حکمت پروردگار و قدّوسیت او اقتضا دارد که موجودات رتبه به رتبه و پشت سر یکدیگر نسبت به او قرار داشته باشند. از این رو باید گفت عظمت و جلالت الهی اقتضا می‌کند بین او و انسان، موجوداتی قدسی و با ظرفیت باشند تا امکان ارتباط با خدا برای انسان وجود داشته باشد.
پرسش:
اگر خداوند از همه اعمال انسان آگاه است، وجود کرام الکاتبین برای چیست؟
پاسخ:
فرشتگان بیانگر عظمت و جلالت حق تعالی هستند، چنان که در روایات آمده است. علاوه بر آن نظام طولی هستی اقتضا دارد بین خدا و مخلوقات از جمله انسان واسطه هایی قدسی وجود داشته باشند. به بیان دیگر: نظام جهان دو قسم است: نظام طولی و نظام عرضی.
نظام عرضی شرایط مادی به‌وجود آمدن یک پدیده را تعیین می‌نماید. به موجب این نظام تاریخ جهان، وضع قطعی و مشخص می‌یابد و هر حادثه در مکان و زمان خاص پدید می‌آید و هر زمان و مکان خاص، ظرف حوادث معینی می‌شود .
مقصود از نظام طولی عِلّت و معلول، ترتیب در آفرینش اشیا و به اصطلاح ترتیب در فاعلیت خدا در مورد اشیا و صدور اشیا از ناحیة او است.
حکمت پروردگار و قدّوسیت او اقتضا دارد که موجودات رتبه به رتبه و پشت سر یکدیگر نسبت به او قرار داشته باشند. از این رو باید گفت عظمت و جلالت الهی اقتضا می‌کند بین او و انسان، موجوداتی قدسی و با ظرفیت باشند تا امکان ارتباط با خدا برای انسان وجود داشته باشد.
بعضی از فلاسفه گفته‌اند: فرشتگان نفوس زمینی و مدبّر عالم مُلک هستند.[1]
ابن‌سینا گفته: فرشته جوهری است میان کردگار و اجسام زمینی، که میانجی است.
فرشتگان از جمله کاتبان اعمال انسان و کارگزاران الهی هستند. به تعبیر قرآن رسولان الهی هستند.
"و جاعل الملائکه رسلاً"[2.]الله یصطفی من الملائکه رسلاً"[3]؛خداوند فرشتگان را فرستاده های خود قرار داد".
پس فرشتگان، رسولان و مأموران خداوند در امور تکوینی و تشریعی هستند، چون امور جهان بر اساس اسباب و علل و تدبیر عالم به واسطة آنان صورت می‌گیرد.
همان‌طور که یک مملکت، رئیس و کارگزارانی دارد، مملکت الهی نیز این‌گونه تمشیت شده است.
بنای خدا این نیست که تمامی کار را خودش انجام دهد و وسائطی فرار داده که آنان کارها را انجام دهند.
پی نوشت ها:
[1] علی‌رضا رجالی تهرانی، فرشتگان، ص 20.
[2] فاطر (35) آیة 1.
[3] حج (22) آیة 75
برگرفته از مرکز ملی پاسخگویی به سئوالات دینی