رزق و روزی و یا ثروت در کلیت آن، لطف عامی از جانب پروردگار است و به دست آوردن آن نیز هیچ منافاتی با کوشش و تلاش ندارد، اما خداوند به بندگان با ایمان خود عنایت خاص داشته و با روش های مختلفی، چنین بندگانی را مورد لطف خود قرار می دهد.
پرسش: آیا افراد ثروتمند، از تلاش و کوشش خود به ثروت می رسند یا از لطف و عنایت خداوند و بالعکس(فقرا)؟
پاسخ: به پرسشی مشابه با سؤال شما، قبلا در این سایت پاسخ داده شده، مبنی بر اینکه حج و سفر به عتبات، آیا از اراده انسان ناشی میشود و یا از طلب خداوند و معصومان(ع)؟! شماره این پاسخ 3411 میباشد، که با مراجعه به آن میتوانید تا حدودی، پاسخ خود را دریافت نمایید.
اما بطور مختصر، به نکات ذیل دقت فرمایید:
1 – خداوند؛ طبق حکمت خود؛ مقرر فرموده که افراد بشر؛ بدون در نظر داشتن اینکه آیا مؤمنند و یا کافر؛ در مقدار روزی با هم متفاوت بوده و چنین تفاوتی، وسیلهای برای آزمایش آنها باشد.
2 – بر همین اساس، خداوند، رزق و به عبارتی ثروت را میان همه افراد بشر؛ چه شکرگزار و چه ناسپاس؛ تقسیم نموده و تمام آنها از این لطف عام الهی برخوردارند، بگونهای که قرآن کریم خطاب به پیامبر (ص)فرموده:(رزق خداوند تو محدودیت و منعی نداشته و به مؤمنان و کافران خواهد رسید [1] ) و به عبارتی، اصل ثروت و در کلیت آن، جدا از مقدار و نیز کیفیت به دست آوردن و هزینه نمودن آن، به عنوان لطف عامی از جانب خداوند به حساب میآید که همگان از آن؛ در اندازههای مختلف؛ برخوردار میباشند.
3 – مقدر بودن روزی و باز بودن در لطف خداوند، هیچ منافاتی با تلاش انسان ها برای کسب ثروت نداشته و در منابع دینی هم توصیه شده که به دعا بسنده ننموده و تلاش و فعالیت در راه کسب ثروت مشروع را از یاد نبریم! در این زمینه به پرسش شماره 4007 مراجعه نمایید.
4 – ثروت برخی افراد باایمان؛ با لطف خاص خداوند؛ افزایش خواهد یافت و در بسیاری از موارد، چنین افزایشی از راههایی خواهد بود که حتی خود آن فرد باتقوی، تصور آن را نیز نمینموده است! آیات 2 و 3 سوره طلاق و روایاتی که در تفسیر آن آمده است، بیانگر این موضوع میباشند.
5 – اینکه برخی افراد باایمان، از ثروت و امکانات مادی بیشتری برخوردار شدهاند، دلیل بر آن نیست که مؤمنان فقیر از لطف خاص خداوند محروماند، بلکه خدای متعال؛ بر حسب حکمت خود؛ همواره به تمام مؤمنان نظر لطف دارد که گاه این لطف میتواند در قالب ثروت بوده و همانند سلیمان(ع) و یوسف(ع)، مقامات ظاهری دنیا را به آنها عطا فرماید و گاه میتواند در قالب فقر و تحمل مشکلات متجلی شود که پیامبری همچون ایوب(ع) نمونه بارز آن است و فرد باایمان باید به اندازهای تسلیم باشد که هم ثروت و هم فقر را نشانهای از لطف پروردگار و آزمایشی از جانب او بداند [2] !(پسندم آنچه را جانان پسندد) و یا به تعبیر امام راحل(از تو جانا جفا وفا باشد). در این ارتباط میتوانید، پرسش 3040 را نیز مورد مطالعه قرار دهید.
6 – البته باید به این نکته توجه نماییم که هر افزایش ثروتی را نمیتوان لطف خاص خداوند دانست، بلکه تنها ثروتی از این خصوصیت برخوردار است که از راه مشروع به فرد با ایمان عطا شده و او نیز این ثروت را در راههایی که مورد پسند خداوند است، هزینه نماید. در غیر این صورت، سرمایه و ثروت، نه تنها لطف خاص نیست، بلکه شاید نشانهای از عذاب الهی باشد که قرآن کریم، تعبیر "استدراج" را برای آن به کار برده [3] و بیان نموده که اگر اشخاصی، آیات و نشانه های الاهی را که برایشان قرار دادیم، به فراموشی بسپرند، ما نیز در مقابل، درهای رسیدن به تمام مقاصد دنیوی را برای آنان باز مینماییم، تا آنکه از ثروت ها و موقعیت های به دست آمده برای خود شادمان شوند، سپس آنها را در حالی که امر برایشان مشتبه شده، به عذاب ناگهانی دچار خواهیم نمود [4] . مطمئنا چنین ثروتی را نباید نشانه لطف خاص خدا بدانیم، بلکه باید از گرفتار شدن در چنین دامی به او پناه ببریم.
امیدواریم با توجه به نکات فوق و نیز مطالعه سؤالات مرتبط، پاسخ خود را دریافت نموده باشید.
-----------------------------------
پی نوشت:
[1] - اسراء، 20.
[2] - اعراف، 168.
[3] - اعراف، 182؛ قلم، 44.
[4] - انعام، 44.
برگرفته از اسلام کوئست