرزندانمان از ھمه جھت پیروی از معصومان(علیھم السلام) کنیم تا اینکه دلھای آنھا الودہ از حسد نشوند.
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
منابع:
[۱] بحار الانوار ، علامه مجلسى، ج۴۷، ص۱۵، ح۱۲، دار إحياء التراث العربي، بيروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق۔
[۲] تاريخ اليعقوبى، احمد بن أبى يعقوب، ج۲، ص۳۲۱، دار صادر، بيروت ، بى تا.
[۳] تفسير نورالثقلين، عبد على ابن جمعه، ج۲، ص۴۰۸، انتشارات اسماعيليان، قم، ۱۴۱۵ق۔