-در دوران حاکمیت امام علی(علیهالسلام) مردم استخر قیامی انجام ندادهاند، تا توسط آن حضرت سرکوب شوند.
بعضی افراد مدعی شدهاند که مولای متقیان علی بن ابیطالب(علیهالسلام) در طول خلافت خویش چندین بار قیامهای مردم ایران را با خشونت سرکوب کرده است، که در ادامه به یکی از این قیامهای ادعایی اشاره کرده و آن را مورد تحلیل قرار میدهیم.این افراد بر اساس کتاب «فارسنامه ابن بلخی»، مدعی هستند، زمانی که مردم استخر در مقابل حکومت مولای متقیان علی(علیهالسلام) دست به قیام زدند، آن حضرت «عبدالله بن عباس» را به عنوان حاکم به سوی آنها گسیل داشت و وی نیز دست به قتل عام مردم آن منطقه زده است.
در پاسخ به این ادعا لازم است به چند نکته توجه کنیم:
نکته اول: این مطلب در هیچکدام از کتابهای تاریخی قرن اول بیان نشده است، کتابهایی مانند: تاریخ طبری، فتوح البلدان، الفتوح، اخبار الطوال و...
نکته دوم: خود نویسنده کتاب این حادثه را از فرد مجهولی نقل قول میکند.
نکته سوم: آنچه در کتابهای تاریخی قرون اولیه در مورد قیام مردم استخر وجود دارد مربوط به زمان حکومت عثمان است[1] به عنوان نمونه، طبری نقل میکند: «عثمان، عبدالله بن عامر را خواند و حاکم بصره کرد و... مردم استخر بر ضد «عبیدالله بن عمرو» قیام کردند وعبدالله و سپاه او همه کشته شدند و خبر به عبدالله بن عامر رسید؛ او نیز مردم بصره را به جنگ با آنان دعوت کرد و مردم نیز با وى حرکت کردند، ... در استخر با آنها درگیر شده و بسیاری از مردم استخر را از کشت.» [2]
همانطور که از نقل طبری مشخص است، کشتار مردم استخر توسط عبدالله بن عامر بوده است، و احتمالاً نویسنده کتاب فارسنامه، این اسم را با عبدالله بن عباس اشتباه گرفته است.
نکته چهارم: علاوه بر اشکالات سندی، این داستان با سیره و منش امیرالمومنین(علیهالسلام) همخوانی ندارد، به خصوص که آن حضرت تأکید زیادی بر روی عدالت نسبت به مردم داشتهاند، که نمونه آن را میتوان در نامه مالک اشتر دید.
_________________________________________
پینوشت
[1]. ر.ک. الأخبار الطوال، ابو حنيفه احمد بن داود الدينورى(م 282)، تحقيق عبد المنعم عامر مراجعه جمال الدين شيال،قم، منشورات الرضى، 1368ش.ص139.
[2]. تاريخ الأمم و الملوك ، أبو جعفر محمد بن جرير الطبري (م 310)، تحقيق محمد أبو الفضل ابراهيم ، بيروت، دار التراث ، ط الثانية، 1387/1967.ج5،ص:2111.