حضرت بعد از هجرت یک عمره انجام داد که از آن به عنوان «عمره القضاء» یاد مى شود. و یک حج تمتع انجام داده که به عنوان «حجه الوداع» مشهور است
به رغم آن که پیامبر اسلام میان همگان، به ویژه مسلمانان جایگاه بس بلند دارد، ولى بخش هایى از زندگانى حضرت ابهام دارد، یکى از بخشهاى زندگانى حضرت انجام فریضه حج تمتع و عمره است، در تاریخ زندگى پیامبر(ص) دقیقا روشن نیست که حضرت قبل و بعد از بعثت تا زمان هجرت چند حج عمره و تمتع انجام دارد، ولى آن چه مشهور است و مورخان و سیره نگاران به آن پرداختهاند، این است که حضرت بعد از هجرت یک عمره انجام داد (1) که از آن به عنوان «عمره القضاء» یاد مىشود.(2) و یک حج تمتع انجام داده که به عنوان «حجه الوداع» مشهور است.(3)
در سال ششم هجرى پیامبر(ص) با هزارو پانصد تن از یاران خود به قصد زیارت خانه خدا عازم مکه شد، ولى در آن سا ل به علت ممانعت مشرکان قریش این کار صورت نگرفت و حضرت با آنها به این صورت صلح نمود که این سال به مدینه بر گردند و سال دیگر به مکه آیند و سه روز مشرکان شهر مکه را تخلیه کنند، تا اعمال عمره را انجام دهند که به صلح حدیبه معروف شد.(4)
در هفتم ذى القعده پیامبر اسلام اعلام نمود، کسانى که در سال گذشته موفق به انجام عمره نشدند، مىتوانند به عمره بروند؛ از این رو دو هزار نفر از مسلمانان عازم مکه شدند و عمره را انجام دادند.(5)
پیامبر در ذوالقعده سال دهم هجرت دستور داد که در شهر مدینه و میان قبایل اعلان کنند که پیامبر امسال عازم زیارت خانه خدا است. این اطلاعیه، شوق و علاقه فراوانى را در دل گروه عظیمى از مسلمانان بر انگیخت و به دنبال آن هزاران نفر در اطراف مدینه خیمه زدند و همگى در انتظار حرکت پیامبر بودند(6) پیامبر اسلام(ص) با تعداد زیادى از مسلمانان عازم مکه شد و فریضه حج را انجام دادند.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
پی نوشت :
1 - سیره ابن هشام، ج 4، ص 17؛ فروغ ابدیت، ج 2، ص 281 - 286.
2- فروغ ابدین، ص 257.
3 - همان، ص 457 - 465؛ معارف و معاریف، ج 4، ص 398.
4 - لغت نامه دهخدا، ج 6، ص 7729- 7773؛ فروغ ابدیت؛ از ص 183 به بعد.
5- مصطفى دشتى، معارف و معاریف، ج 7، ص 526؛ فروغ ابدیت، ج 2، ص 458.
6- فروغ ابدیت، ج 2، ص 457؛ سیره حلبى، ج 3، ص 289.
بر گرفته از مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی