بحث از حقيقت روح از ديرباز مطرح بوده و يكي از سوالات هميشگي در اذهان، اين است كه واقعاً روح چيست؟ قرآن كريم در اين باره مي فرمايد: وَ يَسْئَلُونَكَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي. از سياق و مضمون اين آيه اينطور بدست مى آيد: عده ای درباره روح از پيامبر عظيم الشأن اسلام سوال کردند كه خدا به وسيله رسول خود اين پاسخ را مى دهد.
كاروان قريش برای تجارت از مكه معظمه به سوی شهر شام می رفتند، هنگامى به مدينه (كه در مسير آنان بود) رسیدند از جهودان (علماي يهود) مدينه راجع به اوضاع و احوال پيامبر اسلام جويا شدند و گفتند: شما درباره محمّد (ص) چه مي گوئيد، و در تورات شما راجع به صفات و مشخصات او چه وارد شده است؟
جهودان گفتند: از محمّد (ص) سه چيز جويا شويد: 1- از اصحاب كهف 2- از ذو القرنين 3- از روح. اگر او داستان اصحاب كهف و ذو القرنين را شرح دهد پيامبر است. و اگر پاسخى نگويد پيامبر نيست. و نيز اگر از (روح) پاسخ دهد پيامبر نيست. اما اگر در باره روح جوابى نگويد پيامبر است.
هنگامى كه كاروان قريش به مكه مراجعت نمود و آن سه مسئله را از حضرت محمّد (ص) جويا شدند، سوره كهف كه حاوى داستان اصحاب كهف و ذو القرنين مى باشد نازل گرديد و آن بزرگوار، داستان ايشان را براى قريش بازگو نمود. ولى در باره (روح) چيزى نفرمودند، تا اين كه جبرئيل آمد و اين آيه را آورد كه مى گويد: (وَ يَسْئَلُونَكَ عَنِ الرُّوحِ ...)
يهوديان و مشركان می پنداشتند اگر در باره روح؛ كه شناخت ماهيت آن براى بشر غير معقول است از حضرت محمّد (ص) جويا شوند قطعا آن بزرگوار به تشريح ماهيت و حقيقت روح خواهد پرداخت، و آنان پاسخ و شرح و بسط رسول خدا را محكوم و مردود مى كنند و بدين وسيله پيامبر بودن آن بزرگوار را تكذيب خواهند كرد.
اما على رغم اين تصورى كه آنان مى كردند همین سوالشان باعث اثبات نبوت و حقانيت پيامبرى آن حضرت شد. چرا!؟ زيرا خداى عليم كه از نقشه آنان آگاه بود نقشه ايشان را نقش بر آب كرد و به پيامبر خود فرمود: در پاسخ يهوديان و مشركان و آن افرادى كه اين منظور را دارند بگو (قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي) يعنى در پاسخ ايشان بگو: روح از امر پروردگار من است هنگامى كه آنان با اين پاسخ مواجه شدند دريافتند كه نقشه هاشان همه نقش بر آب شده است. (1)
--------------------------
1. بر گرفته از تفسیر آسان، ج10، ص157