جبران اشتباه

اگرپدر و مادری درتربیت فرزندشان در7سال اول زندگی به هردلیلی کوتاهی کرده باشند و فرزندشان ازنظرشخصیت روحی، روانی دچارمشکلاتی شده باشد چاره چیست؟ آیا می شود کم‌کاری‌های 7سال اول را دردوره‌های بعد زندگی جبران کرد؟
جواب
خداوند انسان را به گونه‌ای خلق کرده است که جبران بسیاری از اشتباهاتش امکان پذیراست؛ یعنی این طور نیست که اگر ما در یک سنی به نیازی از نیازهای فرزندمان پاسخ ندادیم، تا ابد فرزندمان در همین وضعیت باقی بماند. اگر این طور معتقد باشیم که فرزندمان تا ابد در همین وضعیت قرار می‌گیرد، در واقع متمایل به جبرگرایی شده‌ایم. امّا باید به این توجه داشته باشیم که اصلاح رفتار به مراتب از ایجاد آن سخت‌‌تر و طولانی مدت است.

دانشمند معروفی به نام واتسون ادعای خیلی بزرگی در تاریخ کرده است. یکبار ایشان بچه‌ای را نسبت به ترس، شرطی می کند. ایشان می خواهد اثبات کند که ما پدر و مادرها، هر کاری بخواهیم با بچه می توانیم انجام بدهیم.
ادّعای ایشان این بوده که اگر شرایط و همچنین بچه را در اختیار ایشان قرار بدهید و از او بخواهید که؛ مثلاً بچه را دزد تربیت کن یا کشیش، هرکدام را بخواهید، من او را همانطور تربیت می‌کنم.
ایشان رفتاری را در کودکی ایجاد کرد، به عنوان مثال؛ در بچه‌ای، روحیه ترس ایجاد کرد و آن بچه ترسو شد. یک نفر پیدا شد و گفت: آقای واتسون، بیا این رفتاری را که خودت ایجاد کردی به همان سرعت، هم از بین ببر! ایشان هرکاری کرد،دید که این رفتار با همان سرعت از بین نمی رود بلکه با مدت بیشتری از بین می رود.

منظور این است که رفتاری که به غلط طی مدتی در کودک ایجاد شده است درست کردن و اصلاحش، کار سختی است. بنابراین جبران کم‌کاری‌های والدین در تربیت فرزند امکان پذیر است ولی اصلاح و جبران آن نیازمند زمان بیشتری نسبت به ایجاد یک رفتار غلط است.