احساس بد نسبت به مقدسات را چطور دور کنم؟

پرسش: گاهى اوقات احساس بدى نسبت به مقدسات در درونم ايجاد مى ‏شود و اين حالت باعث مى‏ شود نسبت‏ هاى ناروايى به ذهنم خطور کند. لطفاً مرا راهنمايى كنيد.

پاسخ: چنان كه پيش تر گذشت «وسواس» اختلالى است كه انسان، بدون اختيار و از روى اجبار، عملى را مكررا انجام مى دهد و يا مطلب و موضوعى را در فكر و ذهن خود تكرار مى كند. اولى را «وسواس عملى» و دومى را «وسواس فكرى» مى گويند. در واقع در ذهن فرد وسواسى، اختلالى به وجود مى آيد كه توقف قطعى آن فكر يا عمل حاصل نمى شود. اغلب مبتلايان به وسواس فكرى، افكار بيهوده و شرم آور يا وحشتناكى در ذهن خود به وجود مى آورند كه اين افكار، در  چرخه اى بى پايان، مرتب تكرار مى شود.
نكته ديگر اينكه مبتلايان به اين اختلال، قادرند پريشانى و ناراحتى خود را، به عنوان يك مسئله خصوصى، پنهان نگه دارند يک ساعت دور از چشم ديگران، صرف افكار يا كارهاى مخفيانه خود كنند. خوشبختانه شما با طرح مشكل و موضوعى كه شما را در رنج قرار داده است، در واقع تصميم به حل و درمان آن داريد.
بنابراين شما نيمى از راه درمان را پيموده ايد و براى ادامه و حل كامل آن، بايد ضمن توجّه به ضررها، عوارض و پيامدهاى سوء وسواس، راه كارهاى ارائه شده را انجام دهيد تا سلامتى كامل براى خود به ارمغان آوريد.
 
الف. ضررهاى وسواس عبارت است از:
1. اتلاف وقت و از دست دادن سرمايه ارزشمند عمر (زيرا بازيابى زمان از دست رفته امكان ندارد)؛
2. عدم توانايى در تمركز حواس و ايجاد حواس پرتى؛
3. بازماندن از كارهاى اصلى (از جمله تحصيل علم و مطالعه و درس خواندن و به دنبال آن افت تحصيلى)؛
4. خسته شدن ذهن و بى حوصله شدن فرد براى فكر كردن درباره موضوعات مهم و اساسى زندگى و تحصيلى.
 
