- در روایات فراوانی تصریح شده: دوازده مهدی، همان دوازده امام (علیهمالسلام) هستند. حدیث وصیّت از نظر سند و دلالت اشکالات فراوانی دارد.
سؤال: آیا وجود دوازده مهدی به عنوان امام معصوم در روایات صحّت دارد؟
جواب: در برخی روایت به وجود دوازده مهدی اشاره شده است. این روایات دو دستهاند:
1. تعداد زیادی از روایات، دوازده مهدی را ائمّهی اطهار (علیهمالسلام) معرّفی میکند. امام حسین (علیهالسلام) فرمودند: ما دوازده مهدی هستیم که اوّلین آنها امیرالمؤمنین و آخرین آنها نهمین فرزند من است.[الإمامة و التبصرة من الحيرة، ص2]
2. دستهی دیگری از روایات، فقط شامل چهار روایت است که دوازده مهدی را غیر از ائمّه معرفی کرده است. یکی از این روایات، حدیث وصیّت است که پیروان احمد بصری به این تک روایت استناد میکنند.[الغيبة، ص150] این روایت دارای اشکالات فراوانی است. از اشکالات سندی آن که بگذریم معنای آن دارای تأمّل است. ابوبصیر دربارهی دوازده مهدی، از امام صادق(علیهالسلام) سؤال میکند. حضرت میفرمایند: آنها امام نیستند، بلکه گروهی از شیعیان ما هستند که مردم را به ولایت ما دعوت میکنند.[كمال الدين و تمام النعمة، ج2، ص358، ح56]
حدیث وصیّت با روایاتی که میگویند: وقتی حضرت مهدی(عجّلاللهتعالیفرجهالشریف) از دنیا میرود، فرزندی از خود به جا نمیگذارد.[الغيبة، ص224] و روایاتی که تصریح میکنند: بعد از ایشان، امام حسین(علیهالسلام) امر خلافت و امامت را به دست میگیرند [الكافي، ج8، ص206] در تعارض است! در ضمن، حدیث وصیّت ظهور، اولین مهدی را بعد از ظهور امام زمان میداند نه قبل از آن!
لذا هرطوری که محاسبه کنیم و از اشکالات سندی و دلالی فراوان این روایات صرف نظر کنیم، تطبیق آن با شخصی که همهی اصل و نسبش در بصره معلوم است و بزرگان عشیرهاش شجرهنامهاش را منتشر کردهاند [دجّال البصرة، ص3.] امکان ندارد.
پینوشت:
ابن بابويه، على بن حسين، الإمامة و التبصرة من الحيرة، چاپ اول، مدرسة الإمام المهدى عجّل الله تعالى فرجه الشريف، قم، 1404ق.
ابن بابويه، محمد بن على، كمال الدين و تمام النعمة، غفارى، على اكبر، چاپ دوم، اسلاميه، تهران، 1395ق.
كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي، غفارى على اكبر و آخوندى، محمد، چاپ چهارم، دار الكتب الإسلامية، تهران، 1407ق.
طوسى، محمد بن الحسن، الغيبة( للطوسي) / كتاب الغيبة للحجة، تهرانى، عباد الله و ناصح، على احمد، چاپ اول، دار المعارف الإسلامية، قم، 1411ق.
کورانی عاملی، علی، دجّال البصرة، نسخهی الکترونیک، سایت معظّم له.