در منابع حدیثی ویژگی‌هایی برای یاران امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) ذکر شده است که دانش، عبادت و استقامت از مهمترین آنان است.
مهمترین ویژگی های یاران امام زمان
یکی از مسائلی که در بحث مهدویت مطرح می‌باشد، بحث یاران امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) است که مسلمانان علاقه فراوانی به شناخت ویژگی‌های آنان دارند. شناخت خصوصیات یاران حضرت، به ما کمک می‌کند تا ضمن آشنایی بیشتر با معارف مهدوی و شناخت دقیق ابعاد حرکت اصلاحی حضرت، خود را در زمره یاران او قرار دهیم.
در ابتدا باید دانست که یاران امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) گروهی از بهترین نخبگان جامعه انسانی و ذخایر الهی هستند که تمام ویژگی‌های کامل یک مؤمن با اخلاص را دارند. آنان در کمالات ایمانی و انسانی به درجه‌ای از رشد و تعالی رسیده‌اند که پس از امام معصوم، بهترین بندگان خداوند در روی زمین هستند و به همین خاطر پروردگار عالم از آنان راضی و خشنود است و به آنان توفیق یاری منجی عالم بشریت را عطا فرموده است.
امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) در وصف آنان می‌فرماید: «گروهی در اطراف حضرت مهدی(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) جمع می‌شوند که عزم آنان برای درهم کوبیدن فتنه‌ها، همانند شمشیرهای برنده و صیقلی استوار است. پرده‌های ظلمت از مقابل چشمانشان کنار رفته و با تلاوت قرآن نورانی‌اند و در گوش‌ها و قلب‌های آنان، تفسیر و معارف قرآن طنین افکنده و به آنان الهام می‌شود و در صبحگاهان و شامگاهان جام‌های معرفت و حکمت را سر می‌کشند.»[1]
آگاهی و دانش
یکی از مهمترین ویژگی‌های یاران امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) علم و آگاهی عمیق ایشان به معارف دینی است. امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) ضمن روایتی پس از توصیف یاران امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) به گنج‌های خداوند درباره میزان علم و آگاهی آنان نسبت به خداوند می‌فرمایند: «آنان مردان مؤمنی هستند که خداوند را آن‌گونه که باید می‌شناسند و هرگز در ذات خداوند شک نکرده‌اند؛ آنان یاران حضرت مهدی(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) در آخرالزمان هستند.»[2] معرفت و شناخت کامل افراد نسبت به خداوند، باعث می‌شود تا آنان نسبت به امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) و خواسته‌های حضرت، به درک بالایی برسند و در همه حال مطیع ایشان باشند و به همین علت در شمار یاران حضرت به‌حساب می‌آیند.
این افراد پس از ظهور حضرت مورد لطف و عنایت خداوند قرار می‌گیرند و علوم و معارف بر قلب آن‌ها الهام می‌شود. امام صادق(علیه‌السلام) در این‌باره می‌فرمایند: «حضرت با دست خود به پشت و شکم آنان می‌کشد که در نتیجه هیچ حکمی بر آنان مشتبه نمی‌شود.»[3] این علوم و معارف الهی که از طریق حضرت به یاران مخلص و فداکارش منتقل می‌شود، آنان را به افرادی کارآمد و توانا تبدیل می‌کند تا بتوانند در امر داراه جهان حضرت را یاری کنند.
