خدا به انسان نیروی فکر و تعقل داد که ابتدا خود را بشناسد تا بعد از آن در احوال هستی تدبّر و تفکر کند، زیرا حاصل چنین تفکری، انسان ساز است و راه عبودیت و بندگی را به بهترین شکل می نمایاند. آن چه در آیات و روایات در باب شرافت ، تفکر به چشم می خورد، تفکری است که از ظلمت به نور رهنمون کند! تفکری که انسان را از حالت ایستایی بازستاند و به حرکت و پویایی درآورد.
خدا به انسان نیروی فکر و تعقل داد که ابتدا خود را بشناسد تا بعد از آن در احوال هستی تدبّر و تفکر کند، زیرا حاصل چنین تفکری، انسان ساز است و راه عبودیت و بندگی را به بهترین شکل می نمایاند. آن چه در آیات و روایات در باب شرافت ، تفکر به چشم می خورد، تفکری است که از ظلمت به نور رهنمون کند! تفکری که انسان را از حالت ایستایی بازستاند و به حرکت و پویایی درآورد.
خدا فرمود: « آیا پیش خود فکر نمی کنند که خدا آسمان ها و زمین و هر چه در بین آن ها است ، همه را جز به حق (و برای حکمت و مصلحت) و به وقت معیّن نیافریده است؟»(1)
تفکر در خلقت آسمان و زمین و نظم دقیق در آفرینش ، انسان را به عظمت خداوند و جایگاه خود در مجموعه عالم هستی آشنا می کند. معرفت و شناخت، به تمام کارها و اعمال انسان معنی و جهت می دهد.
عباداتی که بدون تفکر و معرفت باشد، ارزش چندانی ندارد و انسان را آن گونه که شایسته است، به کمال نمی رساند.
امام علی (ع) در وصیت خود به امام حسن (ع) فرمود: «هیچ عبادتی همانند اندیشیدن در آفرینش خدا نیست».(2)
اندیشیدن در خلقت و آفرینش خدا انسان را به شگفتی وامی دارد.
ملازمة چنین اعجابی ، فرو آوردن سر تسلیم و اعتراف به حقارت و بندگی است! در نتیجه ارکان عبودیت تقویت شده، عابد به معبود می پیوندد .
انسان باید تفکر بالنده داشته باشد تا ثمره اش تکامل باشد .
امام صادق (ع) فرمود: «برترین عبادت، استمرار و مداومت اندیشه دربارة خدا و قدرت او است».(3)
امیرمؤمنان (ع) فرمود: «عبادت مردم پاک نهاد و با اخلاص ، اندیشیدن در ملکوت آسمان ها و زمین است».(4) انسان با اندیشیدن در ملکوت آسمان ها و زمین ، جایگاه خویش را به دست می آورد که چه اندازه حقیر و ناتوان است. چنین اعترافی سازنده خواهد بود و ارکان توحیدی آدمی را قوی و بنیادین خواهد کرد .
پی نوشت ها:
1. روم(30) آیه 8.
2. بحارالانوار، ج68، ص 324.
3. اصول کافی، ج3، ص 95.
4. جامع احادیث الشیعه، ج14، ص.
مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی