یکی از سنت های الهی، بلا و آزمایش است که ثمرات متعددی دارد و علاوه بر دادن اجر و ثواب بسیار برای صبر بر بلا، تذکر و بیداری انسان است تا مبادا انسان این دنیا را با غفلت و فراموشی پشت سر بگذارد و زمانی به خودش بیاید که دیگر زمان انجام کار خیر وجود ندارد.
با توجه به زلزله اخیر استان کرمانشاه جا دارد به یکی از سنت های دین که شاید به دید عده ای تلخ به نظر برسد اشاره کنیم و آن سنت بلا و امتحان است. آزمایش خداوند همان است که وقتی ابن زیاد به حضرت زینب (سلام الله علیها) گفت: «كَيْفَ رَأَيْتِ صُنْعَ اللَّهِ بِأَخِيكِ وَ أَهْلِ بَيْتِكِ فَقَالَتْ مَا رَأَيْتُ إِلَّا جَمِيلا [1] كار خدا را نسبت به برادر و اهل بيتت چگونه ديدى؟ حضرت زينب (عليها السّلام) فرمود: من بجز زیبایی چیزی ندیدم.» این کلام حضرت زینب به ما می آموزد که چگونه از دل بلا و امتحان، حکمت های زیبای خداوند را مشاهده کنیم. خداوند درباره این حقیقت فراموش شده می فرماید: «وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرينَ [بقره/155] و حتما شما را به اندکی از ترس و گرسنگی و کاهشی از مال ها و جان ها و محصولات (درختان، یا ثمرات زندگی از زن و فرزند) آزمایش خواهیم نمود و شکیبایان را مژده ده.» حال که می دانیم خداوند قطعا برای آزمایش ما برنامه دارد، به یکی از فواید بلا و آزمایش اشاره می کنیم:
ذکر و یادآوری
خداوند حکیم با امتحانات بنده هایش، گاهی قصد دارد آنها را بیدار کند و یک یادآوری به آنها داشته باشد که آخرت و جایگاه حقیقی خودشان را فراموش نکنند. امام صادق (علیه السلام) در بیان نقش تذکری بلا برای مؤمنان می فرماید: «المومِنُ لَا یَمضِی عَلَیهِ اربَعُونَ لَیلَه الَا عَرَضَ لَهُ امرُ یَحزُنُهُ یُذَکَرُ بِهِ [2] چهل شب بر بنده مومن نگذرد مگر اینکه واقعه ای برایش رخ دهد و او راغمگین سازد و به واسطه آن، متذکر گردد.»
لذا قرآن به شیوه تذکر، اهمیت فراوانی داده است تا جایی که این را برای پیامبرانش لازم و جدی می داند و در کلام انبیاء الهی تذکر و بیداری مردم و حکام زمان، بسیار به چشم می خورد و قرآن اینچنین فرموده است: «فَذَکِّرْ إِنَّما أَنْتَ مُذَکِّرٌ [غاشیه/21] پس تذکر ده، که تو (به عنوان رسول) تنها تذکردهنده ای.»
می بینیم که تذکر و بیداری مؤمن، آنقدر مهم است که خداوند حتی آن را درغالب بلا یا امتحان، برای بنده اش می پسندد.
پی نوشت:
[1]. ابن طاووس، على بن موسى، اللهوف على قتلى الطفوف، ناشر: جهان، مكان چاپ: تهران، ص160.
[2]. کلینی، محمد بن يعقوب، الكافي، ناشر: دار الكتب الإسلامية، مكان چاپ: تهران، سال چاپ: 1407 ق، ج2، ص254.