حکومت جمهوری به معنای سپردن حق انتخاب ساختار سیاسی و حکومتی به دست مردم است. مردم ایران در حکومت جمهوری اسلامی، از این حق برخوردارند که تمامی ارکان نظام را (به صورت مستقیم یا غیرمستقیم) انتخاب کنند. اما همان‌گونه که رهبر انقلاب نیز بدان اشاره کردند، انتخاب در جمهوری اسلامی، جدا از این‌که یک حق بوده، یک تکلیف نیز به حساب می‌آید.
نوع حکومت کشوری که ما در آن زندگی می‌کنیم، جمهوری اسلامی است. جمهوری به معنای قرار دادن حق حاکمیت در دست مردم بوده و این مردم هستند که با قطع نظر از جنسیت، نژاد و عقیده‌ی خود، حق دارند ارکان حکومت را (به صورت مستقیم یا غیرمستقیم) انتخاب کنند.
اما جدا از این‌که انتخاب، در جمهوری اسلامی یک حق بوده، یک وظیفه و تکلیف نیز به حساب می‌آید. بدین معنی که کسی نمی‌تواند از حق انتخاب خود بگذرد؛ چرا که در برابر سرنوشت و آینده‌ی نظام و مردم کشورش، مسئول است.
رهبر انقلاب، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، در این خصوص فرمودند: «هم حق و هم تکلیف مردم است که بیایند و سرنوشت کشورشان را به دست خودشان معیّن کنند؛ زیرا که کشور متعلق به مردم است. مردم باید بیایند و با انتخاب صحیح و آزادانه... مجریان خودشان را با ترتیبی که در قانون معیّن شده است؛ معیّن کنند. این حقّ مردم است و متعلّق به آن‌هاست؛ اما تکلیف هم هست. این‌طور نیست که یکی بگوید من نمی‌خواهم از این حقّم استفاده کنم؛ نه، سرنوشت نظام بسته‌ی به احقاق و استنقاذ این حقّ است. این تکلیف است؛ باید همه شرکت کنند... گاهی یک رأی هم مؤثر است؛ هیچکس نگوید رأی من تنها چه تأثیری دارد. گاهی یک رأی یا چند رأی، در سرنوشت یک کشور اثر می‌گذارد...» (بیانات در دیدار کارگزاران حج، 1378/11/26)