رابطه بلایای طبیعی و گناهان انسان

برخی از افراد می‌گویند: بین زلزله و گناهان انسان رابطه ای وجود ندارد و در واقع این افترا به اسلام است. این افراد می‌خواهند بگویند به طور کلی هیچ رابطه‌ای بین اعمال انسان و بلاهایی که به او می‌رسد وجود ندارد و این چنین نیست که اگر گناهی زیاد شود، مردم آن منطقه دچار بلا شوند، حال یا به صورت زلزله و یا به صورت سیل یا هر بلای دیگر.

این مطلب مخالف قرآن و روایات ماست؛ در قرآن وروایات تصریح شده که بین اعمال ما و خیر و برکت در زندگی دنیایی و یا آمدن یلا و مصبیت، رابطه‌ای تنگاتنگ وجود دارد، که ممکن است این رابطه به خاطر عقوبت آن‌ها باشد و ممکن است که به خاطر هشداری برای آنان. لذا بر اساس آیات قرآن و روایات معصومین(علیهم‌السلام) بدون شک بین این حوادث و اعمال انسان، رابطه‌ای وثیق و غیر قابل انکاری وجود دارد. در قرآن کریم خداوند می‌فرماید: « وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُواْ وَاتَّقَواْ لَفَتَحْنَا عَلَيْهِم بَرَكَاتٍ مِّنَ السَّمَاء وَالأَرْض[بقره / 96] اگر ساکنان قریه‌ها و آبادی‌ها ایمان داشته و پرهیزگار باشند، ما برکات خود را از آسمان و زمین بر روی آن‌ها می‌گشاییم». در این آیه، علت فراوانی نعمت و گشایش در رزق و روزی، ایمان و تقوا نامیده شده است.

این مساله در روایات معصومین(علیهم‌السلام) نیز فراوان آمده است به چند مورد به عنوان مثال اشاره می‌شود:

1. رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله): «از [وقوع] غرق [يا دفن] شدن و مسخ و زلزله چاره‌ای نيست! عرض كردند: ای رسول خدا! آيا در اين امت؟ فرمود: آری، هنگامی كه زنان خوانندگی كنند، و زنا را حلال شمارند، و ربا خورند، و شكار در حرم را حلال گردانند، و لباس ابريشم پوشند، و مردان به مردان و زنان به زنان بسنده كنند(هم جنس بازی كنند)».[2]
2. رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله): «هرگاه پنج چيز در ميان شما فاش شود، پنج چيز به شما راه يابد: هر گاه زنا در ميان شما فاش شود، زلزله رخ دهد».[3]
3. امام باقر(علیه‌السلام): «در نامه‌ی رسول خدا [چنين] يافتم: هرگاه پس از من زنا فاش شود، مرگ ناگهانی بسيار گردد».[4]

بنابراین تردیدی نیست که به لحاظ دینی و اسلامی بین حوادث زندگی انسان و اعمال او ارتباط وجود دارد. ولی نکته مهم این است که نمی‌توان به طور جد و یقین حکم کرد که مثلا اگر در منطقه‌ای زلزله آمد، علت اصلی آن همان گناه و معصیت بوده است، چه بسا عامل دیگری هم داشته باشد، ولی احتمال آن نیز وجود دارد و نمی‌توان به طور کلی گفت هیچ رابطه‌ای بین اعمال آن‌ها و اتفاقات پیش رو وجود ندارد. بنابراین از این روایات می‌توان نتیجه گرفت بدون شک بین اعمال خوب یا بد انسان و آمدن بلاهای طبیعی رابطه وجود دارد، اما چون در روایات علت بیان نشده، این احتمال وجود دارد که این رابطه به نحوه عقوبت باشد، یعنی چون گناه کردند، خداوند متعال آنان را عذاب کرده باشد، و البته این احتمال هم وجود دارد که به خاطر عقوبت نبوده و هشداری برای آنان بوده باشد، لذا نمی‌توان به طور کلی رابطه و عقوبت بودن را منکر شد؛ بلکه می‌گوییم احتمال این‌که عقوبت آنان باشد نیز وجود دارد.

پس اگر کسی به صورت کلی بگوید هیچ رابطه‌ای بین اعمال ما و بلاها و مصیبت‌ها وجود ندارد، نظر او درست نبوده و مطابق آیات و روایات نیست، البته اینکه اگر در جایی بلایی طبیعی مانند زلزله یا سیل آمد، بتوان به طور یقینی حکم کرد که به خاطر عقوبت آنان بوده، این هم درست نیست، ولی احتمال آن وجود دارد و نفی احتمال هم درست نیست.

______________________________________
پی‌نوشت
[1]. محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، انتشارات دارالحدیث، قم، 1379 ش، ميزان الحكمة، ج 1، ص 59.
[2]. مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل‏، نورى، حسين بن محمد تقى‏،  مؤسسة آل البيت عليهم السلام‏،  قم‏، چاپ اول، 1408 ق‏، ج 6، ص 188، ح 6737.
[3]. وسائل الشيعة، شيخ حر عاملى، محمد بن حسن‏ مؤسسة آل البيت عليهم السلام‏،  قم‏، چاپ اول‏، 1409 ق‏، ج 9، ص 26، ح 11431.
[4].من لا يحضره الفقيه‏، ابن بابويه، محمد بن على، ‏دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم‏،  قم‏، چاپ دوم، 1413 ق‏، ج 1، ص 524، ح 1488.