مسلمانان خدمات فراوانی به علم نجوم کردهاند.
تمدن اسلامی، دانشمندانی پرورش داده است، که با اندیشههای خویش تأثیرات شگرفی بر دانشمندان بعد از خود داشتهاند و سبب پیشرفت علوم شدهاند، از اینرو در ادامه به برخی از اندیشههای مسلمانان در علم نجوم اشاره میکنیم، که بعدها بر این علم تأثیرگذاشتهاند، گرچه در برخی از این موارد، دانشمندان غربی، که از این نظرات استفاده کردهاند، هیچگاه منبع گفته خویش را بیان نکردهاند.
الف) نظریه جاذبه زمین
یکی دیگر از افسانه هایی که غربی ها برای جازدن نظریه جاذبه زمین به اسم خود، ساخته و پرداخته اند ماجرای سیبی است که به سر نیوتن خورده و ذهن بشر را متوجه این مسئله کرده است. افسانه ای که عدهای از دانشمندان غربی نیز آن را قبول ندارند.[1] زیرا این نظریه علاوه بر آنچه که در مورد قانون جاذبه و بقای ماده و انرژی گفته شد، از سوی عده ای از منجمّان دوره اسلامی از جمله ثابت بن قرّه حرّانی مطرح شده بود[2]و حداکثر هنر نیوتن که بسی قابل تحسین است، فرمول بندی و بیان ریاضی این قانون می باشد.
ب: حركت سيارات
از جمله، موضوعاتی که توسط دانشمندان مسلمان، به آن پرداخته شده است، موضوع حرکت سیارات به دور خورشید است، که با ابتکاری خاص توسط بطروجی انجام شده است.[3] فعاليتها و نوآوریهای او چنان چشمگير بوده است كه عده ای از شرق شناسان نيز در اوج عظمت او مبهوت مانده و به طور مفصل به ابعاد علمی او پرداخته اند.[4] البته روشن است كه تلاشهای علمی صورت گرفته درباره حركت سيارات به او منحصر نیست، تاريخ نجوم اسلامی عده بسيار زيادی از منجمّان و فلاسفه اسلامی، را به خود اختصاص داده است.
ج) متحرک بودن زمین
با نگاه به تاریخچه تمدن اسلامی، به این نکته راه مییابیم که دانشمندانی وجود داشتهاند که زمين را متحرك میدانستهاند که بر محور خود میچرخد، که به عنوان مثال میتوان از ابوسعيد سجزی نام برد که بر این اساس اسطرلابی را ساخته است.[5] و یا میتوان از ابوریحان بیرونی نام برد که ویل دورانت در مورد اندیشه وی میگوید: «ابوريحان بيرونی در كروی بودن زمين ترديد نداشت؛ معتقد بود كه اشيا به طرف مركز زمين جذب می شوند. گفته بود كه داده های نجومی را، مطابق اين فرض كه زمين هر روز يك بار به دورمحور خود و هر سال يك بار به دور خورشيد می گردد، به همان سهولت می توان توضيح داد كه اگر عكس آن را فرض كنيم».[6]
______________________________________________
پینوشت
[1]. دیوید هالیدى و رابرت رزنیک، فیزیک، چ سیزدهم، تهران، مرکز نشر دانشگاهى، 1377، ج 1، ص 385.
[2]. على زمانى قمشه اى، هیئت و نجوم اسلامى، موسسه فرهنگی سماء، ج 1، ص 109.
[3]. زندگى نامه علمى دانشمندان اسلامى، چارلز کولستون گیلیسپی، ترجمه جمعی از نویسندگان، علمی و فرهنگی، 1387ش، بخش اول، ص 279.
[4]. جورج صليبا، قدرى حافظ طوقان، نشاط العرب العلمى فى مأة سنة، بيروت، 1963، ص 236.
[5]. على اصغر حلبى، تاريخ تمدن اسلام، تهران، بنياد، 1365، ص 278.
[6]. ويل دورانت، تاريخ تمدن، تهران، انتشارات علمى فرهنگى، 1367، ج 4، ص 314.
* برای مطالعه در این زمینه رجوع کنید به «وامداری غرب به اسلام در علم نجوم» مراجعه کنید.
نظرات
با سلام و احترام مطلب شما در کلوپ هاي زير بازنشر و منتشر شد.
کلوپ دوستان
کلوپ مشاوره ازدواج و خانواده
کلوپ مثبت انديشي
کلوپ فلسفه
کلوپ نماز
کلوپ نسل جوان
کلوپ محمد رسول الله
کلوپ روحانيت
کلوپ نسل جوان
کلوپ جنبش مجازي رهروان ولايت
کلوپ عشق به خدا
کلوپ اسلام
کلوپ کانون وبلاگ نويسان ديني