طبق آیات قرآن اگر كسي به هر نوعي زمينه قتل و مرگ خود را فراهم سازد و خودكشي نمايد، نه تنها به خداي خود نمي رسد و مورد رحمت الهي قرار نمي گيرد، بلكه گرفتار شديدترين عذاب ها مي شود.
پرسش: آیا در دین مبین اسلام در مورد خودکشی صحبتی شده است؟و یا اگر انسان برای رسیدن به خدای خود و رحمت اللهی دست به خود کشی بزند مشکلی دارد؟
پاسخ: يكي از مسائلي كه در قرآن كريم و روايات در باره آن به صراحت سخن گفته شده، مسئله قتل نفس محترمه، يعني كشتن كسي كه خدا و پيامبر اجازه كشتن آن را نداده، می باشد. قرآن كريم فرمود: «هر كس مؤمني را از روي عمد و قصد بكشد، پاداشش دوزخ است؛ در حالي كه در آن جاودان مي باشد و خشم خدا بر او است و او را از رحمت خود دورساخته و عذاب بزرگي را برايش آماده ساخته است». (1) در آيه ديگر نیز به صراحت از خودكشي نهي نموده و فرمود: «و لا تقتلوا انفسكم ان الله كان بكم رحيما و من يفعل ذالك عدوانا و ظلما فسوف نصليه نارا و كان ذلك علي الله يسيرا»؛ (2) «خودتان را به ناحق نكشيد. به درستي كه خداوند به شما اهل ايمان مهربان است و كسي كه از روی عمد و تجاوز به غير و ستم به خود، قتل نفس نمايد، زود باشد كه او را در آتشي سخت در آوريم و اين بر خدا سهل و آسان است». و در آيه ديگر، قتل نفس محترمه را به مثابه قتل همه مردم دانسته و فرمود: «هر كس را اگر بي فساد در زمين و يا قصاص بكشد، مثل آن است كه همه مردم را كشته است». (3) در اين آيه قتل نفس، اعم از خودكشي و ديگران كشي، اگر بي جهت صورت گيرد، به مانند قتل همه مردم تلقي شده است؛ چون موجب هتك حرمت و ايجاد سنت آدم كشي مي گردد و مردم را در كشتن جري مي كند. از این رو، به منزله قتل همه مردم خوانده شده است. در روايات نيز در اين باره به صراحت سخن گفته شده است؛ مثلا امير مؤمنان(ع) فرمود: «ان المؤمن يموت بكل ميتة غير انه لا يقتل نفسه فمن قدر علي حقي دمه ثم خلي عن قتله فهو قاتل نفسه»؛ (4) «مؤمن ممكن است به هر نوع مرگي بميرد؛ اما خودكشي نمي كند. پس كسي كه بتواند خون خود را حفظ كند و از قتل خود جلوگيري ننمايد تا كشته شود، قاتل خود خواهد بود».
امام صادق (ع) فرمود: «من قتل نفسه متعمدا فهو في نار جهنم خالدا فيها»؛ (5) «كسي كه عمدا خود را بكشد، هميشه در آتش جهنم خواهد بود».
امام باقر (ع) فرمود: «به درستي كه مؤمن به هر بلايي مبتلا مي شود و به هر قسم مردني مي ميرد، مگر اين كه خود را نخواهد كشت». (6) بر اساس اين گونه آموزه ها، معلوم مي شود كه خودكشي در اسلام اجازه داده نشد و جزء گناهان بزرگ است و كيفر سنگيني در پي دارد. از این رو، شهید دستغيب ضمن بحث مبسوط د راين باره مي گويد: «در قتل نفس كه از گناهان كبيره، بلكه از شديدترين گناهان كبيره است، فرقي بين كشتن خود يا ديگري نيست. پس كسي كه انتحار و به سببي از اسباب خود را هلاك مي سازد، تمام كيفر و عقوبت هايي كه به قتل نفس محترمه مترتب است، بر او هم هست و نيز فرقي در اقسام خودكشي نيست؛ به اين كه با حربه اي و وسيله اي خود را مقتول سازد و يا سم بخورد يا خود را از بلندي پرتاب كند يا ترك خوردن و آشاميدن كند تا بميرد (اعتصاب غذا) يا اگر مريض شد، مداوا نكند تا بميرد». (7) بنابراين، اگر كسي به هر نوعي زمينه قتل و مرگ خود را فراهم سازد و خودكشي نمايد، نه تنها به خداي خود نمي رسد و مورد رحمت الهي قرار نمي گيرد، بلكه گرفتار شديدترين عذاب ها مي شود.
پي نوشت ها:
1. نساء (4) آيه 93.
2. نساء (4) آيه 33.
3. مائده (5) آيه 35.
4. حر عاملی، وسائل الشيعه، ج 19، كتاب قصاص، باب 5، ص 13، نشر دار الاحياء التراث العربي، بيروت، 1413ق.
5. همان، ص 13.
6. همان.
7. سید عبد الحسين دستغيب، گناهان كبيره، ج 1، ص 111 - 112، نشر جامعه مدرسين، قم، 1376 ش
مرکزملی پاسخگویی به سئوالات دینی