ب. راه كارهاى عملى جهت مقابله با وسواس فكرى عبارت است از:
1. غرقه سازى؛ بدين صورت كه فرد مبتلا به وسواس، يك وقتى را با اختيار خود انتخاب كند و تنها در آن وقت، آن قدر خود را در معرض همان موضوعى كه  از آن رنج مى برد قرار دهد تا از آن فكر خسته و متنفّر شود. بنابراين هر روز، زمانى را به فكر كردن درباره موضوع وسواس فكرى خود اختصاص دهيد و آن چنان و آن قدر درباره آن فكر كنيد كه از آن متنفّر شويد. به طورى كه هرگاه بدون اختيار هم ذهنتان به آن معطوف شد آن حالت تنفر در شما زنده شود.
2. هرگاه ذهنتان بدون اختيار مشغول همان اوهام و افكار بيهوده شد، با گفتن ذكر «لا حول و لا قوة الا باللّه العلى العظيم» از جاى خود بلند شده، تغيير حالت دهيد تا بدين وسيله از آن فكر تكرارى و وسواس رهايى يابيد.
3. كش نازكى را دور مچ دست خود ببنديد. هرگاه افكار وسواس به سراغ شما آمد، با كشيدن كش و رها كردن آن روى دستتان و ايجاد درد مختصر روى مچ خود، از آن فكر رهايى يابيد.
4. با خود عهد ببنديد و برنامه ريزى كنيد كه زمان فكر كردن درباره موضوع وسواس، ساعت خاصى باشد (مثلاً 30:4 تا 5 بعدازظهر) و در طول روز هرگاه اوهام و افكار وارد ذهنتان شد، به خود بگوييد: زمان فكر كردن فلان ساعت مقرر است و در آن زمان نيز مدتى را به فكر كردن درباره آن موضوع، اختصاص دهيد و ذهنتان را به آن مشغول سازيد تا اينكه در طول روز و به طور پراكنده، ذهنتان مشغول آن نباشد. ضمنا آن زمان اختصاصى را به تدريج در طى (مثلاً سى روز) روزى يك دقيقه كم كنيد تا به صفر برسد.
5. هر روز به خود تلقين كنيد كه «من قادرم افكار وسواسى را كنار بگذارم»؛ زيرا تلقين يكى از راه هاى مبارزه با افكار منفى است و وسواس فكرى نيز چيزى جز يك فكر منفى مزاحم نيست.
6. دو عامل عمده اى كه به اين گونه مشكلات دامن مى زند، بيكارى و تنهايى است. البته تعارضات فكرى و روانى مبتنى بر گذشته فرد، در اين ميان تأثيرگذار  است و ريشه يابى آن نيازمند فرصت كافى و صبر و حوصله و پشتكار است. بنابراين براى اوقات شبانه روز، جدولى را تهيه و كارها و فعاليت شبانه روزى خود را در آن يادداشت كنيد. برنامه تدوين شده، بايد متناسب با توانايى جسمى و روانى شما باشد و از هر گونه افراط و تفريط خوددارى كنيد. اوقات فراغت را نيز با نوعى فعاليت ورزشى، نظافت اتاق، مطالعه روزنامه، انجام فعاليت هاى هنرى و هر كار مورد علاقه ديگرى، پر كنيد.
7. از آنجا كه افكار مزاحم معمولاً در تنهايى بيشتر به ذهن افراد هجوم مى آورد، حتى المقدور از قرار گرفتن در مكان هاى خلوت و تنهايى، به مدت زياد بپرهيزيد و سعى كنيد مطالعات خود را در كتابخانه و قرائت خانه هاى عمومى انجام دهيد. در اتاق، تنها نخوابيد و هنگام غذا خوردن، تنها غذا نخوريد و تنها مسافرت نكنيد.
هرگاه احساس تنهايى كرديد، از جاى خود برخيزيد و با ديگران ارتباط برقرار كنيد. ورزش هاى دسته جمعى انجام دهيد. ارتباط خود را با افراد شاد و اجتماعى بيشتر كنيد و از گوشه گيرى بپرهيزيد.
8. هميشه در برگه هايى، موضوعات مختلف علمى و غير علمى را يادداشت شده داشته باشيد و در صورتى كه افكار مزاحم به سراغتان آمد، موضوع و مسأله اى جايگزين داشته باشيد كه با اختيار خودتان در آن باره بينديشيد و آن فكر مزاحم را كنار بگذاريد. به هر حال هميشه موضوع جايگزين براى فكر كردن داشته باشيد.
گفتنى است درمان وسواس فكرى، نيازمند صبر و حوصله و پشتكار در به اجرا درآوردن راه هاى فوق است تا به تدريج از آن افكار رهايى يابيد و انتظار حل و درمان سريع آن را نداشته باشيد. به اين نكته مهم و حياتى نيز توجه داشته باشيد كه اين گونه افكار مزاحم، به عنوان يك بيمارى تلقى مى شود و شما هرگز  مؤخذه نخواهيد شد. به عبارت ديگر گناه نيست و از اين نظر مطمئن باشيد. دليل آن هم غيراختيارى بودن آن است و همين نامه و پرسش شما، حكايت از آن مى كند كه در صدد حل آن بوده و ناخواسته به ذهنتان مى آيد. گناه آن است كه اظهار عجز كنيد و از رحمت و لطف و مهربانى خداوند متعال مأيوس شويد. بنابراين نا اميدى و يأس از خداوند زشت و ناپسند است. مطمئن هستيم با پى گيرى هايى كه خواهيد كرد، اين مشكل قابل حل است.
برگرفته از سایت پرسمان