عبادت و استقامت
علم در معارف الهی، افراد را به وادی عبادت خداوند و پایداری در راه اهداف الهی می‌کشاند. یاران امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) به مرتبه‌ای از دانش و آگاهی رسیده‌اند که خداوند را همان‌گونه که شایسته یک انسان مؤمن است، می‌شناسند و لحظه‌ای از یاد او غافل نمی‌شوند و عبادت و بندگی او را سرلوحه تمام‌کارهای خود قرار می‌دهند. اما باید دانست که عبادت و بندگی در راه خدا، همواره خالی از مشکلات نیست، خصوصاً این افراد که در دوران آخرالزمان که مملو از ظلم و فساد است رشد و نمو یافته‌اند؛ آری این افراد در راه بندگی و اطاعت خداوند، همانند کوه‌های استوار و تنها در مقابل ذات پروردگار کرنش می‌کنند. رسول گرامی اسلام(صلی‌الله‌علیه‌وآله) در وصف آنان می‌فرماید: «... ـ آنان ـ شیران روز و راهبان شب هستند؛ دل‌های آنان مانند فولاد استوار است و بین رکن و مقام با او ـ حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) ـ بیعت می‌کنند.»[4]
در نتیجه:
یاران خاص امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) کسانی هستند که از ابتدای قیام با حضرت بیعت می‌کنند و تا آخرین لحظه از حضرت جدا نمی‌شوند. ایشان مهمترین و سخت‌ترین مسئولیت‌ها را بر عهده دارند و برای یاری حضرت از هیچ فداکاری دریغ نمی‌کنند. در منابع حدیثی ویژگی‌هایی برای این افراد نقل شده است که دانش و آگاهی، ایمان و استقامت در راه خداوند از مهمترین این ویژگی‌هاست و لازم است تا ما نیز برنامه زندگی خود را طوری تنظیم کنیم که این ویژگی‌ها را در خود تقویت کنیم تا به این وسیله اسباب رضایت خداوند و امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) را فراهم آوریم.
برای مطالعه بیشتر به این کتاب‌ها مراجعه نمایید.
1. «مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم» اثر مرحوم آیت‌الله سید محمدتقی موسوی اصفهانی.
2. « مهدویت رویکردها و چالش‌ها» نوشته مهدی مهریزی.
3. «حضرت مهدی (عج) در روایات شیعه و اهل سنت» اثر احمد علی طاهری.
4. «کمال الدین و تمام النعمه» اثر شیخ صدوق.
_____________________________
پی‌نوشت
[1]. معجم احادیث الامام المهدی(عج)، علی کورانی و همکاران، موسسه المعارف الاسلامی، ج3، ص83.
[2]. بحار الانوار، محمد باقر مجلسی، موسسه الوفاء، بیروت، ج51، ص87، ج52، 307، ج58، ص229.
[3]. دلائل الامامه، طبری آملی، قسم الدراسات الإسلامية مؤسسة البعثة، قم، 1413ق، ص562.
[4]. بحارالانوار، همان، ج52، ص304.
بحث درباره خصوصیات یاران امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) از مسائل مهم و مورد علاقه مسلمانان است و به ما کمک می‌کند تا با شناخت دقیق ابعاد حرکت اصلاحی حضرت خود را در مسیر یاران حضرت قرار دهیم. باید دانست که یاران امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) گروهی از بهترین نخبگان انسانی و ذخایر الهی هستند. آنان تمام ویژگی‌های کامل یک انسان مؤمن را دارند و پس از امام معصوم برترین افراد روی زمین هستند که خداوند توفیق یاری منجی عالم بشریت را به آنان عطا فرموده است. ایشان افرادی هستند که از ابتدای قیام با امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) بیعت می‌کنند و تا آخرین لحظه از حضرت جدا نمی‌شوند و مهمترین و سخت‌ترین مسئولیت‌ها را بر عهده‌دارند و برای یاری حضرت از هیچ فداکاری دریغ نمی‌کنند. امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) در وصف آنان می‌فرماید: «آنان برای درهم کوبیدن فتنه‌ها، همانند شمشیرهای برنده و صیقلی، استوارند؛ پرده‌های ظلمت از مقابل چشمانشان کنار رفته و با تلاوت قرآن نورانی‌اند و در گوش‌ها و قلب‌های آنان تفسیر و معارف قرآن طنین افکنده و به آنان الهام می‌شود و در صبحگاهان و شامگاهان جام‌های معرفت و حکمت را سر می‌کشند.»(معجم احادیث الامام المهدی(عج)،ج3، ص83)