چرا در قرآن مجید خدا در خطاب بر ما انسان‌ها از ضمیر جمع استفاده کرده است؟

08:45 - 1400/03/23

گاهی آوردن ضمیر جمع به جهت اهمیت دادن به موضوع مهمی بوده که باید به آن اهمیّت ویژه ای داده می شد یا برخی از کارهای الهی به واسطه ملائکه که جنود و کارگزاران الهی هستند انجام می شود و گاهی جمع آوردن ضمیر فقط برای تفخیم و تعظیم است.

چرا در قرآن مجید خدا در خطاب بر ما انسان‌ها از ضمیر جمع استفاده کرده است، به طورر مثال "انّا أنزلناه فی لیلة القدر"؟

خداوند متعال یگانه است، ولی آوردن ضمیر جمع به چند جهت ممکن است باشد:
1_ گاهی آوردن ضمیر جمع به جهت اهمیت دادن به موضوع مهمی بوده که باید به آن اهمیّت ویژه ای داده می شد، مانند حفظ و نگه داری قرآن از تحریف. خداوند می فرماید: "انّا نحن نزّلنا الذّکر و انّا له لحافظون؛(1) ما قرآن را نازل کردیم و خود آن را حفظ می کنیم".
این تعبیر مشحون از اعجاز و متضمّن پنج ضمیر جمع به جهت اهمیت دادن به قرآن است. بنابراین جمع آوردن ضمیر گاهی به جهت اهمیت موضوع است.
2_ برخی از کارهای الهی به واسطه ملائکه که جنود و کارگزاران الهی هستند انجام می شود. در این گونه موارد جهت تفخیم و تعظیم ضمیر جمع آورده می شود مانند: "إنّا کلّ شی خلقناه بقدر؛(2) ما هر چیزی را به اندازه خلق کردیم".
3_ گاهی جمع آوردن ضمیر فقط برای تفخیم و تعظیم است، مانند: "انّا هدیناه السبیل؛(3) ما راه را به شما نشان دادیم".(4) گاه ضمیر متکلم وحده بیان می شود که عنایت خاص به چیزی و به خلق بلاواسطة چیزی معلوم شود و احتمال مداخلة غیر و وسائط دفع شود، مثل: "یا موسی انّنی أنا الله" در این مورد آوردن ضمیر جمع منافی با مقصود است.(5)
مرحوم آیت الله طالقانی در تفسیرپرتوی از قرآن فرمود: "در آیة "انّا انزلناه فی لیلة القدر" ضمیر جمع به کار برده با آن که او یکتا و یگانه است تا بر عظمت نازل کننده (خدا) دلالت کند. بدیهی است آن چه را که بخشنده ای بزرگ می بخشد و می فرستد، قطعاً‍ با اهمیّت و عظیم است و نظیرش را در لفظ "الم نشرح لک صدرک" می توان یافت".(6)
----------------------------------------------------------------------------------------------
پی‌نوشت‌ها:
1. حجر (15) آیه 9.
2. قمر(54) آیه 49.
3. انسان (76) آیه 3.
4. آیت الله صافی، معارف دین، ج 1، ص 178.
5. همان.
6. آیت الله طالقانی،‌ تفسیر پرتوی از قرآن ، ص 274؛ تفسیر نمونه، ج 27، ص 181.

 

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز:
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
1 + 3 =
*****

با عضویت در خبرنامه مطالب ویژه، روزانه به ایمیل شما ارسال خواهد شد.