جمع آوری آیات قرآن و تنظیم آن از چه زمانی آغاز شد؟

10:10 - 1400/03/23

در زمان حیات رسول خدا(ص) زیر نظر آن حضرت قرآن جمع آوری و به صورت مکتوب ومدوّن درآمد ولی عده‌ای بر این نظرند که قرآن در زمان رسول خدا(ص) و به دستور آن حضرت نگارش و کتابت یافت، اما مدون نبود، پس از پیامبر اسلام(ص) امیرمؤمنان علی(ع) قرآن را جمع آوری فرمود

جمع آوری آیات قرآن و تنظیم آن از چه زمانی آغاز شد و آیا قرآن کریم در زمان پیامبر اکرم (ص) جمع آوری شده بود؟

درباره جمع آوری قرآن مجید به صورت مکتوب فعلی برخی نظرشان این است که در زمان حیات رسول خدا(ص) زیر نظر آن حضرت قرآن جمع آوری و به صورت مکتوب ومدوّن درآمد،[1] ولی عده‌ای بر این نظرند که قرآن در زمان رسول خدا(ص) و به دستور آن حضرت نگارش و کتابت یافت، اما مدون نبود، بلکه به صورت پراکنده؛ یعنی صحیفه ـ صحیفه بود که بر روی چیزهایی نظیر چرم، چوب درخت خرما؛ سنگ های صاف، قطعات حریر نوشته شده بود. پس از پیامبر اسلام(ص) امیرمؤمنان علی(ع) قرآن را جمع آوری فرمودو شأن نزول و تأویلات را هم آورده بود. این قرآن به عنوان سپردة امامت در نزد امام زمان (عج) می‌ باشد.
در زمان ابوبکر مسیلمه کذّاب در یمامه ادعای پیامبری نمود، ابوبکر برای سرکوب مسیلمه سپاهی را روانة یمامه نمود . در این جنگ مسلمانان پیروز شدند و مسیلمه کشته شد، ولی حدود هفتار نفر از حافظان قرآن کریم کشته شدند که همگی از صحابة رسول خدا(ص) بودند. ابوبکر پس از این ماجرا دستور داد قرآن جمع و تدوین گردد و برای این کار زیدبن ثابت را که از پرکارترین و جوان ترین کاتبان وحی و حافظ قرآن و دارای مصحف اختصاصی بود انتخاب شد و زیدبن ثابت نوشته های پراکندة قرآنی را جمع کرد. این نسخه جمع آوری شده که گردآوری آن حدود 14 ماه طول کشیده بود ، پس از ابوبکر به عمر داده شد و پس از عمر به دخترش حفصه همسر رسول خدا(ص) سپرده شد.
در زمان عثمان با توجه به رفتن قرآن به سرزمین های اسلامی فتح شده اختلا ف در قرائت کلمات قرآن پیدا شد و برای جلوگیری از اختلاف عثمان دستور داد تمام نوشته های زمان رسول خدا(ص) را گرد آوری کردند و نسخة کتابت زید در زمان ابوبکر را که نزد حفصه بود به امانت گرفتند و بر اساس قرائت واحد قرآن را تدوین نمودند و از روی آن پنج یا شش نسخه استنساخ شد . یک نسخه در مدینه و یک نسخه در مکه و چهار نسخة دیگری را همراه با یک حافظ قرآن که نقش معلم و راهنمای درست خوانی را داشت به مراکز مهم جهان اسلام ، یعنی بصره ، کوفه، شام و بحرین ارسال کردند و بقیة قرآن ها که با این قرائت مخالف بود از بین بردند و عثمان به تمام بلاد نوشت قرآن های دیگری را از بین ببرند. و بدین وسیله از اختلاف قرائات قرآن جلوگیری شد.[2]
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
[1] آیت الله سید ابوالقاسم خویی، بیات، ج 1، ص 407.
[2] بهاءالدین خرمشاهی، دانشنامة قرآن، ج 2، ص 1634، مادة جمع قرآن و سید محمد باقر حجتی، تاریخ قرآن کریم، ص 234، 385، 419 و 429.

برگرفته از مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز:
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
1 + 4 =
*****

با عضویت در خبرنامه مطالب ویژه، روزانه به ایمیل شما ارسال خواهد شد.