به علت عدم استقبال مردم و علیرغم مجاهدتهای بینظیر انبیاء الهی عدالت در جهان فراگیر نشده است ولی این امر در دوران امام زمان (عجلاللهتعالیفرجهالشریف) محقق میشود.
یکی از بزرگترین مصیبتهایی که جوامع بشری در طول تاریخ گرفتار آن بودهاند ظلم و ستم در ابعاد مختلف آن بوده است. در ادوار مختلف، رفتار انسانها نسبت به همنوعان خود متعادل نبوده و امکانات و مزایا و مواهب مختلف زندگی هم بر اساس نیازها، استعدادها و موقعیتهای واقعی افراد بین بشر عادلانه تقسیم نشده است و این ظلم و بیدادگری در آخرالزمان به اوج و نهایت خود میرسد، بهگونهای که هرگز در زمین چنین سابقهای وجود نداشته است و هیچ پناهگاهی که از ظلم، به آن پناه ببرند وجود ندارد؛ در این هنگام خداوند امام زمان(عجلاللهتعالیفرجهالشریف) را برای هدایت جامعه و نابودی ظلم و ستم میفرستد.[1]
یکی از دستآوردهای مهم حکومت امام زمان(عجلاللهتعالیفرجهالشریف) گسترش عدالت به معنای واقعی کلمه و تمام جوانب زندگی انسان است بهگونهای که تا آن زمان، عدالت را با چنین کیفیتی درک نکرده است؛ و در اثر گسترش عدالت، صفا و صمیمیت نیز به زندگی انسانها باز میگردد، زیرا علت بسیاری از کینهها و کدورتها در جامعه، نبود عدالت میان افراد است.
شاید روایتی پیدا نشود که درباره امام زمان(عجلاللهتعالیفرجهالشریف) یا وصفی از اوصاف ایشان سخن گفته باشد، ولی به گسترش عدالت و رفع ظلم از زمین اشاره نکرده باشد.[2] حضرت مهدی(عجلاللهتعالیفرجهالشریف) عدالت را طوری در جامعه جاری میکند که همانند سرما و گرما فضای جامعه را فرا میگیرد.[3]
در روایت دیگری از پیامبر اکرم(صلیاللهعلیهوآله) میخوانیم که حضرت فرمود: «پس از اینکه عالم از ظلم و جور پر شده باشد و هیچ پناهگاهی برای کسی از ظلم وجود نداشته باشد، مردی از اهلبیتم را بر میانگیزد که زمین را از عدل و داد پر کند، آنگونه که از ظلم و جور پر شده باشد و تمام ساکنان آسمانها و زمین از حکومت حضرت راضی میشوند ... در اثر گسترش عدالت و فراوانی خیرات و برکات بر اهل زمین، مردگان آرزوی حیات میکنند.»[4] و با گسترش امنیت و عدالت بین جوامع بشری کل، موجودات عالم با امنیت زندگی میکنند و تمام ساکنان زمین و آسمان از عدالت او بهرهمند و راضی میشوند.[5]
با توجه به آنچه گفته شد، هیچ نبی و وصیی در طول تاریخ بشر مثل آن حضرت توفیق پیدا نکرده است که عدالت را بهصورت جهانی و عمومی، در زمین مستقر کند؛ البته زمینه این کار نیز برای آنان فراهم نبوده است. ولی در عصر حکومت آن حضرت، بشر بر اثر رشد و کمال عقلی، آمادگی کامل برای پذیرش حکومت حضرت را پیدا میکند و از تشکیل حکومت حضرت با اختیار و آغوش باز استقبال میکند. بنابراین برای ایجاد عدالت اجتماعی در سطح فراگیر و جهانی، سه رکن اساسی لازم است:
1. حاکم صالح و عادل
2. قانون و شریعت الهی
3. استقبال مردم از حکومت
در مورد انبیا و اوصیای گذشته دو رکن اول در حد اعلی وجود داشته است و مشکل اصلی در سومین رکن آن یعنی «استقبال مردم از حکومت» بوده است و به علت عدم استقبال مردم از ولی خدا، عدالت جهانگستر نشده است. در واقع ظالمان و جباران تاریخ، مانند سدهای فولادی در برابر آنان صفآرایی کرده و اجازه ندادند تا پیام الهی آنگونه که شایسته بود، به گوش مردم و جهانیان برسد و حتی تعدادی از پیامبران و اولیای الهی به جرم دعوت به توحید و یکتاپرستی به شهادت رسیدند و برخی از آنان نیز پس از تلاشهای طاقتفرسا و ارائه معجزات فراوان، تنها موفق به جذب عده محدودی شدند. مانند حضرت هود و صالح(علیهماالسلام) که پس از تلاش فراوان تنها افراد معدودی را جذب کردند و یا حضرت نوح(علیهالسلام) که بیش از 900 سال شبانهروز در میان قوم خود تبلیغ کرد، ولی تنها اندکی به وی ایمان آوردند. شاید پیامبر اکرم(صلیاللهعلیهوآله) خود نمونه بارزی برای این مسئله باشد که پس از تحمل 13 سال رنج و سختی؛ تنها افراد اندکی به او ایمان آوردند و حضرت مجبور شد تا به همراه دیگر مسلمانان از شهر و دیار خود هجرت کند.
در نتیجه: هرچند انبیای الهی در دورههای گذشته در بالاترین درجه صلاحیت و اخلاص بودند و در راه استواری دین حق وظیفه خود را به بهترین نحو انجام دادند، اما به علت عدم استقبال مردم نتوانستند عدالت را در سراسر جهان گسترش دهند. این مشکل در دوران امام زمان(عجلاللهتعالیفرجهالشریف) از بین میرود و عدالت، جهان را فرا میگیرد.
برای مطالعه بیشتر به این کتابها مراجعه نمایید.
1. «مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم» اثر مرحوم آیتالله سید محمدتقی موسوی اصفهانی.
2. « مهدویت رویکردها و چالشها» نوشته مهدی مهریزی.
3. «کمال الدین و تمام النعمه» اثر شیخ صدوق.
_____________________________
پینوشت
[1]. معجم احادیث الامام المهدی(عج)، علی کورانی و همکاران، موسسه المعارف الاسلامی، ج1، ص83.
[2]. برای نمونه بنگرید به: مسند احمد، احمد بن حنبل، دار صادر، بیروت، ج3، ص37، 52، المستدرک علی الصحیحین، حاکم نیشابوری، تحقیق یوسف مرعشلی، دار المعرفه، بیروت، ج4، ص504، کنزالعمال، متقی هندی، تحقیق شیخ بکری حیانی و همکاران، موسسه الرساله، بیروت، ج14، ص273، بحار الانوار، محمد باقر مجلسی، موسسه الوفاء، بیروت، ج52، ص172.
[3]. بحارالانوار، همان، 362.
[4]. معجم احادیث الامام المهدی(عج)، همان.
[5]. بحارالانوار، همان، ج51، ص95-74، مسند احمد، همان، ص37.