شرایط شفاعت کننده در قرآن

در مطلب قبلی بیان شد که شفاعت مختص خداوند است، مگر کسی که خداوند به او اذن دهد. و این موضوع از مسلّمات دین مبین اسلام به شمار می‏‌رود و اصل آن از نظر قرآن، ثابت و غیر قابل انکار است. در اینجا ما می‌خواهیم شرایط شفاعت کنندگان را  که در قرآن بدان اشاره شده را بیان کنیم:

1. اولين شرط اين است كه شفاعت كننده بايد به يگانگی خداوند و بندگی خود گواهی دهد. خداوند‌ متعال در قرآن  کریم می‌فرمایید: «ولايملك الذين يدعون من دونه الشفاعة الا من شهد الا من شهد بالحق [زخرف/86] آن‌ها كه توحيد و يگانگی خدا را در تمام مراحل پذيرفته‌اند و در برابر حق به طور كامل تسليم‌ا‌ند. آری اين گروه به اذن پروردگار مالك شفاعت‌اند».  مراد از كلمه «حق» در اينجا دين توحيد، و مراد از" شهادت به حق" اعتراف به آن دين است‏.[1] یعنی کسانی که  توحيد و يگانگى خدا را در تمام مراحل پذيرفته‏‌اند و در برابر حق به طور كامل تسليم‌اند، اين گروه به اذن پروردگار مالك شفاعت‌اند. پس كسى حقّ شفاعت دارد كه به حقّ معترف و گواه باشد.[2] با توجه به مطالبی که بیان شد معلوم می‌شود كه تنها کسانی می‌توانند شفاعت کنند که حق را در تمام مراحل بشناسند و از روح توحيد به خوبی آگاه باشند و از شرايط شفاعت‌شوندگان نيز باخبر باشند.

2. دومین شرط اين است كه خداوند از گفتار و کردار آنها راضی و خشنود باشد. چنانكه در قرآن می‌خوانيم: «و رضی له قولا [طه/109] كسى كه از گفتار او راضى باشد» چنين كلامى فقط از كسى صادر می‌شود كه خدا او را خالص از خطاى در اعتقاد و خطای در عمل كرده باشد، تنها كسانى ممكن است چنين كلامى داشته باشند كه خدا دل‌هاشان را در دنيا از پلیدی شرك و جهل پاك كرده باشد، و يا كسانى كه ملحق به ايشان شده باشند. لذا کسی می‌تواند شفیع باشد كه از نظر گفتار و عمل مورد رضايت خداوند قرار گرفته باشند و بر دوستی آل‏ پيامبر(عليهم السلام) زندگى كرده و بر آن مرده‏‌اند.[4]

____________________________
پی‌نوشت
[1]. طباطبایی، سید رمحمد حسین، تفسیر المیزان، دفتر انتشارات اسلامى جامعه‌‏ى مدرسين حوزه علميه قم‏، قم‏، 1374 ش‏، ج/18، ص/192.
[2]. مکارم، ناصر، تفسیر نمونه، دار الكتب الإسلامية، تهران‏، 1374 ش‏، ج/21، ص/135.
[3]. قرايتی، محسن، تفسیر نور، مركز فرهنگى درسهايى از قرآن‏، تهران‏، 1383 ش، ج/8، ص/480.
[4]. تفسیر نمونه، همان، ج/26، ص/269.