-هیچ عبادتی چون تفکر نیست و تفکر در صنع الهی ممدوح است و تفکر در ذات الهی نهی شده است.
باور عمومی چنین است که هرکس نماز و روزه و دعای زیادی بخواند به او عابد می‌گویند. اما باور پیشوایان دین در عبادت فقط این نیست؛ در روایتی امام رضا(علیه السلام) فرموده‌اند: «عبادت کثرت روزه و نماز نیست بلکه تفکر در امر الهی عبادت است.»(تحف العقول ص442) در روایات ائمه(علیهم السلام) از تفکر به عنوان عبادت مخلصین نام برده شده است.(عيون الحكم و المواعظ (لليثي)، ص53)تفکر عاملی است که باعث تعالی سریع انسان می‌شود و در کلام معصومین اکثر عبادت ابوذر و لقمان حکیم تفکر ذکر شده است.(مجموعة ورام، ج1، ص: 251 و الخصال، ج1، ص: 42)
نکته مهم در تفکر موضوع آن است که قرآن و روایات معصومین موضوع تفکر را روشن می‌کنند.
خداوند متعال تفکر در آسمان و زمین را از اوصاف اهل ذکر می‌داند.(آل عمران 191). پیامبر گرامی تفکر در معاد را کافی در اندیشیدن بیان می‌کنند.(جامع الأخبار(للشعيري)، ص130)
آفات تفکر
مهمترین آفت فکر تخیل است. تخیل معمولا بدون نتیجه گیری و همراه با هرج ومرج ذهنی و پریدن از این شاخه به آن شاخه است. تفکر تمرکز در یک موضوع و رساندن آن به مرحله‌ای از نتیجه است. در معارف اهل بیت (علیه السلام) تفکر در ساخته‌های خداوند متعال تشویق شده است. آفت دیگر فکر، تفکر در ذات الهی است که بسیار نکوهش شده است. دلیل این نکوهش عدم احاطه اندیشه انسان بر ذات الهی است. (الكافي (ط - الإسلامية)، ج1، ص: 93)
پی نوشت:
تفسير العيّاشي، عياشى، محمد بن مسعود، مصحح: رسولى محلاتى، هاشم، المطبعة العلمية، تهران، 1380 ق، چاپ: اول.
تحف العقول، ابن شعبه حرانى، حسن بن على، مصحح: غفارى، على اكبر، جامعه مدرسين، قم،1404 / 1363 ق، دوم.
عيون الحكم و المواعظ( لليثي)، ليثى واسطى، على بن محمد، مصحح: حسنى بيرجندى، حسين، دار الحدي، قم، 1376 ش، اول.
جامع الأخبار( للشعيري)، شعيري، محمد بن محمد، مطبعة حيدرية، نجف، بى تا، اول.
مجموعه ورّام، آداب و اخلاق در اسلام / ترجمه تنبيه الخواطر، ورام بن أبي فراس، مسعود بن عيسىف مترجم: عطايى، محمد رضا، بنياد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى، مشهد، 1369 ش، اول.
الكافي( ط- الإسلامية)، كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق (329 ق)، مصحح: غفارى على اكبر و آخوندى، محمد، عربى، دار الكتب الإسلامية، تهران1407 ق، چهارم.