یکی از حکمت های بلا ترک تعلق بندگان از دنیا و توجه به مقصد و آخرت است. انسان معمولا به دنیا علاقه دارد و باید برای ترک این علاقه که باعث مشکلات است هزینه ای پرداخت که یکی از این موارد تحمل و پذیرش بلا است.
برای اینکه به حکمت و فلسفه امتحان و بلا در دنیا پی ببریم باید با کلام اهل بیت انس بیشتری داشته باشیم تا از نورانیت آنها بهره ببریم و الا مثل بعضی افراد خدا را سنگدل و سخت‌گیر معرفی می کنیم.
یکی دیگر از ثمرات ابتلائات پرهیز از تلخی و ناخوشی دنیا است. امام باقر(علیه السلام) هم چنین در سخنی دیگر می فرماید: «إنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَیَتَعَاهَدُ المُومِنُ بِالبَلَاء کَمَا یَتَعَاهَدُ الرَّجُلُ اَهلَهُ بالهَدِیَّةِ مِنَ الَغیبَةِ وَ یَحمِیهِ الدُّنیَا کَما یَحمِی الطَّبیبُ المَریضَ؛ [1] خداوند عزیز و با جلال از بنده مؤمنش با رنج و بلا دلجویی می کند، همچنان که شخص با هدیه ای که از سفر آورده، از خانواده اش دلجویی می کند و خدا مومن را از دنیا پرهیز می دهد، همچنان که طبیب بیمار را (از بعضی خوردنی ها و آشامیدنی ها) پرهیز می دهد.»
اما چرا نهی از دنیا باید با بلا که شاید برای ما تلخی هایی را به دنبال داشته باشد انجام بگیرد؟
تعلق ما به دنیا بیش از حد است و طبق روایات یکی از خاصیت های دنیا ایجاد محبت است چنان که امام علی (علیه السلام) فرمودند: «اَلنّاسُ اَبْناءُ الدُّنْيا وَ لا يُلامُ الرَّجُلُ عَلى حُبِّ اُمِّهِ؛ [2] مردم، فرزندان دنيايند و كسى براى دوست داشتن مادرش سرزنش نمى شود.»
حال وقتی انسان با این کیفیت به دنیا دل داده است و خودش را غرق کرده است قطعا دل کندنش هم سخت و پر هزینه است و نمی شود به راحتی به او گفت از این تعلق به دنیا دست بردار؛ از این رو، خداوند با بلا و امتحان بندگانش را برای ترک دنیا آموزش می دهد.
پی نوشت:
[1]. کلینی، محمد بن يعقوب، الكافي، ناشر: دار الكتب الإسلامية، مكان چاپ: تهران، سال چاپ: 1407 ق، ج2، ص255.
[2]. سید رضی، نهج البلاغه، حکمت 303.