اوج پرواز

حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) درخطبه فدک یکی از علل وجوب نماز را اینگونه بیان فرمودند: «خداوند نماز را مایه دور شدن شما از تکبر قرار داد.» [من لا يحضره الفقيه، ج‏3، ص568] البته ممکن است وجوب نماز علت‌های دیگری هم داشته باشد، ولی صدیقه طاهره (سلام‌الله‌علیها) در این خطبه به یکی از آنها اشاره فرمودند.
بنابراین یکی از آثار نماز و سجده آن است که انسان در مقابل خداوند هرگونه تکبری را کنار بگذارد و این به معنای این نیست که انسان در برابر دیگر موجودات هم خوار و ذلیل باشد، همانگونه که انبیاء و اولیای الهی در برابر خداوند سر به سجده می‌نهادند، ولی در برابر زورگویان و متجاوزان با اقتدار می‌ایستادند. لذا امیرالمومنین (علیه‌السلام) در مناجات خود به خداوند اینگونه عرض می‌کند: «أَنْتَ الْعَزِيزُ وَ أَنَا الذَّلِيل»‏ [مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج‏1، ص267] ولی در برابر دشمنان آنگونه که روایت شده است «پرچمداران سپاه شرک در جنگ احد نه نفر بودند که همه آنها به دست على(علیه‌السلام) به هلاکت رسیدند.» [الارشاد، ص 47]
در نتیجه ذلت و سر به سجده نهادن در برابر خداوند برای بندگان نه تنها عیب نیست، بلکه موجب رشد و تعالی آنهاست و لذا نماز که یکی از مصادیق ذلت و خاکساری در پیشگاه مقدس الهی است، نردبان هر فرد مومن و با تقوا به حساب می‌آید.

پی‌نوشت
ابن بابويه، محمد بن على‏، من لا يحضره الفقيه‏، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم‏، قم‏، 1413 ق‏. ج‏3، ص568.
طوسى، محمد بن الحسن‏، مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، مؤسسة فقه الشيعة، بيروت‏، 1411 ق‏، ج‏1، ص267.
مفيد، محمد بن محمد، الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد، مکتبه بصیرتى، (بى تا)، قم، ص 47.